Słowa kluczowe
równowaga międzyinstytucjonalna
instytucje Unii Europejskiej
system polityczny Unii Europejskiej
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na adekwatność stosowania do badań nad systemem politycznym Unii Europejskiej analizy poprzez pryzmat koncepcji równowagi instytucjonalnej. Przedmiotowy artykuł ma przede wszystkim charakter analityczny, a nie empiryczny, wskazując na znaczenie równowagi międzyinstytucjonalnej w jej aspekcie prawnym i politologicznym, relacje równowagi międzyinstytucjonalnej z zasadą check and balances oraz funkcję, jaką równowaga międzyinstytucjonalna spełnia w systemie politycznym UE, a także kryterium, poprzez które zmiany w równowadze międzyinstytucjonalnej można badać.
Pierwsza z hipotez badawczych weryfikowanych w niniejszym artykule stwierdza, iż istnieje konieczność odejścia od pojmowania stosunków międzyinstytucjonalnych poprzez pryzmat działalności tylko trzech podmiotów, tj. RUE, KE i PE, co miało miejsce przez wiele lat w badaniach prowadzonych nad systemem instytucjonalnym UE. Druga hipoteza badawcza zakłada, iż analiza systemu politycznego UE z użyciem zasady chceck and balances, ze względu na inne cele systemu politycznego UE niż państw narodowych, ma znacznie mniejszy potencjał eksplanacyjny, niż analiza tego systemu z użyciem koncepcji równowagi międzyinstytucjonalnej.
W artykule zastosowano następujące metody badawcze: instytucjonalno-prawną oraz neoinstytucjonalną.
Bibliografia
Akbar I. (2017), Achievement of Institutional Balance in Disparity of Competences of the European Union Institutions, “Journal of Civil & Legal Sciences”, vol. 6(2).
Allerkamp D. (2009), Intergovernmentalism, reloaded. The Transformative Power of ‘Intergovernmental’ Council Policy-Making, Paper presented at the 11th Biennial European Union Studies Association meeting in Los Angeles, California, April 23–25.
Almond G. A., Powell Jr. G. B. (1966), Comparative Politics. A Developmental Approach, Brown and Company, Little.
Antoszewski A. (1996), System polityczny jako kategoria analizy politologicznej, w: Studia z teorii polityki, red. A. Jabłoński, L. Sobkowiak, tom I, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Barcz J. (2010), Prezydencja w Radzie UE – aspekty prawne i instytucjonalne, „Europejski Przegląd Sądowy”, 7.
Broniecki P. (2020), Power and transparency in political negotiations, “European Union Politics”, vol. 21(1). DOI: https://doi.org/10.1177/1465116519870870
Carey J. (2000), Parchment, Equilibria, and Institutions, „Comparative Political Studies”, 33. DOI: https://doi.org/10.1177/001041400003300603
Chamon M. (2015), The Institutional Balance, an Ill-Fated Principle of EU Law?, “European Public Law”, vol. 21, nr 2. DOI: https://doi.org/10.54648/EURO2015018
Chamon M. (2016), Institutional balance and community method in the implementation of EU legislation following the Lisbon treaty, “Common Market Law Review”, vol. 53(6). DOI: https://doi.org/10.54648/COLA2016141
Crum B. (2003), Legislative–Executive Relations in the EU, “Journal of Common Market Studies”, vol. 41, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-5965.00427
Czachór Z. (2002), Podział kompetencji pomiędzy Unię Europejską i Wspólnoty Europejskie a państwa członkowskie. Ujęcie wielowymiarowe, „Studia Europejskie”, 3.
Czachór Z. (2004), Zmiany i rozwój w systemie Unii Europejskiej po Traktacie z Maastricht, Wydawnictwo Alta 2.
Dubowski T. (2010), Zasada równowagi instytucjonalnej w prawie Unii Europejskiej, Wydawnictwo Europrawo.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (1958), Judgment of the Court of 13 June 1958. – Meroni & Co., Industrie Metallurgiche, SpA v High Authority of the European Coal and Steel Community. – Case 9-56.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (1963), Wyrok Trybunału z dnia 5 lutego 1963 r. NV Algemene Transport – en Expeditie Onderneming van Gend & Loos przeciwko Nederlandse administratie der belastingen. 26–62.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (1990), Wyrok Trybunału z dnia 22 maja 1990 r., Parlament Europejski przeciwko Radzie Wspólnot Europejskich w sprawie C 70/88.
