Wyznaczniki językowo-stylistyczne obrazu Wielkopolski w Listach z narodowej pielgrzymki Ryszarda Berwińskiego
okładka PSTSJ
PDF

Słowa kluczowe

language of description
cultural landscape
romantic literary school
Greater Poland

Jak cytować

Maćkowiak, K. . (2022). Wyznaczniki językowo-stylistyczne obrazu Wielkopolski w Listach z narodowej pielgrzymki Ryszarda Berwińskiego. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 29(1), 97–116. https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.1.7

Abstrakt

The article analyzes Listy z narodowej pielgrzymki ( Letters from the national pilgrimage ) by Ryszard Berwiński. It is a series of five texts written in prose in which the author tells his impressions from a trip to the vicinity of Gopło, probably in the summer of 1838. At that time, such escapades became fashionable in Poland. The aim of the study is to define the lexis used in the Letters to describe the cultural landscape of Greater Poland in order to identify the aforementioned word material and analyse the way it is used.

https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.1.7
PDF

Bibliografia

Berwiński Ryszard ( 1838–1839 ), Listy z narodowej pielgrzymki, „Przyjaciel Ludu”, r. V: List pierwszy, 1838, nr 8, s. 60 [ I ]; List drugi, 1838, nr 11, s. 82–83 [ II ]; List trzeci, 1838, nr 19, s. 148–150, nr 20, s. 154–156 [ III ]; List piąty, 1839, nr 27, s. 215–216 [V]. https://doi.org/10.1016/S0016-0032(39)91572-3

Berwiński Ryszard ( 1840 ), Prolog, w: tenże, Powieści wielkopolskie, t. 1, Wrocław, s. 3–32 [ IV ].

Achremowicz Elżbieta, Żabski Tadeusz ( 1973 ), Towarzystwo Literacko-Słowiańskie we Wrocławiu 1836–1886, Wrocław.

Bagłajewski Arkadiusz ( 2018 ), Geografia wyobrażona Wincentego Pola ( wokół „Pieśni o ziemi naszej” ), „Ruch Literacki”, z. 4, s. 373–390.

Białoskórska Mirosława ( 2002 ), Mickiewiczowskie peryfrazy, Szczecin.

Bolesławita B.[ogdan] [ właśc. Kraszewski Józef Ignacy ] ( 1865 ), My i oni. Obrazek współczesny narysowany z natury, Poznań.

Bryła Władysława ( 2015 ), Geografia w poezji, poezja w geografii – w wybranych utworach Wincentego Pola, w: Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, red. Danuta Ostaszewska, Joanna Przyklenk, Katowice, s. 97–106.

Brzozowska Teresa ( 1970 ), Poznańskie, w: Dzieje folklorystyki polskiej 1800–1863. Epoka przedkolbergowska, red. Helena Kapełuś, Julian Krzyżanowski, Wrocław, s. 359–424.

Burkot Stanisław ( 1988 ), Polskie podróżopisarstwo romantyczne, Warszawa.

Chociej Stanisława ( 1967 ), Twórczość literacka i działalność wydawnicza Edmunda Bojanowskiego, „Nasza Przeszłość”, t. 26, s. 147–218.

Dąbrowicz Elżbieta ( 2017 ), Rzeki historyczne / rzeki pamięci. Kilka przykładów z literatury polskiej pierwszej połowy XIX wieku, w: Świadectwa pamięci. W kręgu źródeł i dyskursów, red. Elżbieta Dąbrowicz, Beata Larenta, Magdalena Domurad, Białystok, s. 93–116.

Deotyma [ właśc. Łuszczewska Jadwiga ] ( 1894 ), Gopło i Kruświca, „Dziennik Kujawski”, nr 197, s. 2.

Dobrzyńska Dorota ( 2020 ), Czarny romantyzm we współczesnej literaturze popularnej. Wybrane zagadnienia, Warszawa.

Ginkowa Łucja ( 1978 ), Cechy języka sentymentalnej i wczesnoromantycznej liryki krajobrazowej, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 187–214.

Gosiewska Zofia ( 1955 ), Uwagi nad językiem „Bogunki nad Gopłem” Ryszarda Wincentego Berwińskiego, „Prace Polonistyczne”, t. 12, s. 31–52.

Goszczyński Seweryn ( 1842 ), Król zamczyska. Powieść, Poznań.

Grzęda Ewa ( 1997 ), Próchno się w gwiazdy rozlata – dęby Juliusza Słowackiego, „Prace Polonistyczne”, t. 52, s. 243–257.

Janion Maria ( 1951 ), Z narodowej pielgrzymki, „Pamiętnik Literacki”, z. 3–4, s. 725–765.

Janion Maria ( 1963 ), Wstęp, w: Wincenty Pol, Wybór poezji, oprac. Maria Janion, Wrocław, s. I–CXLIX.

Janion Maria ( 1969 ), Portret krajowego romantyka, w: taż, Romantyzm. Studia o ideach i stylu, Warszawa, s. 228–263.

Kamionka-Straszakowa Janina ( 1994 ), Podróż, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa, Wrocław, s. 698–703.

Krakowski Piotr ( 1978 ), Ruiny i groby w sztuce preromantyzmu i romantyzmu, „Folia Historiae Artium”, t. 14, s. 103–129.

Królikiewicz Grażyna ( 1993 ), Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny, Kraków.

