Wielka wiara, wielka miłość… Sacrum w kinie na przykładzie Matki Joanny od Aniołów Jerzego Kawalerowicza (1960)

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: lis 29, 2018
DOI: https://doi.org/10.14746/psj.2017.34.6
Słowa kluczowe:
sacrum w kinie, Jerzy Kawalerowicz, adaptacja, Matka Joanna od Aniołów z 1960 roku

Main Article Content

Iwona Grodź
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ul. Fredry 10, 61-701 Poznań

Abstrakt

Tematem artykułu jest film Matka Joanna od Aniołów w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1960 roku, zrealizowany na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza (wyd. 1943). Nazwisko tego reżysera jest przywoływane przy okazji mówienia o nurcie psychologiczno-egzystencjalnym „polskiej szkoły filmowej”. Historycy filmu umieszczają je w jednym szeregu z działalnością artystyczną: Wojciecha Jerzego Hasa i Tadeusza Konwickiego. Celem tekstu jest zastanowienie się nad sposobem „opisywania” / przedstawiania przez Jerzego Kawalerowicza sacrum we wskazanym powyżej filmie.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Grodź, I. (2018). Wielka wiara, wielka miłość… Sacrum w kinie na przykładzie Matki Joanny od Aniołów Jerzego Kawalerowicza (1960). Poznańskie Spotkania Językoznawcze, (34), 85-96. https://doi.org/10.14746/psj.2017.34.6
Numer
Nr 34 (2017): Dyskurs religijny 2
Dział
Artykuły naukowe

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Poznańskich Spotkaniach Językoznawczych pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Iwona Grodź, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ul. Fredry 10, 61-701 Poznań

doktor, adiunkt w Katedrze Filmu, Telewizji i Nowych Mediów, Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu; zainteresowania: biografizm, autotematyzm filmowy, analiza twórczości wielkich mistrzów kina oraz arcydzieł sztuki ruchomych obrazów, kino eksperymentalne, filmy artystów, literatura, sztuki plastyczne, muzyka w filmie i wiele innych; autorka m.in. książek: Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciecha Jerzego Hasa (2005), Zaszyfrowane w obrazie. O filmach Wojciecha Jerzego Hasa (2008); Jerzy Skolimowski (2010).

