Samorząd w systemie politycznym Polski

Abstrakt

Jednym z największych osiągnięć procesu transformacji ustrojowej w Polsce jest szeroka decentralizacja sfery władztwa publicznego rozumiana jako system, w którym istnieje większa liczba samodzielnych ośrodków dysponujących kompetencjami publicznoprawnymi przy jednym centralnym. Będący egzemplifikacją decentralizacji samorząd stał się zatem ważnym elementem demokratycznego systemu politycznego, współtworząc sieć powiązań odnoszących się do podziału władzy, majątku i zasobów w społeczeństwie. Nie ulega wątpliwości, że działając na rzecz zorganizowanych korporacyjnie grup obywateli samorząd przyczynia się do podniesienia efektywności funkcjonowania władzy publicznej w wymiarze terytorialnym i specjalnym. Wychodząc z tego założenia należy zauważyć, że samorząd nie jest pojęciem jednowymiarowym odnoszącym się wyłącznie do stosunków terytorialnych. Ważną rolę w systemie reprezentowania interesów określonych środowisk odgrywa także samorząd specjalny, który wyodrębnia się według innych kryteriów. W jego ramach wyróżniamy przede wszystkim samorząd zawodowy i gospodarczy. Warto również podkreślić, że samorząd należy obecnie rozpatrywać z nieco innej perspektywy, nie tylko ze względu na kontekst administracyjno-instytucjonalny, ale również z punktu widzenia realizacji interesów zorganizowanych grup społecznych, a więc w kategoriach governance, co może poprawić funkcjonowanie systemu władzy lokalnej, na przykład w kontekście kształtowania się obszarów metropolitalnych. Harmonijny rozwój wszystkich form samorządu, bez względu na charakter więzi łączących ich członków, a także wzmacnianie procesów partycypacyjnych jest zatem jednym z warunków petryfikacji demokratycznego systemu politycznego.