Abstrakt
The aim of the article is to provide a qualitative description of the errors committed by pupils with mild intellectual disabilities. The discussed issue has not yet been the subject of a scientific description from a linguistic point of view. The analysis of errors was based on Andrzej Markowski's classification with small additions from Zygmunt Saloni’s classification. Due to the volumetric framework, the article is limited to discussing grammatical and lexical errors. The research showed that pupils with mild intellectual disabilities make similar errors as those with typical development. No qualitative differences were noted between the study group and the control group, only quantitative ones.
Bibliografia
Adamczyk-Borucka M., “Sprawność językowa dzieci ośmioletnich. Porównanie zdolności językowych dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej”, Szkoła Specjalna, no. 4, 2013, pp. 270–279.
Bałachowicz J., Paluszewski J. (ed.), Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, Wydawnictwo WSPS, Warsaw, 1995.
Bernstein B., “Social structure, language and learning”, Educational Research, vol. 3, 1961, pp. 163–176.
Błeszyński J., Nie(pełno)sprawność intelektualna. Mowa, język, komunikacja. Czy iloraz inteligencji wyjaśnia wszystko?, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, 2013.
Borawska-Kalbarczyk K., Umiejętności językowe dziecka kończącego edukację wczesnoszkolną, Trans Humana, Białystok, 2004.
Chrzanowska I., Funkcjonowanie dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w szkole podstawowej, Wydawnictwo UŁ, Łódź, 2003.
Dziurda-Multan A., Dziecięce sposoby tworzenia nazw, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, 2008.
EJO – Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Polański K. (ed.), second edition, Ossolineum, Warsaw, 1999.
Filipiak E., Aktywność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz, 1996.
Giermakowska A., “Ocena kompetencji słowotwórczej uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu na poziomie edukacji wczesnoszkolnej”, Szkoła Specjalna, no. 5, 2012, pp. 356–366.
Grabias S., Z badań nad sprawnością językową dzieci, Provincial and Municipal Public Library, Zamość, 1981.
Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje leksykalne uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 2006.
Kaczorowska-Bray K., Wyrażenia przyimkowe w mowie dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i lekkim, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, 2013.
Kaczorowska-Bray K., Kompetencja i sprawność językowa dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym, umiarkowanym i lekkim, Wydawnictwo UG, Gdańsk, 2017.
Kozłowska E., “Fleksja podstawowych kategorii wyrazów w mowie dzieci pięcioletnich (deklinacja)”, Poradnik Językowy, vol. 9/10, 1991, pp. 399–406.
Kurcz I., “Kompetencja językowa i kompetencja komunikacyjna: ich uwarunkowania biologiczne i społeczne. Model wiedzy językowej człowieka”, [in:] Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka, Kurcz I., Okuniewska H. (ed.), Wydawnictwo SWPS, Warsaw, 2011, pp. 35–44.
Łuczyński E., Kategoria przypadka w ontogenezie języka polskiego, czyli o wchodzeniu dziecka w rzeczywistość gramatyczną, Wydawnictwo UG, Gdańsk, 2004.
Malendowicz J., O poprawność pisemnych wypowiedzi uczniów klas I–IV, WSiP, Warsaw, 1974.
Małkowska-Zegadło H., Rozwój języka mówionego i pisanego uczniów w wieku 8–11 lat, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warsaw, 1983.
Markowski A., Nowy słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warsaw, 1999.
Markowski A., Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienie leksykalne, PWN, Warsaw 2005.
Michalik M., Diagnozowanie kompetencji lingwistycznej ucznia szkoły specjalnej, Wydawnictwo Naukowe AP, Cracow, 2006.
Michalik M., Kompetencja składniowa w normie i w zaburzeniach, Wydawnictwo Naukowe UP, Cracow, 2011.
Mnich M., Sprawność językowa dzieci w wielu wczesnoszkolnym, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Cracow, 2002.
Nowak F., “Błędy fleksyjne i słowotwórcze w pracach pisemnych uczniów szkół podstawowych”, Język Polski w Szkole: dla klas IV–VIII, vol. 4, 1990/1991, pp. 97–106.
Nowak F., “Błędy językowe w zakresie kompozycji zdania złożonego”, Język Polski w Szkole: dla klas IV–VIII, vol. 2/3, 1990/1991, pp. 74–77.
Piekarska J., Błędy językowe uczniów z inteligencją niższą niż przeciętna, Difin, Warsaw, 2015.
Polański E., “Błędy leksykalne uczniów klas IV–VIII. Part 1”, Język Polsk i w Szkole: dla klas IV–VIII, vol. 2, 1981/1982, pp. 75–80.
Polański E., “Błędy leksykalne uczniów klas IV–VIII. Part 2”, Język Polsk i w Szkole: dla klas IV–VIII, vol. 4, 1981/1982, pp. 65–82.
Polański E., Przybyła Olga, “Odstępstwa od normy językowej u uczniów w zintegrowanym kształceniu wczesnoszkolnym”, Nauczyciel i Szkoła, no. ¾, 2002, pp. 185–195.
Porayski-Pomsta J., “Kultura języka”, [in:] Nauka o języku dla polonistów, S. Dubisz (ed.), Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warsaw, 1996, pp. 57–100.
Porayski-Pomsta J., “O tzw. błędach językowych dzieci”, Wychowanie w Przedszkolu, vol. 8, 2002, p. 1.
Rakowska A., Język, komunikacja, niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe AP, Cracow, 2003.
Saloni Z., Błędy językowe w pracach pisemnych uczniów liceum ogólnokształcącego. Próba analizy językoznawczej, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warsaw, 1971.
Smoczyńska M., “Metodologiczne problemy analizy błędów językowych dzieci”, [in:] Wiedza a język, vol. 2. Język dziecka, Kurcz I., Shugar G.W., Bokus B. (ed.), PAN, Wrocław–Warsaw–Cracow–Gdańsk–Łódź, 1987, pp. 95–116.
Stawinoga R., Twórczość językowa dziecka w teorii i praktyce edukacyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 2007.
Tarkowski Z., “Agramatyzm u uczniów lekko upośledzonych umysłowo”, [in:] Rewalidacja dzieci ze złożonymi upośledzeniami, Sękowska Z. (ed.), Wydawnictwo UMCS, Lublin, 1988, pp. 81–108.
Tarkowski Z., “Zaburzenia mowy dzieci upośledzonych umysłowo”, [in:] Logopedia– pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, vol. 2. Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych, Gałkowski T., Jastrzębowska G. (eds.), second edition extended and amended, Wydawnictwo UO, Opole, 2003, pp. 203–209.
Tarkowski Z., “Mowa osób upośledzonych umysłowo i jej zaburzenia”, [in:] Podstawy neurologopedii, T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębwska (eds.), Wydawnictwo UO, Opole, 2005, pp. 553–606.
Wątorek A., Kompetencja językowa uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Nomos, Cracow, 2014.
Wińska U., Błędy językowo-stylistyczne uczniów szkół podstawowych województwa gdańskiego, part I–II, WSP, Gdańsk, 1966.
Żytko M., Pozwólmy dzieciom mówić i pisać – w kontekście badań umiejętności językowych trzecioklasistów, Central Examination Commission, Warsaw, 2010.