Galster J. (2014), Zasada równowagi instytucjonalnej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Gdańskie Studia Prawnicze”, tom XXXI.
Gostyńska A. (2011), Parlament Europejski w nowej architekturze instytucjonalnej Unii Europejskiej, „Polski Przegląd Dyplomatyczny”, nr 1(59).
Grazino G. (2008), Institutional Balance in the EU. The Prodi Administration as a reforming Commission, „Quaderns de treball”, nr 49/November.
Heywood A. (2006), Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hix S. (2005), The Political System of the European Union, Macmillan Publishers Limited.
Hug S. (2003), The State That Wasn’t There: The Future of EU Institutions and Formal Models, “European Union Politics”, vol. 4. DOI: https://doi.org/10.1177/1465116503004001584
Jupille J., Caporaso J., Checkel J. (2003), Integrating Institutions: Rationalism, Constructivism, and the Study of the European Union, “Comparative Political Studies”, 36/February–March. DOI: https://doi.org/10.1177/0010414002239370
Kelemen D. (2003), The Structure And Dynamics Of EU Federalism, “Comparative Political Studies”, nr 1/2, February/March. DOI: https://doi.org/10.1177/0010414002239376
Koncewicz T. T. (2007), Równowaga instytucjonalna i Parlament Europejski. Wspólnotowy hard case w Trybunale Sprawiedliwości, „Palestra”, 3–4.
Lang J. (2006), Checks and Balances in the European Union: The Institutional Structure and the ‘Community Method’, “European Public Law”, vol. 12, issue 1. DOI: https://doi.org/10.54648/EURO2006007
Majone G. (2002), Delegation of Regulatory Powers in a Mixed Polity, “European Law Journal”, vol. 8, issue 3. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-0386.00156
Monar J., The European Union’s institutional balance of power after the Treaty of Lisbon, https://fakulteti.me/wp-content/uploads/2021/07/Institutional-balance.pdf, 22.12.2023.
Naurin D., Rasmussen A. (2011), New External Rules, New Internal Games: How the EU Institutions Respond when Inter-institutional Rules Change, “West European Politics”, nr 34/1. DOI: https://doi.org/10.1080/01402382.2011.523540
Paczos S. (2018), Przywództwo polityczne w Unii Europejskiej w dobie kryzysu, „Przegląd Zachodni”, nr 1.
Poboży M. (2010), Metoda instytucjonalna w badaniach europejskich, w: Studia europejskie. Zagadnienia metodologiczne, red. K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Pollack M. A. (2005), Theorizing The European Union: International Organization, Domestic Polity, or Experiment in New Governance?, “Annual Review of Political Science”, vol. 8, June. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.8.082103.104858
Roland (2004), Understanding Institutional Change: Fast-Moving and Slow-Moving Institutions, “Studies in Comparative International Development”, Winter. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02686330
Rossi L. S. (2010), A New Inter-institutional Balance: Supranational vs. Intergovernmental Method After the Lisbon Treaty, Global Jean Monnet – ECSA WORLD Conference The European Union after the Treaty of Lisbon Brussels 25–26 May 2010.
Ruszkowski J. (2010), Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, Wolters Kluwer Polska.
Sbragia A. (2002), The Dilemma of Governance with Government, “Jean Monnet Working Paper”, 3.
de Schoutheete P. (2011), Decision-making in the Union, “Policy Brief Notre Europe”, nr 24, April.
Szczerski K. (2002), Unia Europejska to nie państwo, „Polska w Europie”, nr 3(41).
Tsebelis G., Garrett G. (2002), The Institutional Foundations of Intergovernmentalism and. Supranationalism in the European Union, „International Organization”, vol. 55, issue 02. DOI: https://doi.org/10.1162/00208180151140603
Wallace H. (2005), An Institutional Anatomy and Five Policy Modes, w: Policy – Making in the European Union, red. H. Wallace, W. Wallace, M.A. Pollack, 5th edition, New York.
Wallace W. (1982), Europe as a Confederation: the Community and the Nation-State, “Journal of Common Market Studies”, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-5965.1982.tb00639.x
Wierzchowska A. (2020), Granice rozwoju systemu politycznego UE po traktacie z Lizbony: pytanie o złożoność i odporność europejskiego systemu instytucjonalnego, „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 14. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2020.14.4
Wojtaszczyk K. A. (2004), Systemy polityczne, w: Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, red. B. Szmulik, M. Żmigrodzki, Wydawnictwo UMCS.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Adam Jaskulski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.