Wielka wiara, wielka miłość… Sacrum w kinie na przykładzie Matki Joanny od Aniołów Jerzego Kawalerowicza (1960)
Main Article Content
Abstrakt
Tematem artykułu jest film Matka Joanna od Aniołów w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1960 roku, zrealizowany na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza (wyd. 1943). Nazwisko tego reżysera jest przywoływane przy okazji mówienia o nurcie psychologiczno-egzystencjalnym „polskiej szkoły filmowej”. Historycy filmu umieszczają je w jednym szeregu z działalnością artystyczną: Wojciecha Jerzego Hasa i Tadeusza Konwickiego. Celem tekstu jest zastanowienie się nad sposobem „opisywania” / przedstawiania przez Jerzego Kawalerowicza sacrum we wskazanym powyżej filmie.
Downloads
Article Details
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Poznańskie Spotkania Językoznawcze udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Poznańskich Spotkaniach Językoznawczych pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Referencje
- (www 1) http://classiques.uqac.ca/classiques/Durkheim_emile/durkheim.html [dostęp: 26.12.2016].
- (www 2) http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=122211 [dostęp: 26.12.2016].
- (www 3) http://www.levinas.nl [dostęp: 26.12.2016].
- (www 4) https://pl.wikipedia.org/wiki/Nathan_S%C3%B6derblom [dostęp: 22.05.2018].
- Chmielewski M., Jodkowski M., Sonak D., Woźniak J., red., 2015, Sacrum w mediach, Lublin.
- Dipont M., Zawiśliński S., 1997, Faraon kina, Warszawa.
- Dudley A.J., 1995, Główne teorie filmu. Wprowadzenie, tłum. A. Kołodyński, Łódź.
- Durkheim E., 1903, Próba określenia zjawisk religijnych, tłum. S. Brzozowski, Warszawa.
- Dymarski Z., 2013, Między sacrum a sanctum, czyli o pewnej próbie uchwycenia rzeczywistości religijnej w erze ponowoczesnej, w: Sacrum w kinie dekadę później. Szkice, eseje, rozprawy, red. S.J. Konefał, M. Zelent, K. Kornacki, Gdańsk, s. 11–24.
- Eliade M., 1970, Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, wyboru dokonał i wstępem opatrzył M. Czerwiński, tłum. A. Tatarkiewicz, wyd. II: 1974; wyd. III: 1993, Warszawa.
- Eliade M., 1993, Traktat o historii religii, tłum. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa.
- Fabiś P., 2008, Emile Durkheim jako teoretyk kultury, Poznań.
- Grodź I., 2016, Miłość jest na dnie wszystkiego. Sacrum w kinie na przykładzie „Matki Joanny od Aniołów” Jerzego Kawalerowicza (1960), w: Blask religii. Media w poszukiwaniu sacrum i autorytetów, red. M. Sokołowski, Toruń, s. 71–90.
- Helman A., 1986, Matka Joanna od Aniołów. Przesłanie, którego nie ma w opowiadaniu, „Kino” 1986, nr 4, s. 1–28.
- Helman A., 1988, Pod znakiem formy, „Film”, nr 9, s. 4–5, 17.
- Helman A., 1997, Mistrz psychologicznej gry, „Kino”, nr 3, s. 21–22.
- Helman A., 2005, Jerzy Kawalerowicz – wirtuoz kamery, w: Kino polskie w trzynastu sekwencjach, red. E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków, s. 79–92.
- Hendrykowski M., 1994, Film religijny [hasło], w: tegoż, Słownik terminów filmowych, Poznań, s. 250.
- Hopfinger M., 1971, Perspektywa moralna „polskiej szkoły filmowej”, „Kino”, nr 11, s. 12–20.
- Iwaszkiewicz J., 1980, Matka Joanna od Aniołów, w: tegoż, Opowiadania, t. 3, Warszawa.
- Jackiewicz A., 1961, Matka Joanna od Aniołów, „Film”, nr 8, s. 4–5.
