Abstrakt
Coraz powszechniejsze wykorzystywanie w operacjach bojowych bezzałogowych statków powietrznych, nazywanych potocznie dronami wzbudza wiele kontrowersji. Paradoksem jest fakt, że mniejsze kontrowersje międzynarodowe wywołuje zjawisko stosunkowo szybkiego upowszechniania się UAV-ów w siłach zbrojnych wielu państw, jak również coraz powszechniejsze ich wykorzystywanie przez różne firmy prywatne, w tej liczbie także prywatne formy wojskowe (PMC). Jednak największe spory dotyczą posługiwania się przez Stany Zjednoczone dronami w walce z terroryzmem. Spory te koncentrują się szczególnie wokół dopuszczalności takich operacji bojowych poza obszarem konfliktów zbrojnych i ich statusu prawnego oraz ich efektywności militarnej w porównaniu do uzyskanych rezultatów, w tym także tzw. efektów ubocznych czyli liczby zabitych cywilów – którzy nie byli celem danej operacji antyterrorystycznej, określonej mianem „selektywnego zabójstwa” (ang. targeted killing). Artykuł omawia rozwój i możliwości techniczne różnych rodzajów wojskowych dronów, ich wykorzystywanie w operacjach antyterrorystycznych oraz ryzyko związane z szybką proliferacją tej nowej broni.Bibliografia
Becker J., Shane S. (2012), Secret „kill list” poses a test of Obama principles and will, http://www.nytimes.com/2012/05/29/world/obamas-leadership-in-war-on=al-queda.html?pagewanted=all&_r=0 (21.12.2015).
Bergen P., Tiedemann K. (2010), The Year of the drone: an analysis of U.S. drone strikes in Pakistan, 2004–2012. Counterterrorism Strategy Initiative Policy Paper, New American Foundation, 24.02.2010, http://vcnv.org/files/NAF_YearOfTheDrone.pdf (21.12.2015).
Campaign to Stop Killer Robots (2014), http://www.stopkillerrobots.org (17.05.2014).
Cordesmann J. A. (2003), The lessons and nonlessons of the air and missile campaign in Kosovo, 17.9.2003, http://csis.org/files/media/csis/pubs/kosovolessons-ful.pdf (14.03.2014).
Currier C., Elliott J. (2013), The drone war doctrine we still know nothing about, „Pro Publica”, 26.02.2013, http://www.propublica.org/article/drone-war-doctrine-we-know-nothing-about. (21.12.2015).
Drone wars (2015), (eds.) P. Bergen, I. D. Rothenberg, Tampa.
Falk R. (2013), Ending perpetual war? Endorsing drone warfare?, „Foreign Policy Journal”, 1.06.2013, http://www.foreignpolicyjournal.com/2013/06/01/ending-perpetual-war-endorsing-drone-warfare (18.05.2014).
Franke U. E. (2013), Verbreitung von unbemannten Flugzeugen fuer den militaerischen Gebrauch, „Aus Politik und Zeitgeschichte”, nf 37.
Gertler J. (2012), U.S. Unmanned aerial systems, CRS Report for the Congress, Washington.
Gwiazda A. (2015), Niepewna normalizacja stosunków polityczno-gospodarczych Iranu z Zachodem, „Przegląd Strategiczny”, nr 8.
Gwiazda A. (2013a), Archipelag niezgody, „Polska Zbrojna”, nr 12.
Gwiazda A. (2013b), Użyteczne, kontrowersyjne drony, portal „wpolityce.pl”, 9.08.2013, http://wpolityce.pl/polityka/163834-uzyteczne-kontrowersyjne-drony-krytycy-poslugiwania-siedronami-w-walce-ze-wspolczesnym-terroryzmem-zwykle-nie dostrzegaja-niewygodnychdla-siebie-faktow (18.05.2014).
Horowitz M. C. (2014), The looping robotics gap, „Foreign Policy”, No. 6.
Khan P. (2002), The paradox of riskless warfare, „Philosophy and Public Policy Quarterly”, No. 3.
Kreps S., Zenko M. (2014), The next drone wars, „Foreign Affairs”, March–April, No. 2.
Libront K. (2013), Niemiecka awantura o drony, portal „geopolityka.org” (29.06.2013).
Liebich D. (2015), Will the Iran nuclear deal change the geopolitics oft he Middle East?, „Foreign Policy Journal”, 8.09.2015, http://www.foreignpolicyjournal.com/2015/09/08/will-the-irannuclear-deal-change-the-geopolitics-of-the-middle-east/ (21.12.2015).
Madej M. (2012), Drone war on terrorism – użycie bezzałogowych pojazdów latających (UAV) w walce z terroryzmem, „Polski Przegląd Dyplomatyczny”, nr 3.
McKevely T. (2011), Inside the killing machine, „Newsweek” 13.02.2011.
Michaels D. (2013), Europe’s push into drones remains elusive, „The Wall Street Journal”, 9.10.2013.
Opposition wirft Ministerium Vertuschung vor (2013), „Frankfurter Allgemeine Politik”, 10.06.2013, http://www.faz.net/aktuell/politik/Island/drohnen-affaere-opposition-wirft-ministerium-vertuschung-vor-122116437.html (1.12.2015).
Rokita J. (2013), Lista Obamy czyli o kłopotach polityki celowanych zabójstw, „Horyzonty Polityki”, nr 6.
Sching R. (2007), Unmanned aerial vehicles: revolutionary tools in war and peace, USAWC, Carlile Barracks.
Singer P. W. (2009), Wired for war. The robotics resolution and conflict in the 21st century, New York.
Strawser B. J. (2010), Moral predators, „Journal of Military Ethics”, Vol. 9, Issue 4.
Symonides J. (2014), Prawnomiędzynarodowe problemy użycia dronów w walce z terroryzmem. Debaty i kontrowersje, „Bellona”, nr 4.
USAF: Bojowe misje bezzałogowców w oparciu o niestabilne satelity (2014), portal „defence24”, 6.02.2014, http://www.defence24.pl/55266,usaf-bojowe-misje-bezzalogowcow-w-oparciuo-niestabilne-satelity (28.04.2014).
Watts J. (2013), Technology game changers, „The Futurist”, July–August, No. 4, s. 20–24.
Wesołowska E. (2013), Jemen – punkt zapalny, „Angora”, 18.08.2013.
Zaloga S. (2008), Unmanned aerial vehicles, robotic air warfare 1917–2007, Oxford.
Licencja
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Przegląd Strategiczny" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.