Słowa kluczowe
literary onomastics
cultural onomastics
proper name
methodology of onomastics
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 118
Liczba pobrań: 41
Abstrakt
The article discusses the function of proper names in the poetry of Wisława Szymborska. It falls within the realm of literary and cultural onomastics and draws from the methodological assumptions of these sub-disciplines. The observations confirm the invaluable potential of proper names, used in Szymborska’s poetry to varying degrees and in different functions. The creative poetic techniques applied to proper names, their functions and their relationship to the proper name as a specific linguistic entity are manifold. The poetic recontextualization of proper names in Szymborska’s poetry serves various purposes. Primarily, the described techniques involving proper names fulfill the function of world-building in line with the Nobel laureate’s creative philosophy, perception of reality, sensitivity to it, concern for humanity and its condition, and her expression of attitudes toward tradition and history, as well as continuous maintenance of a sense of wonder about the world. There is also the issue of naming itself, whose markers are used, reformulated or even questioned to varying degrees and senses. All of this confirms the immersion of the studied work in culture, in its various aspects and forms, which is also evident in the onymic layer of the poetic message.
Bibliografia
Szymborska Wisława (2023), Wiersze wszystkie, Kraków.
Balbus Stanisław (1996), Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej, Kraków.
Czermińska Małgorzata (2003), Ekfrazy w poezji Wisławy Szymborskiej, „Teksty Drugie”, nr 2–3, s. 230–242.
Czopek-Kopciuch Barbara (2010), Funkcje nazw własnych w poezji Zbigniewa Herberta (na przykładzie tomiku „Pan Cogito”), w: Nazwy własne a społeczeństwo, red. Romana Łobodzińska, Łask, s. 445–452.
Graf Magdalena (2021), „Nie starczy ust do wymówienia przelotnych imion twoich, wodo” – nazwy własne w twórczości Wisławy Szymborskiej, „Onomastica”, t. 65, s. 103–118. DOI: https://doi.org/10.17651/ONOMAST.65.2.7
Gralewicz-Wolny Iwona (2014), Poetka i świat. Studia i szkice o twórczości Wisławy Szymborskiej, Katowice.
Kasperski Edward (1996), Poezja filozoficzna Szymborskiej, „Rocznik Towarzystwa imienia Adama Mickiewicza”, nr 31, s. 11–26.
Lech-Kirstein Danuta (2015), Zwrot kulturowy w badaniach onomastycznych, „Poznańskie Studia Językoznawcze”, nr 30, s. 85–95. DOI: https://doi.org/10.14746/psj.2015.30.5
Legeżyńska Anna (1996), Wisława Szymborska, Poznań.
Ligęza Wojciech (1996), Gry frazeologiczne Wisławy Szymborskiej, „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza”, nr 31, s. 27–39.
Mrózek Robert (2000), Współczesna lingwistyka a sfera onimiczna języka, w: Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze, red. Magdalena Czachorowska, Łucja Maria Szewczyk, Bydgoszcz, s. 31–39.
Mrózek Robert (2004), Nazwy własne jako przedmiot badawczy onomastyki, w: Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. tenże, Katowice, s. 9–19.
Mrózek Robert (2016), Kontynuacyjno-innowacyjna aktualizacja zadań onomastyki, „Onomastica”, t. 60, s. 27–35. DOI: https://doi.org/10.17651/ONOMAST.60.2
Pajdzińska Anna (1993), Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Lublin.
Pajdzińska Anna (2010), Antroponimy w poezji Wisławy Szymborskiej, w: W świecie nazw. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi, red. Halina Pelcowa, Lublin, s. 301–312.
Rejter Artur (2019), Nazwy własne w kon/tekstach kultury, Katowice.
Rogoż Michał (2013), „Tam, gdzie Pacyfik potulnie wpływa do Rudawy”. Od miejsca geograficznego do antropologicznego kontekstu w twórczości Wisławy Szymborskiej, „Ruch Literacki”, nr 3, s. 347–353.
Rutkowski Mariusz (2022), Metodologie w onomastyce a kultura, „Onomastica”, t. 66, s. 37–50. DOI: https://doi.org/10.17651/ONOMAST.66.5
Sarnowska-Giefing Irena (2010), Toposy i tematy imienne w perspektywie onomastyki literackiej, w: W świecie nazw. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi, red. Halina Pelcowa, Lublin, s. 345–355.
Szczepankowska Irena (2013), Człowiek – język – wizja świata w poezji Wisławy Szymborskiej. Studia semantyczne, Białystok.
Węgrzyniakowa Anna (1996), „Nie ma rozpusty większej niż myślenie”. O poezji Wisławy Szymborskiej, Katowice.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Artur Rejter
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do utworu publikowanego w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym umową autorską, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób, ani innych praw osób trzecich, w tym dóbr osobistych.
Autor(zy) zachowują pełne prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem, udzielając Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe na korzystanie z utworu bez ograniczeń terytorialnych przez czas nieokreślony na określonych umową autorską polach eksploatacji.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).