Słowa kluczowe
scholar
linguistic image of the world
aspect
point of view
Jak cytować
Abstrakt
The aim of the article is to present the linguistic image of Polish scholars and research- ers whose profiles, biographies and obituaries were published in the Warsaw weekly newspaper Wędrowiec (Traveller) in the second half of the nineteenth century. Ana- lysing the collected texts, the author distinguished a set of seven aspects which were taken into account by the journalists of Wędrowiec to present the profiles of the schol- ars. Those aspects are the following: the subject of research, scientific achievements, journalistic and publishing activities, didactic and educational activities, science-pro- moting activities, organisational activities, awards and distinctions. They were deter- mined by the points of view adopted by the authors of the texts. There are three domi- nant points of view: the one of an expert, a Pole and a positivist. These points of view coexist and complement each other. The expert and specialist informed the reader in detail about the scientific career and achievements of the scholars. The Polish publi- cist expressed his joy at the international success of his countrymen. He observed their research and scientific achievements with attention; especially those that influenced the development of fields important for the country. The positivist and journalist noticed and emphasised the utilitarian dimension of the scientific and research activities of the scholars.
Bibliografia
Wszystkie teksty źródłowe pochodzą z Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Łódzkiego: https://tinyurl.com/3j6wsybu [dostęp: 26 kwietnia 2022].
[A.C.] (1895), Doktór Władysław Matlakowski. (Wspomnienie pośmiertne), „Wędro- wiec”, nr 27, s. 529.
[B.F.] (1890), Antoni Waga, „Wędrowiec”, nr 48, s. 304‒305.
[B.F.] (1890), Maksymilian Nowicki „Wędrowiec”, nr 46, s. 287. [b.p.] (1879), Dr. Izydor Kopernicki, „Wędrowiec”, nr 133, s. 10‒11. [b.p.] (1881), Piotr Sławiński, „Wędrowiec”, nr 236, s. 10‒11.
[b.p.] (1884), Dr. Edward Klink. Ur. r. 1850 † 1884, „Wędrowiec”, nr 4, s. 517‒518.
[b.p.] (1892), Aleksander Chodźko, „Wędrowiec”, nr 2, s. 21.
[L. Demb. …] (1878), Podróżnicy syberyjscy, „Wędrowiec”, nr 78, s. 405‒406.
[L. Demb. …] (1878), Podróżnicy syberyjscy. (Dokończenie), „Wędrowiec”, nr 79, s. 1‒2. [L.V.Z.] (1890), Oskar Kolberg, „Wędrowiec”, nr 23, s. 1.
[P.] (1884), Profesor Wiktor Szokalski, „Wędrowiec”, nr 24, s. 277‒278. [S.S.] (1883), D-r Benedykt Dybowski, „Wędrowiec”, nr 32, s. 498.
Grąbczewski Adam (1882), Antoni Lewicki, „Wędrowiec”, nr 38, s. 177‒178. Michalski Henryk (1895), Doktór Ksawery Gałęzowski, „Wędrowiec”, nr 27, s. 523.
Prokesch Władysław ( 1895 ), Ś. p. Dr. Ludwik Teichman, „Wędrowiec”, nr 49, s. 975.
Sulimierski Filip [F.S.] (1877), Szymon Syrski, „Wędrowiec”, nr 1, s. 1‒3.
Sulimierski Filip [F.S.] (1878), Bronisław Radziszewski, „Wędrowiec”, nr 93, s. 226.
Sulimierski Filip [F.S.] (1884), Dr. Benedykt Dybowski i wystawa jego zbiorów, „Wędro- wiec”, nr 7, s. 79‒80.
Sulimierski Filip [F.S.] (1884), Dr. Benedykt Dybowski i wystawa jego zbiorów. (Dokoń- czenie), „Wędrowiec”, nr 8, s. 86.
Ślosarski Antoni (1878), Jerzy Aleksandrowicz, „Wędrowiec”, nr 101, s. 353‒354. Wolski W.[?] (1888), Dr Jan Jędrzejewicz, „Wędrowiec”, nr 1, s. 8.
SJPDor — Witold Doroszewski, red., Słownik języka polskiego, t. 1–11, edycja interne- towa, https://doroszewski.pwn.pl [dostęp: 8 września 2021].
SW — Jan Karłowicz, Adam A. Kryński, Władysław Niedźwiedzki, red. (1900–1927), Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa.
Bartmiński Jerzy (1999), Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, w: tenże, Językowy obraz świata, Lublin, s. 103-120.
Bogucka Maria (2005), Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI, Warszawa.
Brzozowski Stanisław (1987), Warunki rozwoju nauki polskiej w kraju 1860-1918, w: Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Organizacje i instytucje, red. Bohdan Jaczewski, Wrocław, s. 13-105.
Jaczewski Bohdan, red. (1987), Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Organizacje i instytucje, Wrocław.
Kamisińska Dorota (2010), Warszawski tygodnik "Wędrowiec" w latach 1863-1883 (część 1), "Toruńskie Studia Bibliologiczne", nr 2, s. 101-124 https://doi.org/10.12775/TSB.2010.022
Kamisińska Dorota (2011), Warszawski tygodnik "Wędrowiec" w latach 1863-1883 (część 2), "Toruńskie Studia Bibliologiczne", nr 1, s. 65-86. https://doi.org/10.12775/TSB.2011.004
Karaś Halina (2012), O potrzebie badań nad życiem naukowym przełomu XIX i XX wieku. Jan Karłowicz (1836-1903) jako animator ówczesnego "ruchu umysłowego", "Poradnik Językowy", z. 5, s. 5-20.
Kmiecik Zenon (1984), Oblicze społeczno-kulturalne tygodnika "Wędrowiec" (1886-1905), "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej", nr 4, s. 43-56.
Osterhammel Jürgen (2013), Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata. Nauka, kultura i religia, red. nauk. i posłowie Witold Molik, przeł. Izabela Drozdowska-Broering i in., Poznań.
Pietrzak Magdalena (2011), Troska o język polski w publicystyce pozytywistycznej, w: Naród, religia, język. Materiały z konferencji, 17-19 maja 2010 r., red. Anetta Ceglińska-Gajda, Łódź, s. 293-304.
Pietrzak Magdalena (2021a), Odnajdywanie śladów przeszłości gatunków praso- wych. Uwagi historyka języka, "Język Polski", z. 2, s. 100-111. DOI: https://doi. org/10.31286/JP.101.2.8.
Pietrzak Magdalena (2021b), Zaczątki sylwetki w prasie. Uwagi historyka języka, w: Język polski - między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. Ewa Horyń i in., Kraków, s. 505-514.
Rederowa Danuta (1987 ), Badania naukowe za granicą w czasach zaborów, w: Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Organizacji instytucje, red. Bohdan Jaczewski, Wrocław, s. 182-205. https://doi.org/10.24917/9788380846258.40
Wojtak Maria (2004), Gatunki prasowe, Lublin.
Wojtak Maria (2019), Gdy przyjaciel odchodzi… Sylwetka-wspomnienie. Studium przy- padku, "Stylistyka", t. 28, s. 131-142. DOI: https://doi.org/10.25167/Stylistyka28.2019.9
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).