„Literackie dzieciństwo” – w kręgu czytelniczych inicjacji
PDF

Słowa kluczowe

literatura dla dzieci
inicjacja literacka
dorosły pośrednik lektury
przekaz oralny
czytelnictwo

Jak cytować

Ługowska, J. (2016). „Literackie dzieciństwo” – w kręgu czytelniczych inicjacji. Polonistyka. Innowacje, (3), 89–98. https://doi.org/10.14746/pi.2016.1.3.9

Abstrakt

W formowaniu się kultury literackiej człowieka dorosłego niezwykle ważną rolę odgrywa „czytelnicze dzieciństwo”, kończące się, jak twierdzą badacze, około 9 – 10 roku życia. W dokonującym się wówczas procesie literackiej inicjacji, oznaczającej kształtowanie się potrzeb i nawyków czytelniczych, rolę dominującą pełni dorosły pośrednik lektury. On to podejmując się funkcji lektora, wprowadza dziecko w świat książki, a także w ogromnej mierze decyduje o tym, że kontakt z książką kojarzyć się będzie przyszłemu samodzielnemu czytelnikowi z poczuciem przyjemności. Na dorosłym pośredniku lektury spoczywa też obowiązek właściwego doboru tekstów czytanych dziecku, co jest zadaniem trudnym, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę stosunkowo niedługi okres dzieciństwa, w którym zmieścić się powinny różnorodne czytelnicze doświadczenia. Sytuacją optymalną w doborze dziecięcej lektury wydaje się zrównoważenie elementów powtarzalnych i nowych, zadbanie o zróżnicowanie gatunkowe i stylistyczne prezentowanych tekstów, uwzględnienie zarówno utworów klasycznych, towarzyszących wielu pokoleniom czytelników, jak i współczesnych.

https://doi.org/10.14746/pi.2016.1.3.9
PDF

Bibliografia

Antologia poezji dziecięcej, 1991, Cieślikowski J. (wybór i oprac.), Wrocław.

Baluch Alicja, 1987, Dziecko i świat przedstawiony czyli tajemnice dziecięcej lektury, Warszawa.

Baluch Alicja, 2003, Od ludus do agora. Rozważania o książkach dla młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze, Kraków.

Baluch Alicja, 2005, Książka jest światem. O literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków.

Bettelheim Bruno, 2010, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Danek D. (przeł.), Warszawa.

Cieślikowski Jerzy, 1967, Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci, Wrocław.

Cieślikowski Jerzy, 1975, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław.

Dunin Janusz, 1991, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów

polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław.

Ługowska Jolanta, 2011, O rozkoszach płynących z czytania. Obrazy lektury w powieściach dla młodzieży Małgorzaty Musierowicz, w: Łeńska-Bąk K., Sztandara M. (red.), O rozkoszach wszelakich… Od przyjemności do ekstazy w kontekstach kultury, Opole, s. 103–113.

Papuzińska Joanna, 1981, Inicjacje literackie dziecka. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Warszawa.

Papuzińska Joanna, 2007, Dziecięce spotkania z literaturą, Warszawa.

Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, 1999, Waksmund R. (oprac.), Wrocław.

„Pojedziemy w cudny kraj…”. Wiersze dla dzieci, 1992, Ługowska J. i Waksmund R. (wstęp i wybór), Wrocław.

Tolkien John R.R., 1994, Drzewo i liść oraz Mythopoeia, Kokot J., Obarski M., Sokołowski K. (przeł.), Poznań.

Westin Boel, Tove Jansson mama Muminków, 2012, Ratajczak B. (przeł.), Warszawa.

Żurakowski Bogusław, 1975, Elementy tradycji w poezji dla dzieci, w: Skrobiszewska H. (red.), O literaturze dla dzieci i młodzieży. Studia, rozprawy, szkice, Warszawa.