Lyszczyna Jacek ( 2011 ), Natura, historia, egzystencja. W poszukiwaniu romantycznego uniwersum, Katowice.

Maciejewski Jarosław ( 1984 ), Bronikowski Antoni, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas, t. 1, Warszawa, s. 108.

Maciejewski Marian ( 1966 ), Od erudycji do poznania. Z dziejów romantycznej liryki opisowej, „Roczniki Humanistyczne”, z. 1, s. 5–79.

Maćkowiak Krzysztof ( 2008 ), Edmunda Bojanowskiego fascynacje językiem narodowym, „Język Polski”, nr 4–5, s. 266–279.

Maćkowiak Krzysztof ( 2011 ), Wielkopolska w sferze wyobraźni poetyckiej Franciszka Morawskiego. O regionalnych zainteresowań twórcy po powstaniu listopadowym, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 137–153.

Maślanka Julian ( 1965 ), Zorian Dołęga Chodakowski. Jego miejsce w kulturze polskiej i wpływ na polskie piśmiennictwo romantyczne, Wrocław.

Michalski Maciej ( 2011 ), Ryszarda Berwińskiego wędrówki po pamięci ludu. Rozważania o osobistym zawodzie w narodowej sprawie, „Sensus Historiae”, nr 3, s. 83–96.

Michalski Maciej ( 2013 ), O kilku sposobach przywoływania słowiańskiej przeszłości Polaków w pierwszej połowie XIX wieku, w: Oblicza mediewalizmu, red. Andrzej Dąbrówka, Maciej Michalski, Poznań, s. 81–102.

Mochnacki Maurycy ( 1830 ), O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym, t. 1, Warszawa.

Mróz Tomasz ( 2014 ), Historia i recepcja Antoniego Bronikowskiego tłumaczeń dialogów Platona, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, nr 1, s. 53–82.

Myga-Piątek Urszula ( 2012 ), Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Katowice.

Opacki Ireneusz ( 1980 ), „W środku niebokręga”. O „Balladach i romansach” Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 69–84.

Pieścikowski Edward ( 2003 ), „Ach! W tym Poznańskiem…” Życie literackie XIX wieku, Poznań.

Puślecki Łukasz ( 2010 ), O etapie literacko-naukowym w biografii Edmunda Bojanowskiego, „Scripta Comeniana Lesnensia”, nr 8, s. 109–123.

Puzio Katarzyna ( 2009 ), Romantyczna parabola polityczna w „Królu zamczyska” Seweryna Goszczyńskiego, „Napis”, ser. 15, s. 125–139. https://doi.org/10.18318/napis.2009.1.12

Rudkowska Magdalena ( 2001 ), Gruzy i ruiny w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, „Napis”, ser. 7, s. 465–473. https://doi.org/10.18318/napis.2001.1.32

Ruszczyńska Marta ( 2015 ), Pogranicze. Studia i szkice literackie, Zielona Góra.

Rybicka Elżbieta ( 2014 ), Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków.

Seiffert Irena ( 2016 ), Językowy obraz Polski i Polaków w „Pieśni o domu naszym” Wincentego Pola, w: Romantyzm krajowy – profil lokalny i oswajanie Europy, red. Małgorzata Łoboz, Wrocław, s. 179–190.

Słowiński Lech ( 1982 ), Antoni Bronikowski ( 1817–1884 ), w: tenże, Nie damy pogrześć mowy. Wizerunki pedagogów poznańskich XIX wieku, Poznań, s. 237–246.

Sokólska Urszula ( 2006 ), Język opisów natury w „Balladach i romansach” Adama Mickiewicza, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 6, s. 125–139. https://doi.org/10.15290/baj.2006.06.10

Sokólska Urszula ( 2015 ), Formy czasownikowe a dynamizacja tekstu literackiego, w: Odkrywanie słowa – historia i współczesność, red. Urszula Sokólska, Białystok.

Stachurski Edward ( 2015 ), Terminologia botaniczna w wybranych poematach romantycznych, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, t. 10, s. 163–177.

Syrokomla Władysław [ właśc. Kondratowicz Ludwik ] ( 1914 ), Podróż swojaka po swojszczyźnie, z rękopisu ogłosił Władysław Korotyński, Warszawa.

Szelęgiewicz Agnieszka ( 1966 ), Edmund Bojanowski i jego dzieło, Poznań.

Śniedziewski Piotr ( 2015 ), Elegijna świadomość romantyków, Gdańsk.

Terlecki Tymon ( 1937 ), Rodowód poetycki Ryszarda Berwińskiego, Poznań.

Tyszyński Aleksander ( 1837 ), O szkołach poezji polskiej, w: tenże, Amerykanka w Polsce, t. 2, Petersburg, s. 17–108.

Witkowska Alina ( 1980 ), Ja, głupi Słowianin, Kraków.

Witkowska Alina ( 1983 ), Mickiewicz. Słowo i czyn, Warszawa.

Witkowska Alina, Przybylski Ryszard ( 1997 ), Romantyzm, Warszawa.

Witosz Bożena ( 1991 ), Kilka uwag o opisie we współczesnej powieści, „Prace Językoznawcze. Studia Polonistyczne”, t. 19, s. 202–210.

Zwierzyński Leszek ( 2019 ), Wyobraźnia akwatyczna Mickiewicza, Kraków.