Abstrakt
W formowaniu się kultury literackiej człowieka dorosłego niezwykle ważną rolę odgrywa „czytelnicze dzieciństwo”, kończące się, jak twierdzą badacze, około 9 – 10 roku życia. W dokonującym się wówczas procesie literackiej inicjacji, oznaczającej kształtowanie się potrzeb i nawyków czytelniczych, rolę dominującą pełni dorosły pośrednik lektury. On to podejmując się funkcji lektora, wprowadza dziecko w świat książki, a także w ogromnej mierze decyduje o tym, że kontakt z książką kojarzyć się będzie przyszłemu samodzielnemu czytelnikowi z poczuciem przyjemności. Na dorosłym pośredniku lektury spoczywa też obowiązek właściwego doboru tekstów czytanych dziecku, co jest zadaniem trudnym, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę stosunkowo niedługi okres dzieciństwa, w którym zmieścić się powinny różnorodne czytelnicze doświadczenia. Sytuacją optymalną w doborze dziecięcej lektury wydaje się zrównoważenie elementów powtarzalnych i nowych, zadbanie o zróżnicowanie gatunkowe i stylistyczne prezentowanych tekstów, uwzględnienie zarówno utworów klasycznych, towarzyszących wielu pokoleniom czytelników, jak i współczesnych.
Bibliografia
Antologia poezji dziecięcej, 1991, Cieślikowski J. (wybór i oprac.), Wrocław.
Baluch Alicja, 1987, Dziecko i świat przedstawiony czyli tajemnice dziecięcej lektury, Warszawa.
Baluch Alicja, 2003, Od ludus do agora. Rozważania o książkach dla młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze, Kraków.
Baluch Alicja, 2005, Książka jest światem. O literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków.
Bettelheim Bruno, 2010, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Danek D. (przeł.), Warszawa.
Cieślikowski Jerzy, 1967, Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci, Wrocław.
Cieślikowski Jerzy, 1975, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław.
Dunin Janusz, 1991, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów
polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław.
Ługowska Jolanta, 2011, O rozkoszach płynących z czytania. Obrazy lektury w powieściach dla młodzieży Małgorzaty Musierowicz, w: Łeńska-Bąk K., Sztandara M. (red.), O rozkoszach wszelakich… Od przyjemności do ekstazy w kontekstach kultury, Opole, s. 103–113.
Papuzińska Joanna, 1981, Inicjacje literackie dziecka. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Warszawa.
Papuzińska Joanna, 2007, Dziecięce spotkania z literaturą, Warszawa.
Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, 1999, Waksmund R. (oprac.), Wrocław.
„Pojedziemy w cudny kraj…”. Wiersze dla dzieci, 1992, Ługowska J. i Waksmund R. (wstęp i wybór), Wrocław.
Tolkien John R.R., 1994, Drzewo i liść oraz Mythopoeia, Kokot J., Obarski M., Sokołowski K. (przeł.), Poznań.
Westin Boel, Tove Jansson mama Muminków, 2012, Ratajczak B. (przeł.), Warszawa.
Żurakowski Bogusław, 1975, Elementy tradycji w poezji dla dzieci, w: Skrobiszewska H. (red.), O literaturze dla dzieci i młodzieży. Studia, rozprawy, szkice, Warszawa.