Leksyka związana z rodziną w poezji religijnej polskiego oświecenia
PDF

Słowa kluczowe

Enlightenment
family
religious poetry

Jak cytować

Gorzelana, J. (2018). Leksyka związana z rodziną w poezji religijnej polskiego oświecenia. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, (34), 71–84. https://doi.org/10.14746/psj.2017.34.5

Abstrakt

Artykuł dotyczy słownictwa wskazującego na rodzinę w polskim oświeceniu. Analiza opiera się na poezji religijnej K. Benisławskiej, F. Karpińskiego, F.D. Kniaźnina, J.P. Woronicza i J.A. Załuskiego. Uwzględniony został w niej aspekt życia ziemskiego i relacja między Bogiem a człowiekiem oraz wynikające z nich skomplikowane zależności: dzięcięctwo wszystkich ludzi, macierzyństwo Maryi i braterstwo między ludźmi a Jezusem-Bogiem. W sumie analizie poddano 76 jednostek, bogatą grupę stanowią np. określenia dziecka: potomek, niemowlę, niemówlę, niemówlątko, dziecko,  ziecina, dziecię, dziatki, dziateczki, dziatwa, syn, córka, córa. Poeci, przedstawiając członków rodziny, wskazują na ich powinności względem Boga i najbliższych. W poezji Benisławskiej wyraźnie dowartościowana jest kobieta, która jako matka i mężatka uczestniczy w życiu na chwałę Boga.

https://doi.org/10.14746/psj.2017.34.5
PDF

Bibliografia

BCV – Biblia clementine Vulgate, http://vulsearch.sourceforge.net/html/Ct.html [dostęp: 5.07.2018].

Chachulski T., 2000, Wstęp, w: Benisławska K., Pieśni sobie śpiewane, Warszawa, s. 5–19.

Gorzelana J., 2002, „Pieśni nabożne” Franciszka Karpińskiego odczytane w kontekście liturgii Kościoła katolickiego, w: Gatunki okołoliterackie, red. C.P. Dutka, Wałbrzych, s. 241–248.

Gorzelana J., 2008, Stylistyczna wartość leksyki z kręgu rodziny w „Hymnie do Boga” Jana Pawła Woronicza, w: Stylistyka a leksykologia. Związki, zależności, metody, red. K. Maćkowiak, C. Piątkowski, Zielona Góra, s. 35–44.

Gorzelana J., 2011, Funkcja zdrobnień w Pieśniach sobie śpiewanych Konstancji Benisławskiej, w: Język pisarzy. Problemy słownictwa, red. T. Korpysz, A. Kozłowska, Warszawa, s. 285–307.

Jodłowski S., 1964, Substantywizacja przymiotników w języku polskim, Wrocław.

Kaczyński P., 2009, Rodzina w literaturze stanisławowskiej. Motywy – koncepcje – poglądy, Wrocław.

Katechizm – Katechizm Kościoła katolickiego, 1994, Poznań.

SL – Linde S.B., 1854–1860, Słownik języka polskiego, t. 1–6, wyd. II, Lwów.

Wojtak M., 1992, O początkach stylu religijnego, „Stylistyka”, nr 1, s. 90–97.