Abstract
In this article, the author presents the lexical family with piecz-/piek- roots. A pool of 39 lexemes was extracted from all the available lexicographic sources of historical vocabulary and presented in the form of a word-forming cluster. The goal of the analysis was to display the internal structure of the chronological derivation of the core of the cluster, piec się with the group of terms of varying degrees of derivation. The analysis is an attempt at explaining the meaning behind the formations with piecz-/piek-roots. The reconstruction of the cluster leads to a discussion of the observed transformations, as well as identifying the nature of the changes to the meaning of specific units. To a large extent, the semantic modifications discussed contributed to constraints in the meaning. Once the primary meaning had disappeared, Polish language users would gradually become less aware of the word formation of the derivatives. Subsequently, the very large etymological cluster disintegrated.References
Źródła
Bańko Mirosław, Bobrowski Ireneusz, Karpiński Adam, Karpluk Maria, Puzynina Jadwiga, Rzepka Wojciech Ryszard, Siekarska Krystyna, red. (1999–2014), Elektroniczny słownik XVII i pierwszej połowy XVIII wieku, http://sxvii.pl/ [dostęp: 15.05.2015]. (Skrót: SXVII)
Bańko Mirosław, red. (2000), Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, PWN, Warszawa. (Skrót: ISJP)
Bańkowski Andrzej (2000), Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, PWN, Warszawa. (Skrót: SBań)
Boryś Wiesław (2005), Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków. (Skrót: SBor)
Brückner Aleksander (1927), Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Warszawa. (Skrót: SBr)
Doroszewski Witold, red. (1958–1969), Słownik języka polskiego, t. 1–11, PWN, Warszawa. (Skrót: SD)
Dubisz Stanisław, red. (2003), Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN, Warszawa. (Skrót: USJP)
Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław, red. (1900–1927), Słownik języka polskiego, t. 1–8, E. Lubowski i S-ka, Warszawa. (Skrót: SW)
Linde Samuel, Bogumił (1807–1814), Słownik języka polskiego, t. 1–6, Ossolineum, Warszawa. (Skrót: SL)
Mayenowa Maria Renata, red. (1966), Słownik polszczyzny XVI wieku, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków. (Skrót: SXVI)
Urbańczyk Stanisław, red. (1966–2000), Słownik staropolski, t. 1–11, Ossolineum, Warszawa–Wrocław–Kraków. (Skrót: SStp)
Zdanowicz Aleksander, Bohusz-Szyszka Michał, red. (1861), Słownik języka polskiego, t. 1–2, wydano nakładem i kosztem Maurycego Orgelbranda, Wilno. (Skrót: SWil)
Literatura
Brodowska-Honowska Maria (1960), Słowotwórstwo przymiotnika w języku staro-cerkiewno-słowiańskim, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Buttler Danuta (1978), Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Wydawnictwa UW, Warszawa.
Jadacka Hanna, red. (2001), Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnego, t. 1, Teresa Vogelgesang, Gniazda odprzymiotnikowe, Universitas, Kraków.
Jadacka Hanna (2003), Zagadnienie motywacji słowotwórczej w opisie gniazdowym, w: Słowotwórstwo gniazdowe. Historia. Metoda. Zastosowania, red. Mirosław Skarżyński, Księgarnia Akademicka, Warszawa, s. 29-40.
Klemensiewicz Zenon (1964), Gramatyka historyczna języka polskiego, PWN, Warszawa.
Kleszczowa Krystyna, red. (1996), Słowotwórstwo języka polskiego doby staropolskiej. Przegląd formacji rzeczownikowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kleszczowa Krystyna (2003), Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Krótki Zuzanna (2014), Siedem grzechów głównych w leksyce dawnej polszczyzny, [praca doktorska], Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice 2014 [maszynopis].
Krótki Zuzanna (2015), Dawne polskie ekspresywizmy pochodne od chełpić się, chlubić się, chwalić się, „Język Polski”, [w druku].
Okoniowa Joanna (1987), Polskie przyimki gwarowe, znaczenie przestrzenne i czasowe, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Pastuchowa Magdalena (2008), Ukryte dziedzictwo, ślady dawnej leksyki w słownictwie współczesnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Pepłowski Farnciszek (1974), Odczasownikowe nazwy wykonawców czynności w polszczyźnie XVI wieku, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Tokarski Ryszard (1981), Derywacja semantyczna jako jedno ze źródeł polisemii wyrazowej, w: Pojęcie derywacji w lingwistyce, red. Jerzy Bartmiński, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 91–105.
Wojtyła Świerzowska Maria (2002), O słowiańskim odziewaniu się, w: Dzieje Słowian w świetle leksyki, red. Jerzy Rusek, Wiesław Boryś, Leszek Bednarczuk, Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 231–240.
Wójcikowska Elżbieta (1991), Formacje atrybutywne typu podgórski, nadludzki w języku polskim, Wydawnictwo UW, Warszawa.
Zajda Aleksander (1990), Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.), Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” since 2016 under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).