Słowa kluczowe
academic discourse
style
culture
history of the Polish language
Jak cytować
Abstrakt
The text presents an analysis of three Polish herbariums from the period of the sixteenth to the seventeenth centuries as examples representing the ancient academic discourse. The presented considerations allow for maintaining the claim about the cultural aspect of Polish academic discourse in the distant past. The texts which represent it are the source of the information about the state of the knowledge in chosen domains and dis- ciplines. Moreover, they constitute the reflection of the knowledge itself in its practi- cal use described in the herbariums, which is a peculiar feature of old Polish academic texts. Justified, then, is the claim that these analysed texts and their discourse are aca- deming in nature, of course on condition that one takes into account their historical context. Apart from the professional awareness of the time, one notices certain strate- gies for constructing the texts and their discourse which prove the academic discourse. Features such as precision, objectivity, argument problematisation etc. were developed and strengthened in subsequent centuries.
Bibliografia
Anusiewicz Janusz (1995), Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław. Bajerowa Irena (2008), Początki polskiego dyskursu naukowego - język dzieł Marcina Bielskiego i Stanisława Grzepskiego, "Onomastica Slavogermanica", nr 27, s. 73-79.
Biniewicz Jerzy (1996), Początki polskiego języka nauk ścisłych (XVI-XVIII wiek), "Prace Językoznawcze", t. 24: Studia historycznojęzykowe, s. 62-70.
Biniewicz Jerzy (2002), Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
Brückner Aleksander (1937), Encyklopedia staropolska, Warszawa.
Brzeziński Tadeusz (1995), Dawna medycyna i lekarze. Studium kształtowania zawodu, w: Historia medycyny, red. Tadeusz Brzeziński, Warszawa, s. 23-62.
Czachur Waldemar (2020), Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław.
Duszak Anna (1998), Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa. Foucault Michel (2006), Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, przeł. Tadeusz Komendant, Gdańsk.
Foucault Michel (2009), O archeologii nauk, przeł. Adam Bandura, w: Język, dyskurs, społeczeństwo. Zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej, red. Lotar Rasiński, Warszawa, s. 307-333.
Foucault Michel (2010), Historia seksualności, przeł. Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski, Gdańsk.
Fijałek Jan (1995), Społeczne tradycje organizacyjne i naukowe w opiece zdrowotnej do końca XVIII wieku, w: Historia medycyny, red. Tadeusz Brzeziński, Warszawa, s. 206-235.
Gajda Stanisław (1982), Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa-Wrocław.
Grzmil-Tylutki Halina (2007), Gatunek w świetle francuskiej teorii dyskursu, Kraków. Iłowiecki Maciej (1981), Dzieje nauki polskiej, Warszawa.
Jankowiak Lucyna Agnieszka (2005), Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t. 1: Początki polskiej renesansowej terminologii medycznej, Warszawa.
Ostaszewska Danuta (1994), Z zagadnień ewolucji stylu naukowego. XVI-wieczne początki kształtowania się wyznaczników przebiegu procesu myślowego, "Prace Językoznawcze", t. 22: Studia historycznojęzykowe, s. 85-94.
Porter Roy, Vigarello Georges (2011), Ciało, zdrowie i choroby, przeł. Tomasz Stróżyński, w: Historia ciała, t. 1: Od renesansu do oświecenia, red. Georges Vigarello, Gdańsk.
Rejter Artur (2018a), Funkcje środków wartościujących w polskim dyskursie naukowym XVI wieku, "Stylistyka", t. 27: Aksjologia i styl, s. 33-46.
Rejter Artur (2018b), Między podmiotowością tekstu a ewolucją dyskursu naukowego, w: W kręgu dawnej polszczyzny, t. 5, red. Maciej Mączyński, Ewa Horyń, Ewa Zmuda, Kraków, s. 11-23.
Rejter Artur (2018c), Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna, "Forum Lin- gwistyczne", nr 5, s. 17-25.
Rejter Artur (2019), Strukturalnotekstowe wyznaczniki dyskursu naukowego wieków dawnych, w: Reprezentacje świata w dyskursach (modele, obrazy, wizje), red. Bernadetta Ciesek-Ślizowska i in., Katowice, s. 178-195.
Rejter Artur (2020), Poradnikowy wymiar dyskursu naukowego wieków dawnych, w: Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2019. Dyskursy o przeszłości. Dyskursy w przeszłości, red. Magdalena Hawrysz, Magdalena Jurewicz-Nowak, Irmina Kotlar- ska, Zielona Góra, s. 81-90.
Siekierska Krystyna (1992), Uwagi o języku i stylu dzieł naukowych XVII wieku (botanika, medycyna, geometria), w: Odmiany polszczyzny XVII wieku, red. Halina Wiśniew- ska, Czesław Kosyl, Lublin, s. 107-114.
Szczaus Agnieszka (2015), Teksty naukowe i techniczne doby średniopolskiej jako źródło badań historycznojęzykowych, "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza", nr 1, s. 253-268. https://doi.org/10.14746/pspsj.2015.22.1.16
Walczak Bogdan (1995), Zarys dziejów języka polskiego, Poznań.
Witosz Bożena (1995), Szczegół w opisie. Zagrożenie koherencji tekstu czy jego niezby- walny atrybut?, "Pamiętnik Literacki", z. 1, s. 125-137.
Witosz Bożena (2009), Dyskurs i stylistyka, Katowice.
Wojtak Maria (2011), O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, "Tekst i Dyskurs - Text und Diskurs", nr 4, s. 69-78.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).