- Jackiewicz A., 1965, Zapiski krytyczne. Matka Joanna od Aniołów w telewizji (felieton), „Film”, nr 41, s. 14.
- Kawalerowicz J. i in., 2012, Jerzy Kawalerowicz. Malarz X Muzy (katalog wystawy), Łódź.
- Kawalerowicz J., Chrostowski W., Słowiński M., 2008, Nie powtarzałem siebie. Z Jerzym Kawalerowiczem rozmawiali W. Chrostowski i M. Słowiński, Warszawa.
- Kawalerowicz J., Konwicki T., 1965, Matka Joanna od Aniołów. Scenariusz i scenopis filmu „Matka Joanna od Aniołów”, Filmoteka Narodowa, Warszawa, S-9278, S-1165.
- Kawecki W., Wojciechowski J.S., Żukowska-Gadzińska D., red. 2011, Kultura wizualna – teologia wizualna, Warszawa 2011.
- Kolasińska-Pasterczyk I., 2007, Piekła Luisa Buñuela: wokół problematyki sacrum i profanum, Kraków.
- Konefał S.J., Zelent M., Kornacki K., red., 2013, Sacrum w kinie dekadę później. Szkice, eseje, rozprawy, Gdańsk.
- Kornacki K., 2005, Kino polskie wobec katolicyzmu, Gdańsk.
- Kuśmierczyk S., 1999, Zagubieni w drodze, Warszawa.
- Kuśmierczyk S., 2012, Forma obrazu, w: Jerzy Kawalerowicz. Malarz X muzy, Łódź, s. 19–24.
- Lévinas E.,1994, O Bogu, który nawiedza myśl, tłum. M. Kowalska, Kraków.
- Lévinas E., 2008, Bóg, śmierć i czas, tłum. J. Margański, Kraków.
- Lis M., red., 2002, Ukryta religijność kina, Opole.
- Lubelski T., 2009, Historia kina polskiego. Twórcy. Filmy. Konteksty, Katowice 2009.
- Luter A., 2007, Matka Joanna od Aniołów, w: Światowa encyklopedia filmu religijnego, red. M. Lis, A. Garbicz, Kraków, s. 307.
- Majewski J., 2010, Religia, media, mitologia, Gdańsk.
- Marczak M., 1995, Kino a transcendencja. Rozważania ks. Amédeé Ayfre, „Przegląd Powszechny”, nr 10, s. 68–76.
- Marczak M., 2002, Film religijny czy duchowość w kinie?, „Dekada Literacka”, nr 3/4, s. 28–33.
- Marczak M., 2013, Między kontemplacją a dramatem. O pewnej tendencji w kinie religijnym i metafizycznym ostatnich lat, w: Konefał i in. red., s. 25–49.
- Matka Joanna od Aniołów. Protokół z Komisji Oceny Scenariuszy w dniu 26 I 1960 (przedruk), „Iluzjon” 1993, nr 3–4, s. 65–72.
- Morstin-Popławska A., 2010, Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym, Kraków.
- Piłat R., 2000, Wartość milczenia, „Kwartalnik Filmowy”, nr 29–30, s. 10–19.
- Przylipiak M., Kornacki K., red., 2002, Poszukiwania i degradowania sacrum w kinie, Gdańsk.
- Rek J., 2008, Matka Joanna od Aniołów, czyli jak „szkoła polska” stała się ciężarem, w: Kino Jerzego Kawalerowicza i jego konteksty, Łódź, s. 95–114.
- Sobolewski T., red., 2004, Odwieczne od nowa. Wielkie tematy w kinie przełomu wieków, Kraków.
- Sokołowski M., 2002, Kościół, kino, sacrum. W poszukiwaniu definicji filmu o tematyce religijnej, Olsztyn.
- Stanzel F., 1980, Typowe formy powieści, w: Teoria formy narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Warszawa, s. 229–244.