Abstract
The author’s intention is to present the most important techniques applied by Słowacki intended to evoke a negative projection of death in three dramas written in the pre-mystic period: Kordian, Balladyna and Beatryks Cenci. The excerpted material is analysed semantically and lexically in view of its semantic contexts concerning human death. The basis of the reconstruction of the negative creation of mors, featured in these works, is provided by a description and discussion of the figures of speech and rhetorical devices with a lexical component that belongs to the semantic field ‘death’ (metaphors and personifications in particular), as well as substitute designations for designates that are related to the phenomenon of the passing of time where one’s life is slowly coming to an end. In addition, the author provides a characteristics of the Thanatic semantics of the lexeme blood and derivatives thereof, as well as names for the colour red. Verbal realizations of such conceptual constructions highlight such features of deaths as: mysteriousness, ghastliness, rapaciousness, perversity, brutality and cruelty that imply the feeling of sadness, fear and repulsion. It should be noted, however, that the “theater of death”, presented by Słowacki in the dramas, is of ambivalent nature because the negative manifestations of Thanatos are at the same time supplemented with euphemistic approaches aimed at easing the tension, softening the horror of death and camouflaging its terrifying dimension. These approaches are discussed in the following article: Juliusza Słowackiego “theatrum mortis” na przykładzie “Kordiana”, “Balladyny” i “Beatryks Cenci” – wizja ułagodzona.References
A. Kowalczykowa, Wstęp, w: J. Słowacki, Krąg pism mistycznych, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław 1997.
M. Ursel, „...larwy w chorobliwej tylko imaginacji wylęgłe...”. Słów kilka o wyobraźni frenetycznej Juliusza Słowackiego, w: Problemy współczesnej tanatologii. Medycyna – antropologia kultury – humanistyka, t. 11, Wrocław 2007.
K. Ziemba, Mistycznego Słowackiego marzenie hermeneutyki śmierci, w: Style zachowań romantycznych: propozycje i dyskusje sympozjum Warszawa 6–7 grudnia 1982, red. M. Janion, M. Zielińska, Warszawa 1986.
A. Krzyżanowska, Eufemiczne wyrażanie śmierci w języku polskim i francuskim, w: Problemy frazeologii europejskiej, t. 1, red. A.M. Lewicki, Warszawa 1996.
A. Pajdzińska, Frazeologizm jako podstawa obrazu poetyckiego, „Język Polski” 1991, z. 7/8.
A. Boleski, Słownictwo Juliusza Słowackiego, Wrocław 1957, [hasło] Anioł.
J. Słowacki, Kordian, w: Dzieła wybrane, t. 3, Wrocław 1989.
T. Skubalanka, Juliusz Słowacki – artysta słowa, „Język Polski” 1999, z. 5.
M. Piwińska, Złe wychowanie, Gdańsk 2005.
M. Janion, M. Żmigrodzka, Romantyczne tematy egzystencji, w: Nasze pojedynki o romantyzm, red. D. Siwicka, M. Bieńczyk, Warszawa 1995.
Nowy słownik języka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2002.
Słownik językapolskiego PWN (wersja elektroniczna), dostęp online: http://sjp.pwn.pl/; S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1–6, wyd. 2, Lwów 1854–1860.
S. Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1–2, wyd. 4, Warszawa 1984.
J. Słowacki, Balladyna, w: Dzieła wybrane, t. 3, Wrocław 1989.
J. Słowacki, Beatryks Cenci, w: Dzieła wybrane, t. 4, Wrocław 1989.
S. Skwarczyńska, Ewolucja obrazów u Słowackiego, Lwów 1925.
I. Sandomirska, O metaforach życia i śmierci w stałych związkach wyrazowych w języku rosyjskim, w: Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław 2000.
W. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 1991, hasło Kruk.
J. Rychter, Funkcjonalno-semantyczna sprawność peryfraz w „Beniowskim” Juliusza Słowackiego, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 2002, t. 8.
E. Stachurski, Słowa-klucze polskiej epiki romantycznej, Kraków 1998.
U.M. Łebkowska, Język czterech żywiołów: kreacje obrazów w liryce Juliusza Słowackiego, Kraków 2006.
M. Cieśla, „Beatryks Cenci” – czerwona tragedia, „Ruch Literacki” 1978, R. XIX, z. 1.
P. Paziak, Uwagi o semantyce nazw kolorów – „bieli” i „czerwieni” – w „Balladynie”, „Poradnik Językowy” 1997, z. 2.
J. Grzenia, Założenia opisu pola semantycznego barw w języku polskim, „Poradnik Językowy” 1993, z. 4.
A. Kowalczykowa, Słowacki, Warszawa 1999.
M. Białoskórska, Dzieje poetyzmów „koral” i „rubin” w języku polskim, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 2001, t. 7.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).