Słowa kluczowe
Etos pracy społecznej
solidarność społeczna
edukacja
zaangażowanie
etos służby społecznej
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie spuścizny teorii normatywnej autorstwa Heleny Radlińskiej (1879–1954), założycielki polskiej szkoły pedagogiki społecznej. Artykuł koncentruje się na zaproponowanej przez Radlińską kategorii etosu służby społecznej oraz takich wartościach jak m.in.: wolność i niezależność, rządy prawa, swobody obywatelskie, szacunek dla każdego człowieka, wrażliwość społeczna, nonkonformizm , solidarność i braterstwo oraz walka z niesprawiedliwością społeczną. Te solidne wartości obecne w dziedzictwie Radlińskiej są dziś ważnym źródłem wiedzy o edukacji i demokracji. Czynią pedagogikę społeczną właściwą odpowiedzią na szeroki wachlarz współczesnych procesów modernizacyjnych, gdyż ma ona na celu ochronę i rozwój „świata ludzkiego życia”.
Bibliografia
Anonim [H. Radlińska], Uwagi ogólne i wskazówki praktyczne dla prywatnego nauczania, Warszawa 1905.
Anonim [H. Radlińska], Znaczenie Konstytucji Trzeciego Maja, wyd. 2 zmienione, Piotrków 1916.
Bauman Z., Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość, przeł. K. Lebek, Warszawa 2018.
Cyrański B., Aksjologiczne podstawy pedagogiki społecznej Heleny Radlińskiej. Przykład zastosowania interpretacji hermeneutycznej, Łódź 2012.
Cywiński B., Rodowody niepokornych, Warszawa 1996.
Czubiński A., Najnowsze dzieje Polski 1914–1983, Warszawa 1987.
Davies N., Boże igrzysko. Historia Polski, t. II, przeł. E. Tabakowska, Kraków 1991.
Harari Y.N., 21 lekcji na XXI wiek, przeł. M. Romanek, Warszawa 2018.
H.O. [H. Radlińska], O szkoły rolnicze, „Wyzwolenie” 1922, nr 49, s. 583.
Kamiński A., Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, Warszawa 1972.
Kizwalter T., Polska nowoczesność. Genealogia, Warszawa 2020.
Koselleck R., Semantyka historyczna, wybór i oprac. H. Orłowski, przeł. W. Kunicki, Poznań 2012.
Kulesza W.T., Ideologie naszych czasów, wyd. II, Warszawa 1996.
Lepalczyk I., Skibińska W., Helena Radlińska. Kalendarium życia i pracy, „Roczniki Biblioteczne” 1974, z. 1–2, s. 3–103.
Mencwel A., Etos lewicy. Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, wyd. II, Warszawa 2009.
Mendel M., Pedagogika „po człowieku”. Szkic w nowej perspektywie, „Pedagogika Społeczna” 2014, nr 4, s. 107–117.
Orsza H. [H. Radlińska], Jak prowadzić biblioteki wędrowne. Wskazówki i przykłady, Toruń–Warszawa–Siedlce 1922.
Orsza H. [H. Radlińska], Ze wsi, „Rząd i Wojsko” 1919, nr 35, s. 1–2. Ossowska M., Wzór obywatela w ustroju demokratycznym, Warszawa 1946.
Przyszczypkowski K., Polityczność (w) edukacji, Poznań 2012.
Radlińska H., Czynnik ludzki, „Oświata i Kultura” 1946, nr 10, s. 557–565.
Radlińska H., Książki, które szły śladem śladem Legionów 1914–1916, „Przegląd Biblioteczny” 1935, z. 4, s. 211–228.
Radlińska H., Oświata i kultura wsi polskiej. Wybór pism, przygot. do druku H. Brodowska i L. Wojtczak, wstęp H. Brodowska, Warszawa 1979.
Radlińska H., Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, Warszawa 1935.
Radlińska H., Uniwersytet chłopski, „Wyzwolenie” 1924, nr 19, s. 1–2.
Radlińska H., Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, wstęp J. Hulewicz, wybór i oprac. W. Wyrobkowa-Pawłowska, komentarz W. Wyrobkowa-Pawłowska i J. Wojciechowska, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
Radlińska H., Z zagadnień pedagogiki społecznej, „Muzeum” 1908, t. II, cz. 2, s. 52–63.
Radlińska H., Życiorys własny, „Pedagogika Społeczna” 2014, nr 4, s. 81–85.
Radlińska H. [H. Orsza], Wspomnienia uczennicy i nauczycielki, „Niepodległość” 1932, t. V s. 321–342, t. VI, s. 41–63.
Rutkowiak J., „Pulsujące kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myślenia o edukacji, [w:] Odmiany myślenia o edukacji, Kraków 1995, s. 13–50.
Smolińska-Theiss B., Theiss W., Pedagogika społeczna a polityka, „Forum Oświatowe” 1995, nr 1–2, s. 37–46.
Statut Instytutu Oświaty i Kultury im. Staszica, Warszawa 1919.
Suchodolski B., Heleny Radlińskiej koncepcja wychowania jako poszukiwania sił i pomocy w rozwoju, „Człowiek w Pracy i w Osiedlu” 1980, nr 2–3, s. 33–40.
Szczepański J., Aktualność pedagogiki społecznej, „Człowiek w Pracy i w Osiedlu” 1980, nr 2–3, s. 7–13.
Szomburg J., Etos niedocenionym ogniwem rozwoju, [w:] J. Szomburg, M. Wandałowski (red.), Polskie etosy regionalne i ich znaczenie z perspektywy ogólnonarodowej, Gdańsk 2018, s. 7–11.
Theiss W., Helena Radlińska: powrót do źródeł i tradycji w ponowoczesnym świecie, „Pedagogika Społeczna” 2018, nr 4, s. 113–123.
Theiss W., Radlińska, Warszawa 1984, wyd. II, Warszawa 1997.
Theiss W., Wychowanie i niepodległość. Idea polskiej szkoły w publicystyce społeczno-oświatowej Heleny Radlińskiej (1907–1918), „Polska Myśl Pedagogiczna” 2015, nr 1, s. 19–38.
Trigg R., Rozum a zaangażowanie, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1977.
Tyszka A., O potrzebie etosu obywatelskiego, [w:] J. Szomburg, M. Wandałowski (red.), Polskie etosy regionalne i ich znaczenie z perspektywy ogólnonarodowej, Gdańsk 2018, s. 23–26.
Wapiński R., Pokolenia Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
Warszawianin [H. Radlińska], „My a wy”, „Wiadomości Polskie” 1914/15, nr 3, s. 1–2.
Wojtczak L., Bibliografia Heleny Radlińskiej, „Roczniki Biblioteczne” 1974, z. 1–2, s. 105–164.
Wroczyński R., Pedagogika społeczna Heleny Radlińskiej na tle polskiej myśli wychowawczej Drugiej Rzeczypospolitej, „Człowiek w Pracy i w Osiedlu” 1980, nr 2–3, s. 14–24.