Referencje

  1. (www 1) http://classiques.uqac.ca/classiques/Durkheim_emile/durkheim.html [dostęp: 26.12.2016].
  2. (www 2) http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=122211 [dostęp: 26.12.2016].
  3. (www 3) http://www.levinas.nl [dostęp: 26.12.2016].
  4. (www 4) https://pl.wikipedia.org/wiki/Nathan_S%C3%B6derblom [dostęp: 22.05.2018].
  5. Chmielewski M., Jodkowski M., Sonak D., Woźniak J., red., 2015, Sacrum w mediach, Lublin.
  6. Dipont M., Zawiśliński S., 1997, Faraon kina, Warszawa.
  7. Dudley A.J., 1995, Główne teorie filmu. Wprowadzenie, tłum. A. Kołodyński, Łódź.
  8. Durkheim E., 1903, Próba określenia zjawisk religijnych, tłum. S. Brzozowski, Warszawa.
  9. Dymarski Z., 2013, Między sacrum a sanctum, czyli o pewnej próbie uchwycenia rzeczywistości religijnej w erze ponowoczesnej, w: Sacrum w kinie dekadę później. Szkice, eseje, rozprawy, red. S.J. Konefał, M. Zelent, K. Kornacki, Gdańsk, s. 11–24.
  10. Eliade M., 1970, Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, wyboru dokonał i wstępem opatrzył M. Czerwiński, tłum. A. Tatarkiewicz, wyd. II: 1974; wyd. III: 1993, Warszawa.
  11. Eliade M., 1993, Traktat o historii religii, tłum. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa.
  12. Fabiś P., 2008, Emile Durkheim jako teoretyk kultury, Poznań.
  13. Grodź I., 2016, Miłość jest na dnie wszystkiego. Sacrum w kinie na przykładzie „Matki Joanny od Aniołów” Jerzego Kawalerowicza (1960), w: Blask religii. Media w poszukiwaniu sacrum i autorytetów, red. M. Sokołowski, Toruń, s. 71–90.
  14. Helman A., 1986, Matka Joanna od Aniołów. Przesłanie, którego nie ma w opowiadaniu, „Kino” 1986, nr 4, s. 1–28.
  15. Helman A., 1988, Pod znakiem formy, „Film”, nr 9, s. 4–5, 17.
  16. Helman A., 1997, Mistrz psychologicznej gry, „Kino”, nr 3, s. 21–22.
  17. Helman A., 2005, Jerzy Kawalerowicz – wirtuoz kamery, w: Kino polskie w trzynastu sekwencjach, red. E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków, s. 79–92.
  18. Hendrykowski M., 1994, Film religijny [hasło], w: tegoż, Słownik terminów filmowych, Poznań, s. 250.
  19. Hopfinger M., 1971, Perspektywa moralna „polskiej szkoły filmowej”, „Kino”, nr 11, s. 12–20.
  20. Iwaszkiewicz J., 1980, Matka Joanna od Aniołów, w: tegoż, Opowiadania, t. 3, Warszawa.
  21. Jackiewicz A., 1961, Matka Joanna od Aniołów, „Film”, nr 8, s. 4–5.
  22. Jackiewicz A., 1965, Zapiski krytyczne. Matka Joanna od Aniołów w telewizji (felieton), „Film”, nr 41, s. 14.
  23. Kawalerowicz J. i in., 2012, Jerzy Kawalerowicz. Malarz X Muzy (katalog wystawy), Łódź.
  24. Kawalerowicz J., Chrostowski W., Słowiński M., 2008, Nie powtarzałem siebie. Z Jerzym Kawalerowiczem rozmawiali W. Chrostowski i M. Słowiński, Warszawa.
  25. Kawalerowicz J., Konwicki T., 1965, Matka Joanna od Aniołów. Scenariusz i scenopis filmu „Matka Joanna od Aniołów”, Filmoteka Narodowa, Warszawa, S-9278, S-1165.
  26. Kawecki W., Wojciechowski J.S., Żukowska-Gadzińska D., red. 2011, Kultura wizualna – teologia wizualna, Warszawa 2011.
  27. Kolasińska-Pasterczyk I., 2007, Piekła Luisa Buñuela: wokół problematyki sacrum i profanum, Kraków.
  28. Konefał S.J., Zelent M., Kornacki K., red., 2013, Sacrum w kinie dekadę później. Szkice, eseje, rozprawy, Gdańsk.
  29. Kornacki K., 2005, Kino polskie wobec katolicyzmu, Gdańsk.
  30. Kuśmierczyk S., 1999, Zagubieni w drodze, Warszawa.
  31. Kuśmierczyk S., 2012, Forma obrazu, w: Jerzy Kawalerowicz. Malarz X muzy, Łódź, s. 19–24.
  32. Lévinas E.,1994, O Bogu, który nawiedza myśl, tłum. M. Kowalska, Kraków.
  33. Lévinas E., 2008, Bóg, śmierć i czas, tłum. J. Margański, Kraków.
  34. Lis M., red., 2002, Ukryta religijność kina, Opole.
  35. Lubelski T., 2009, Historia kina polskiego. Twórcy. Filmy. Konteksty, Katowice 2009.
  36. Luter A., 2007, Matka Joanna od Aniołów, w: Światowa encyklopedia filmu religijnego, red. M. Lis, A. Garbicz, Kraków, s. 307.
  37. Majewski J., 2010, Religia, media, mitologia, Gdańsk.
  38. Marczak M., 1995, Kino a transcendencja. Rozważania ks. Amédeé Ayfre, „Przegląd Powszechny”, nr 10, s. 68–76.
  39. Marczak M., 2002, Film religijny czy duchowość w kinie?, „Dekada Literacka”, nr 3/4, s. 28–33.
  40. Marczak M., 2013, Między kontemplacją a dramatem. O pewnej tendencji w kinie religijnym i metafizycznym ostatnich lat, w: Konefał i in. red., s. 25–49.
  41. Matka Joanna od Aniołów. Protokół z Komisji Oceny Scenariuszy w dniu 26 I 1960 (przedruk), „Iluzjon” 1993, nr 3–4, s. 65–72.
  42. Morstin-Popławska A., 2010, Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym, Kraków.
  43. Piłat R., 2000, Wartość milczenia, „Kwartalnik Filmowy”, nr 29–30, s. 10–19.
  44. Przylipiak M., Kornacki K., red., 2002, Poszukiwania i degradowania sacrum w kinie, Gdańsk.
  45. Rek J., 2008, Matka Joanna od Aniołów, czyli jak „szkoła polska” stała się ciężarem, w: Kino Jerzego Kawalerowicza i jego konteksty, Łódź, s. 95–114.
  46. Sobolewski T., red., 2004, Odwieczne od nowa. Wielkie tematy w kinie przełomu wieków, Kraków.
  47. Sokołowski M., 2002, Kościół, kino, sacrum. W poszukiwaniu definicji filmu o tematyce religijnej, Olsztyn.
  48. Stanzel F., 1980, Typowe formy powieści, w: Teoria formy narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Warszawa, s. 229–244.