Słowa kluczowe
definicja gry planszowej
semantyka
prototyp
językoznawstwo kognitywne
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest propozycją zdefiniowania gry planszowej. Obejmuje rozważania na temat polisemii pojęcia gry, podobieństw i różnic między grą a zabawą oraz ludycznego aspektu gry. Próba zdefiniowana gry planszowej ma charakter kognitywny oraz uwzględnia refleksje na temat etymologii terminu „gra planszowa” i semantyki wynikającej z jego budowy. Przeprowadzono także ankietę, aby dowiedzieć się, jak sami użytkownicy języka, w tym gracze, postrzegają grę planszową.
Bibliografia
Bańko, M. (2000). Gra. Hasło w: M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego (s. 473–474). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bańkowski, A. (2000). Gra. Hasło w: A. Bańkowski (red.), Słownik etymologiczny (s. 468–469). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński, J. (2007). Językowe podstawy obrazu świata. Wyd. 2, uzup. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Booth, P. (2021). Board Game as Media. New York: Bloomsbury Publishing.
Brückner, A. (1985 [1927]). Gra. Hasło w: A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego (s. 154). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
Caillois, R. (1997 [1958]). Gry i ludzie (tłum. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”.
Ciszek, P. (2016). Plansza z pikseli. Cyfrowe adaptacje gier planszowych. Zabawy i Zabawki, 14(1), 109–121. Online: <http://muzeumzabawek.eu/wp-content/uploads/2020/05/Zabawy-i-Zabawki-2016.pdf>. Data dostępu: 4 września 2021.
Doroszewski, W. (1965), Gra. Hasło w: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego. Tom II (s. 1265–1267). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
Drabik, L., Kubiak-Sokół, A., Sobol, E., Wiśniakowska, L. (2015). Gra.
Hasło w: L. Drabik, A. Kubiak-Sokół, E. Sobol, L. Wiśniakowska (red.), Słownik języka polskiego (s. 241). Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Drabik, L., Kubiak-Sokół, A., Sobol, E., Wiśniakowska, L. (2015). Zabawa (s. 1238–1239). Hasło w: L. Drabik, A. Kubiak-Sokół, E. Sobol, L. Wiśniakowska (red.), Słownik języka polskiego. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eberle, S. G. (2014). The Elements of Play: Toward a Philosophy and a Definition of Play. Journal of Play, 6(2), 214–233. Online: <https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1023799.pdf>. Data dostępu: 23 marca 2018.
Encyklopedia.pwn.pl (2018). Gra. Hasło w: Internetowa encyklopedia PWN. Online: <https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/gra.html>. Data dostępu: 24 lutego 2018.
Gadamer, H.-G. (2005 [1960]). Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej (tłum. B. Baran). Kraków: Znak.
Grzegorczykowa, R. (1998). O rozumieniu prototypu i stereotypu we współczesnych teoriach semantycznych. W: J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne (s. 109–115). Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.
Huizinga, J. (1985 [1938]). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury (tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza). Warszawa: Czytelnik.
Jacko, J. F. (2013). „Czym jest gra?”. Uwagi o analogicznej wieloznaczności pojęcia gry. Kontekst nauk o zarządzaniu. Homo Ludens, 5(1), 93–107. Online: <https://www.ptbg.org.pl/wp-content/uploads/2020/05/Jan-F.-JACKO-Czym-jest-gra-Uwagi-o-analogicznej-wieloznaczno%C5%9Bci-poj%C4%99cia-gry.-Kontekst-nauk-o-zarz%C4%85dzaniu.pdf>. Data dostępu: 23 marca 2018.
Juul, J. (2010 [2003]). Gra, gracz, świat: w poszukiwaniu sedna „growości”. W: Światy z pikseli. Antologia studiów nad grami komputerowymi (s. 37–62). Tłum M. Filiciak. Warszawa: Wydawnictwo SWPS „Academica”.
Kleszczyński, B. (2011). Zastosowanie gier w edukacji historycznej. W: P. Juśko, P. Korzeniowski, M. Boryś, M. Małozięć (red.), Żeby dzieje ludzkie nie zatarły się w pamięci… Rozważania o współczesnych problemach edukacji historycznej i roli historyków w XXI wieku. Tarnowski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego. Online: <https://www.academia.edu/2050100/Zastosowanie_gier_w_edukacji_historycznej>. Data dostępu: 28 lipca 2019.
Kołodziej, D., Skrzyńska, J., Zadrożna, A. (2021). Badanie komercyjnych wydawców i producentów gier planszowych w Polsce. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury. Online: <https://www.nck.pl/badania/raporty/polska-branza-gier-planszowych>. Data dostępu: 20 lipca 2021.
Kövecses, Z. (2011). Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie (tłum. A. Kowalcze-Pawlik, M. Buchta). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Kucała, M. (1994). Gra. Hasło w: M. Kucała (red.), Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego. Tom I (s. 551–552). Kraków: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Lehr-Spławiński, L. (1938). Gra. Hasło w: L. Lehr-Spławiński (red.), Trzaski, Everta i Michalskiego nowy słownik języka polskiego (s. 1038–1039). Warszawa: Księgarnia Wydawniczej Trzaski, Everta i Michalskiego.
