O Polsce, „umiłowanej ojczyźnie wszystkich Polaków”, czyli o pojęciu ojczyzny w homiliach Jana Pawła II
PDF

Słowa kluczowe

semantyka
pojęcie
konotacja
ojczyzna
Jan Paweł II
homilie

Jak cytować

Sławek, J. (2018). O Polsce, „umiłowanej ojczyźnie wszystkich Polaków”, czyli o pojęciu ojczyzny w homiliach Jana Pawła II. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, (35-36), 117–130. https://doi.org/10.14746/psj.2018.9

Abstrakt

Pojęcie ojczyzny w tekstach homilii wygłoszonych przez Ojca Świętego w czasie Jego pielgrzymek do Polski sytuuje się w czterech podstawowych wymiarach: przestrzennym, wspólnotowym, kulturowym oraz duchowym. W aspekcie pierwszym ojczyzna dla Jana Pawła II to kraj, państwo, w którym się urodził, którego jest częścią i który wywołuje pozytywne emocje. W wymiarze drugim ojczyzna to dobro wspólne: religia, historia, tradycja, kultura, język, szkolnictwo, nauka, jak również łączące rodaków świadomość doznawanych cierpień i niepokój o przyszłość. To także obowiązek, moralny imperatyw, by czynić jej dobro, być gotowym do ofiar. Ojczyzna jest dla Papieża również jak bliska osoba, matka, która wiele wycierpiała, którą pragnie chronić, wobec której odczuwa miłość, szacunek i wdzięczność. Przede wszystkim jednak ojczyzna w tekstach Jana Pawła II to ludzie, rodacy, którzy mimo dzielących ich różnic czują się solidarni pochodzeniem, ludzie stanowiący wspólnotę oraz żyjący według określonych zasad etycznych.

https://doi.org/10.14746/psj.2018.9
PDF

Bibliografia

Bibliografia podmiotowa

Jan Paweł II, 2009, Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków.

Jan Paweł II, 2002, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979–1983–1987–1991–1995–1997–1999– 2002. Przemówienia, homilie, Kraków.

Jan Paweł II, 1984, Taką chcemy mieć naszą Ojczyznę, Watykan.

Bibliografia przedmiotowa

Abramowicz M., 1993, Wolność, w: Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 147–155.

Bartmiński J., 1987, Ojczyzna. Projekt fragmentu hasła do słownika aksjologicznego, w: Co badania filologiczne mówią o wartościach. Materiały z sesji naukowej 17–21 listopada 1986, red. A. Bogusławski, K.K. Byrski, Z. Lewicki, t. 2, Warszawa, s. 133–182.

Bartmiński J., 1990, Ojczyzna w pieśniach i wierszach chłopskich, „Konteksty”, nr 3, s. 9–13.

Bartmiński J., 1989, Jak biegną drogi ojczyzny?, „Ethos”, nr 5, s. 165–171.

Bartmiński J., 1993, Polskie rozumienie ojczyzny i jego warianty, w: Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 23–49.

Błachowicz E., 2009, Polska – naród – ojczyzna w wypowiedziach Jana Pawła II, w: Język religijny dawniej i dziś, t. 5, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 105–114.

Brzozowski M., 1991, Kościół i ojczyzna, „Ethos”, nr 3/4 (15/16), s. 189–197.

Czuba K., 1989, Teologia ojczyzny w nauczaniu Jana Pawła II, Warszawa.

Kłoskowska A. (oprac.), 1991, Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, Wrocław.

Janion M., 1979, Reduta. Romantyczna poezja niepodległościowa, Kraków.

Karolak I., 1993, Patriotyzm, w: Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin, s. 157–177.

Kępa-Figura D., 2001, Miejsce konotacji tekstowych w semantycznej strukturze słowa, w: Semantyka tekstu artystycznego, red. A. Pajdzińska, R. Tokarski, Lublin, s. 293–305.

Kłoskowska A., 1993, „Kraj do którego się wraca”. Czym jest ojczyzna dla lubelskich studentów?, w: Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 49–56.

Kłoskowska A., 1991, Kultura narodowa, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, wstęp i oprac. A. Kłoskowska, Wrocław.

Lizak J., 2009, Ojczyzna – o sposobie definiowania pojęcia w nauczaniu Stefana Kardynała Wyszyńskiego i papieża Jana Pawła II, w: Język religijny dawniej i dziś, t. 5, red.

P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 45–53.

Ossowski S., 1984, O ojczyźnie i narodzie, Warszawa.

Otwinowska B., 1980, Ojczyzna Kochanowskiego, „Poezja”, s. 52–67.

Pajdzińska A., Tokarski R., 1996, Językowy obraz świata – konwencja i kreacja, „Pamiętnik Literacki” LXXXVII, z. 4, s. 143–158.

Puzynina J., 1992, Język wartości, Warszawa.

Rybka M., 2014, Kształtem jest miłość. Obraz miłości w tekstach Jana Pawła II, Poznań.

Rybka M., Sławek J., Wrześniewska-Pietrzak M., 2011, „O właściwe używanie wolności” – rozumienie wolności w homiliach Jana Pawła II wygłoszonych podczas pielgrzymek do ojczyzny, w: Jan Paweł II w trosce o słowo i prawdę, red. S. Mikołajczak, M. Wrześniewska-Pietrzak, Poznań, s. 223–249.

Seul A., 2008, Odniesienia do myśli i języka Cypriana Norwida w wypowiedziach Jana Pawła II podczas pielgrzymek do Polski, w: Język religijny dawniej i dziś, t. 5, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 95–104.

Seul A., 2013, Wspólnototwórczy wymiar kultury narodowej w wypowiedziach Jana Pawła II skierowanych do Polaków, „Język – szkoła – religia”, nr 8/1, Gdańsk, s. 101–114.

Sławek, J., 2018, Poetyckie żywioły sacrum. Obrazy świętości w utworach Janusza Stanisława Pasierba, Karola Wojtyły/Jana Pawła II, Anny Kamieńskiej i Zbigniewa Jankowskiego, Poznań.

Szacki J., 1962, Ojczyzna, naród, rewolucja. Problematyka narodowa w polskiej myśli szlachecko-rewolucyjnej, Warszawa.

Tischner J., 1985, Polska jest ojczyzną, Warszawa.

Tołstaja S., 1993, Ojczyzna w ludowej tradycji słowiańskiej, w: Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 17–22.

Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, przeł. I. Duraj-Nowosielska, Warszawa.

Ziółkowski J., 1988, Kult maryjny a miłość ojczyzny, „Przewodnik Katolicki”, nr 40–41.