Abstrakt
The article constitutes a compilation and recapitulation of the researchers’ opinions on the condition of the 17th-century Polish literary language. In the beginning of the 20th century, the linguists such as Aleksander Brűckner, Tadeusz Lehr-Spławiński or Zenon Klemensiewicz had a negative opinion on the 17th-century Polish language. In their works they mainly focused on external aspects of the language and pronounced the 17th century as the time of its decline. This attitude altered diametrically under the influence of the studies conducted by Irena Bajerowa. She took a closer look at the structure of the 17th-century Polish and found out that the language was at that time subject to a continuous and uninterrupted development. The works of subsequent linguists confirmed and elaborated Bajerowa’s conclusions. This thesis is also supported by the processes which began, lasted and ended in the 17th century. Among others, the processes include: the demorphologization of grammatical gender in the dative, locative and instrumental cases of the plural number, the separation of masculine category, the disappearance of dual number, the withdrawal of slanting vowels from the language and the formation of a new form of imperative mood of verbs. These processes show numerous attempts at introducing simplifications, regularities and improvements of the system and, as such, they are the manifestation of the permanent and undisturbed evolution of the 17th-century Polish language.Bibliografia
I. Bajerowa, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław 1964.
I. Bajerowa, O zaniku samogłosek pochylonych (pokłosie dyskusji), Katowice 1978.
I. Bajerowa, Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfologia, Katowice 1986.
I. Bajerowa, A. Wieczorkowa, Uwagi o pisowni polskich druków XVII-wiecznych, w: Studia historycznojęzykowe, red. I. Bajerowa, Katowice 1989, Prace Językoznawcze, t. XVII.
A. Brückner, Powstanie i rozwój języka literackiego, w: idem, Początki i rozwój języka polskiego, red. M. Karaś, Warszawa 1974.
Z. Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 1974.
Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1965.
W. Kuraszkiewicz, Tło społeczne rozwoju polskiego języka literackiego, w: Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, wybór, oprac. W.R. Rzepka, B. Walczak, Warszawa–Poznań 1986.
T. Lehr-Spławiński, Powolny upadek języka literackiego (od połowy XVII do połowy XVIII w.), w: idem, Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, red. Z. Wojciechowski, wyd. 2, t. 2, Warszawa 1951.
J. Migdał i W.R. Rzepka, Wygasanie form dualnych rzeczowników w polszczyźnie XVI i XVII wieku, w: Język polski. Współczesność. Historia. II, red. W. Książek-Bryłowa, H. Duda, Lublin 2002.
A. Pihan-Kijasowa, Literacka polszczyzna kresów północno-wschodnich XVII wieku.Fonetyka, Poznań 1999.
A. Pihan-Kijasowa, Literacka polszczyzna wielkopolska XVII wieku a język Samuela ze Skrzypny Twardowskiego, w: Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej ojczyźnie, red. K. Meller, J. Kowalski, Poznań 2002.
Polszczyzna XVII wieku. Stan i przeobrażenia, red. D. Ostaszewska, Katowice 2002.
J. Puzynina, „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Wrocław 1961, Prace Językoznawcze 29.
S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1979.
W.R. Rzepka, Dopełniacz w funkcji biernika męskich form osobowych w liczbie mnogiej w polszczyźnie XVII w., Wrocław 1975.
W.R. Rzepka, Demorfologizacja rodzaju w liczbie mnogiej rzeczowników w polszczyźnie XVI-XVII wieku, Poznań 1985.
M. Siuciak, Kształtowanie się kategorii gramatycznej liczebnika w języku polskim, Katowice 2008.
S. Słoński, Historia języka polskiego w zarysie, Warszawa 1953.
S. Urbańczyk, Przyczyny zaniku samogłosek pochylonych w języku polskim, w: idem, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979.
S. Urbańczyk, Periodyzacja dziejów polskiego języka literackiego, w: idem, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979.
S. Urbańczyk, Sytuacja językowa w Polsce XVII wieku, w: Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku, red. M. Stępień, S. Urbańczyk, Warszawa 1992.
H. Wiśniewska, Kulturalna polszczyzna XVII wieku. Na przykładzie Zamościa, Lublin 1994.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).