Linda, A. (1974). Gra. Hasło w: M. R. Mayenowa (red.), Słownik polszczyzny XVI wieku (s. 78–81). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Linde, S. B. (1994 [1855]). Gra. Hasło w: S. B. Linde (red.), Słownik języka polskiego (s. 111–112). Warszawa: Gutenberg-Print.
Mullich, D. (18 października 2016) What is the difference between play and game. Online: <https://www.quora.com/What-is-the-difference-between-play-and-game/answer/David-Mullich>. Data dostępu: 10 października 2017.
Petrozolin-Skowrońska, B. (1998). Gra. Hasło w: B. Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia popularna PWN (s. 286). Wyd. 28, uzup. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pijanowski, L. (1969). Podróże w krainie gier. Warszawa: Iskry.
Rykaczewski, E. (1925). Gra. Hasło w: E. Rykaczewski (red.), Słownik języka polskiego podług Lindego i innych nowszych źródeł (s. 205). Warszawa: Polskie Wydawnictwo.
Salen, K., Zimmerman, E. (2004). The Rules of Play. Cambridge [Massachusetts]: The MIT Press.
Sjp.pwn.pl (2017a). Gra. Hasło w: Internetowy słownik języka polskiego PWN. Online: <https://sjp.pwn.pl/szukaj/gra.html>. Data dostępu: 23 lutego 2017.
Sjp.pwn.pl (2017b). Plansza. Hasło w: Internetowy słownik języka polskiego PWN. Online: <https://sjp.pwn.pl/szukaj/plansza.html>. Data dostępu: 11 października 2017.
Słowosieć (2018). Gra. Hasło w: Słowosieć. Online: . Data dostępu: 24 lutego 2018.
Suits, B. (2006). Construction of a Definition. W: K. Salen, E. Zimmerman (red.). The Game Design Reader: A Rules of Play Anthology (s. 173–191). Cambridge [Massachusetts]: The MIT Press.
Surdyk, A. (2009). Status naukowy ludologii. Przyczynek do dyskusji. Homo Ludens, 1(1), 223–243. Online: <https://www.ptbg.org.pl/wp-content/uploads/2020/05/Augustyn-SURDYK-Status-naukowy-ludologii.-Przyczynek-do-dyskusji.pdf>. Data dostępu: 24 marca 2018.
Urbańczyk, S. (1959). Gra. Hasło w: S. Urbańczyk (red.), Słownik staropolski. Tom II (s. 481). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Urbańczyk, S. (1960). Igra. Hasło w: Urbańczyk, S. (red.), Słownik staropolski. Tom III (s. 11–12). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wierzbicka, A. (2006). Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Wittgenstein, L. (2000). Dociekania filozoficzne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wojtak, M. (2008). Wzorce gatunkowe wypowiedzi a realizacje tekstowe. W: D. Ostaszewska, R. Cudak (red.), Polska genologia lingwistyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wrona, Ł. (2017). Plansza, kości i karty jako forma narracji historycznej: analiza nowoczesnych gier planszowych. Opinie Edukacyjne PAU, 15(1). Online:<http://pau.krakow.pl/podreczniki/tom_xv/tXV.pdf>. Data dostępu: 28 lipca 2019.
Zdanowicz, A. i in. (1986 [1861]). Gra. Hasło w: A. Zdanowicz i in. (red.). Słownik języka polskiego (s. 367). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Zgółkowa, H. (1997). Gra. Hasło w: H. Zgółkowa (red.), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (s. 20–22). Poznań: Wydawnictwo „Kurpisz”.
Zielińska, K. (2018). Ewolucja wzorca gatunkowego instrukcji gry planszowej. Wrocław: niepublikowana praca magisterska.
Żmigrodzki, P. (2018). Gra. Hasło w: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego. Online: <http://wsjp.pl/index.php?id_hasla=2847&ind=0&w_szukaj=grA>. Data dostępu: 25 lutego 2018.
Ludografia
Blanchot, D., Gille-Naves, G., Polouchine, I. (2013 [2009]). Dobble. Il. D. Blanchot, I. Vang Nyman, Peyo, I. Polouchine [b. tłum.]. Gdańsk: Rebel.
Foley, Ch., Guyer, R., Rabens, N. W. (2018 [1966]), Twister [b. il. tłum.]. Warszawa: Hasbro.
Hertzano, E. (2018 [1950]). Rummikub: Classic [b. tłum.]. Szczecin: TM Toys.
Jackson, S. (2016 [2001]). Munchkin. Il. J. Kovalic [tłum. M. Lisowski]. Poznań: Black Monk Games.
Koivusalo, M. (2017 [2009]). Party Time [b. il. tłum.]. Kraków: Albi Polska.
Pokémon Trading Card Game (2010 [1996]). Szczecin: TM Toys.
Rosenberg, U. (2017 [1997]). Fasolki. Il. B. Pertoft [b. tłum.]. Konin: G3.
Roubira, J.-L. (2016 [2008]). Dixit. Il. M. Cardouat [tłum. M. Żabicka]. Gdańsk: Rebel.
Scott, L. (2014 [1983]). Jenga Classic. Warszawa: Hasbro Gaming.
Wrede, K.-J. (2001 [2000]). Carcassone. Il. D. Matthäus [tłum. M. Jedlińska].nKraków: Centrum Gier „Bard”.