Instytucjonalizacja aktywności parlamentów narodowych w systemie Unii Europejskiej. Analiza deterministyczna
PDF

Słowa kluczowe

instytucjonalizacja
parlamenty narodowe
system
determinizm
instytucjonalizm

Jak cytować

Czachór, Z. (2023). Instytucjonalizacja aktywności parlamentów narodowych w systemie Unii Europejskiej. Analiza deterministyczna. Przegląd Politologiczny, (4), 7–18. https://doi.org/10.14746/pp.2023.28.4.1

Abstrakt

Przedmiotem badań zawartym w artykule jest proces instytucjonalizacji aktywności parlamentów narodowych w systemie Unii Europejskiej. Natomiast celem badawczym stał się wpływ Unii Europejskiej na proces wyodrębniania parlamentów narodowych ujmowanych jako aktorów systemowych i funkcji przez nich sprawowanych, prowadzący do autonomicznego modelu koordynacji zarządzania kompetencjami UE. W artykule udowodniono hipotezę, iż parlamenty narodowe w Unii Europejskiej przez 30 lat integracji wytworzyły wspólnotę, będącą efektem zastosowania szczególnych form deterministycznej instytucjonalizacji, formalizujących więzi między nimi i instytucjami UE. Instytucjonalizacja ta opierała się na zapewnieniu właściwej realizacji ich wspólnych wartości, interesów i celów. Zastosowana w artykule metodologia instytucjonalizmu historycznego umożliwia wyjaśnienie procesowego przystosowania ram instytucjonalnych parlamentów narodowych do zmian w środowisku wewnętrznym UE, które skutkuje powiązaniem rzeczywistości integracyjnej z preferencjami jej poszczególnych aktorów instytucjonalnych. Przeprowadzona analiza doprowadziła autora do wniosku, iż aktywności parlamentów narodowych w UE warunkuje determinizm historyczny w postaci uzależnienia od dokonanych w przeszłości wyborów (path dependency). Z tego punktu widzenia należy uznać, że traktat o powołaniu Unii Europejskiej z Maastricht i zawarta w nim formuła instytucjonalna przesądziła o miejscu parlamentów w systemie integracji europejskiej.

https://doi.org/10.14746/pp.2023.28.4.1
PDF

Bibliografia

Auel K., Christiansen T. (red.) (2016), After Lisbon: National parliaments in the European Union, Routledge, London. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315674995

Auel K., Neuhold C. (2016), Multi-arena players in the making? Conceptualizing the role of national parliaments since the Lisbon Treaty, „Journal of European Public Policy”, vol. 24, nr 10. DOI: https://doi.org/10.1080/13501763.2016.1228694

Barcz J. (2002), Rola parlamentu w krajowym procesie decyzyjnym w sprawach integracyjnych. Wnioski dla parlamentu polskiego, w: Rola parlamentów narodowych w perspektywie poszerzania Unii Europejskiej oraz Konferencji Międzyrządowej 2004, red. J. Barcz, S. Puzyna, Dział Wydawniczy Kancelarii Senatu RP, Warszawa.

Bericht (1972), Ad hoc-Gruppe für die Prüfung der Frage einer Erweiterung der Befugnisse des Europaischen Parlaments „Bericht Vedel”.

Borońska-Hryniewiecka K. (2021), Parlamenty narodowe w systemie politycznym Unii Europejskiej. Role, ambicje i ograniczenia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Bux U. (2020), Parlament Europejski: rys historyczny, https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/11/parlamenteuropejski-rys-historyczny, 1.10.2020.

Buzogány A. (2016), Auf dem Weg zum Parlamentsverbund? Kooperativer Parlamentarismus in der Europäischen Union, „Zeitschrift für Staats- und Europawissenschaften”, 14(2). DOI: https://doi.org/10.5771/1610-7780-2016-2-192

Checkel J. T. (2007), International Institutions and Socialization in Europe: Introduction and Framework, w: International Institutions and Socialization in Europe, red. J. T. Checkel, Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511618444

Copenhagen Parliamentary Guidelines – Guidelines for relations between governments and Parliaments on Community issues (instructive minimum standards), Brussels, 27 January 2003, 2003/C 154/01, Official Journal of the European Union, C 154, 2 July 2003.

Czachór Z. (2004), Zmiany i rozwój w systemie Unii Europejskiej po Traktacie z Maastricht, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław.

De Donno M. (2011), The Theories Of the European Integration. A Historical Institutionalist Analysis of the European Integration. Why European Institutions Matter, “Political Science”, 154.

Elvert J. (2009), The Institutional Paradox. How Crises Have Reinforced European Integration, w: Crises in European Integration. Challenges and Responses 1945–2005, red. L. Kühnhardt, Berghahn Books, New York–Oxford. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt9qcpnp.7

Gałganek A. (2012), Międzynarodowa socjologia historyczna i socjologia międzynarodowości, w: Wielo- i interdyscyplinarność nauki o stosunkach międzynarodowych, red. A. Gałganek, E. Haliżak, M. Pietraś, Wydawnictwo Rambler, Warszawa.

Gałganek A. (2010), Nauka o stosunkach międzynarodowych i „problem historii”, w: Między historią a politologią: wybór problemów, red. T. Wallas, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Poznań.

Grzelczyk M. (2010), Rola parlamentów narodowych w sprawowaniu kontroli nad przestrzeganiem zasady subsydiarności w unijnym procesie decyzyjnym, Praca magisterska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Poznań.

Grzeszczak R. (2004), Parlamenty państw członkowskich w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Kukułka J. (1987), Pojęcie i istota instytucjonalizacji w stosunkach międzynarodowych, „Stosunki Międzynarodowe”, nr 6.

Kukułka J. (1988), Pojęcie i istota instytucjonalizacji w stosunkach międzynarodowych, w: Zmienność i instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych, red. J. Kukułka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Materiały Ośrodka Informacji i Dokumentacji Europejskiej Sejmu RP, http://oide.sejm.gov.pl/oide, 13.06.2020.

Maurer A., Wessels W. (red.) (2001), National Parliaments on their Ways to Europe: Losers or Latecomers?, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden.

Official documents. Archive of European Integration, http://aei.pitt.edu/991/1/political_union_draft_treaty_1.pdf, 2.11.2020.

Pierson P. (1998), The Path to European Integration: A Historical-Institutionalist Analysis, w: European Integration and Supranational Governance, red. W. Sandholtz, A. Stone Sweet, Oxford University Press, Oxford. DOI: https://doi.org/10.1093/0198294646.003.0002

Pollack M. A. (2009), The New Institutionalisms and European Integration, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford University Press, Oxford. DOI: https://doi.org/10.1093/hepl/9780199226092.003.0007

Pöhle K. (1992), Parlamente in der EG – Formen der praktischen Beteiligung, „Integration”, nr 2.

Pozycja parlamentów narodowych w UE według Traktatu z Lizbony, http://orka.sejm.gov.pl/prezydencja.nsf/_pl.pdf, 3.11.2020.

Raunio T. (2009), National Parliaments and European Integration: What We Know and Agenda for Future Research, „The Journal of Legislative Studies”, 15:4. DOI: https://doi.org/10.1080/13572330903302430

Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), Dziennik Urzędowy UE, C 326, 26.10.2012.

Zalewska M., Gstrein O. J. (2013), National Parliaments and their Role in European Integration: The EU’s Democratic Deficit in Times of Economic Hardship and Political Insecurity, „Bruges Political Research Papers”, nr 28.

Ziółkowska J. (2017), Rola parlamentów narodowych we wzmacnianiu demokratycznej legitymizacji Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony, Praca doktorska, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.