Abstract
The author refers to the results of the PISA 2022 Creative Thinking Survey, published in 2024, which document the above-average perceptiveness of Polish students. The researcher argues that the findings speak not only about the predispositions of young people but may also signal the school's resistance to the formalized and didactically devoid requirements embedded in the core curriculum. Evidences supporting this thesis are interpretations of Gustav Herling-Grudzinski's short story The Tower (Wieża) made independently by graduates of various elementary schools. Numerous excerpts from the students' statements quoted in the sketch illustrate the analytical skills they have acquired and meet the criteria of creative thinking.
References
Raport badania myślenia kreatywnego PISA 2022, https://ibe.edu.pl/pl/aktualnosci/2437-wyniki-badania-myslenia-kreatywnego-pisa-2022 [dostęp: 4.07. 2024]
Bortnowski Stanisław, 2009, Jak zmienić polonistykę szkolną?, Warszawa.
Bruner Jerome, 2006, Kultura edukacji, Brzostowska-Tereszkiewicz T. (przeł.), Kraków.
Chętkowski Dariusz, 2024, Badania PISA: polskie nastolatki wypadły świetnie. Tylko dlaczego uczymy dzieci nie tego, co trzeba https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/2261563,1,badania-pisa-polskienastolatkiwypadly-swietnie-tylko-dlaczego-uczymy-dzieci-nie-tego-co-trzeba.read [dostęp: 4. 07.2024]
Chrząstowska Bożena, Wysłouch Seweryna, 1978, Poetyka stosowana, Warszawa.
Chrząstowska Bożena, 1987, Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształtowania pojęć w szkole podstawowej, Warszawa.
Chrząstowska Bożena, Wantuch Wiesława, 2011, Ku samokształceniu, w: Innowacje i metody. Podręcznik dydaktyki kształcenia polonistycznego, Kwiatkowska-Ratajczak M. (red.), Poznań, s. 109-129.
Gloton Robert, Clero Claude, 1985, Twórcza aktywność dziecka, Wojnar I. (przeł.), Warszawa.
Herling-Grudziński Gustaw, 1990, Wieża, w: tegoż, Opowiadania zebrane, Poznań, s. 9-34.
Janus-Sitarz Anna, 2009, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze, Kraków.
Janus-Sitarz Anna, 2016, W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje, Kraków.
Jaskółowa Ewa, 2013, Uwolnić interpretację, w: Nowe odsłony klasyki w szkole. Literatura XIX wieku, Jaskółowa E., Jędrych K. (red.), Katowice, s. 39–45.
Kaniewski Jerzy, 2019, Zadania przedmiotu a formacja kulturowa ucznia nastoletniego, Poznań.
Kłakówna Zofia Agnieszka, 2003, Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji, Kraków.
Kłakówna Zofia Agnieszka, 2016, Język polski. Wykłady z metodyki. Akademicki podręcznik myślenia o zawodzie szkolnego polonisty, Kraków.
Kołodziej Piotr, 2021, Literatura grozi myśleniem, Kraków.
Koziołek Krystyna, 2006, Czytanie z innym. Etyka. Lektura. Dydaktyka, Katowice.
Koziołek Krystyna, 2017, Czas lektury, Katowice.
Kudelski Zdzisław, 1991, Między wyrzeczeniem a wieloznacznością (o „Wieży” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), w: Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim, Wysłouch S., Przybylski R. (red.), Poznań, s. 78-88.
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2013, Po stronie praktyki. Szkice polonistyczne z dydaktyki szkolnej i akademickiej, Poznań.
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2016, Wymiana idei. Szkice dydaktyczne o szkole i uniwersytecie, Poznań.
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2020, Polonistyczny regres albo zawężanie uczniowskiej i nauczycielskiej swobody, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”, nr 29. DOI: https://doi.org/10.31261/TPDJP.2020.29.01
Kwiatkowska-Ratajczak Maria, 2021, Docenić szkołę. Dydaktyczna teoria i metodyczna praktyka, Poznań.
Limont Wiesława, 2003, Twórczość w aspekcie cyklu życia, w: Twórczość – wyzwanie XXI wieku, Dombrowska E., Niedźwiecka A., (oprac.), Kraków, s. 17-28.
Myrdzik Barbara, 1999, Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej, Lublin.
Myrdzik Barbara, 2006, O „edukacji twórczej”. Refleksje nie tylko aksjologiczne, w: tejże, Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej, Lublin, s. 230-253.
Nęcka Edward,1992, Trening twórczości, Olsztyn.
Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Założenia – oceny – postulaty, 1980, Chrząstowska B., Kostkiewiczowa T. (red), Warszawa.
Pieniążek Marek, 2013, Uczeń jako aktor kulturowy: polonistyka szkolna w warunkach płynnej nowoczesności, Kraków.
Pilch Anna, 2003, Kierunki interpretacji tekstu poetyckiego. Literaturoznawstwo i dydaktyka, Kraków.
Sienko Maria, 2019, Skąd się bierze i na czym polega "szkolna schizofrenia"?, "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonorum et Linque Polonae. Pertinetia", nr 10. DOI: https://doi.org/10.24917/20820909.10.10
Stróżewski Władysław, 1983, Dialektyka twórczości, Warszawa.
Szczukowski Dariusz, 2019, Praktyki lekturowe, Gdańsk.
Tomaszewska Grażyna, 2019, Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła, Gdańs
Tomaszewska Grażyna. 2021 Przeciw gotowym odpowiedziom. Literatura i dydaktyka literatury w czytelniczych spotkaniach, Gdańsk.
Tomaszewska Grażyna, 2023, Przyszłość humanistyki a interpretacja – perspektywa edukacyjna, w: Polonistyczne nauczycielskie studia z przyszłością, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” Katowice, t. 32.
Twórczość i tworzenie w edukacji polonistycznej, 2012, Janus-Sitarz (red.), Kraków.
Twórczość w szkole. Rzeczywiste i możliwe aspekty zagadnienia, 2011, Myrdzik B., Karwatowska M. (red.), Lublin.
Twórczość w teorii i praktyce, 2004, Popek S. (red.), Lublin.
Uryga Zenon, 1982, Odbiór liryki w klasach maturalnych, Warszawa-Kraków.
License
Copyright (c) 2025 Maria Kwiatkowska-Ratajczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.