Słowa kluczowe
communication
indirect and direct interventions
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 205
Liczba pobrań: 268
Abstrakt
The paper reviews the methods for improving verbal communication in selected variants of Alzheimer’s disease, both in the typical and language variant. It emphasises the need to optimise the management within the framework of patientcentred care, allowing to address individual needs. As far as indirect interventions are concerned, the article presents techniques aimed at improving communication with the affected person, and more broadly – aimed at preserving the quality of life in the course of the illness. Among direct interventions, those aimed at selected system abilities and supporting language function in the context of cognitive and social function are presented. It is shown how speech and language therapy can integrate other therapeutic paradigms, developed in psychology, such as patientcentred therapy and cognitive neuropsychological rehabilitation.
Bibliografia
Andrews-Salvia Melissa, Nelson Roy, Cameron Rosalea M. (2003), Evaluating the Effects of Memory Books for Individuals with Severe Dementia, „Journal of Medical Speech Language Pathology”, nr 1, s. 51–59.
Communicating Well. What the Research Says [materiały opracowane przez Social Care Institute for Excellence], https://tinyurl.com/37d4ecz6, dostęp: 1 stycznia 2022.
Dial Heather R. i in. (2019), Investigating the Utility of Teletherapy in Individuals with Primary Progressive Aphasia, „Clinical Interventions in Aging”, nr 14, s. 453–471. DOI: https://doi.org/10.2147/CIA.S178878
Domagała Aneta (2021), Ocena sprawności komunikacyjnych w chorobie Alzheimera oraz zakres oddziaływań terapeutycznych, w: Afazjologia. Organiczne zaburzenia mowy, red. Zbigniew Tarkowski, Warszawa, s. 443–463.
Domagała Aneta, Sitek Emilia J. (2018), Choroba Alzheimera. Zaburzenia komunikacji językowej, Gdańsk.
Dubois Bruno i in. (2014), Advancing Research Diagnostic Criteria for Alzheimer’s Disease: the IWG-2 Criteria, „The Lancet Neurology”, nr 6, s. 614–629.
Eggenberger Eva, Heimerl Katharina, Bennett Michael I. (2013), Communication Skills Training in Dementia Care: A Systematic Review of Effectiveness, Training Content, and Didactic Methods in Different Care Settings, „International Psychogeriatrics”, nr 3, s. 345–358. DOI: https://doi.org/10.1017/S1041610212001664
GornoTempini Maria Luisa i in. (2011), Classification of Primary Progressive Aphasia and Its Variants, „Neurology”, nr 11, s. 1006–1014. DOI: https://doi.org/10.1212/WNL.0b013e31821103e6
Harciarek Michał, Sitek Emilia J., Kertesz Andrew (2014), The Patterns of Progression in Primary Progressive Aphasia – Implications for Assessment and Management, „Aphasiology”, nr 8–9, s. 964–980. DOI: https://doi.org/10.1080/02687038.2014.904498
Hopper Tammy, Douglas Natalie F., Khayum Becky (2015), Direct and Indirect Interventions for Cognitive-Communication Disorders of Dementia, „Perspectives on Neurophysiology and Neurogenic Speech and Language Disorders”, nr 4, s. 142–157. DOI: https://doi.org/10.1044/nnsld25.4.142
Jokel Regina i in. (2017), Group Intervention for Individuals with Primary Progressive Aphasia and Their Spouses. Who Comes First?, „Journal of Communication Disorders”, nr 66, s. 51–64. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcomdis.2017.04.002
Kindell Jacqueline i in. (2017), Everyday Conversation in Dementia. A Review of the Literature to Inform Research and Practice, „International Journal of Language & Communication Disorders”, nr 4, s. 392–406. DOI: https://doi.org/10.1111/1460-6984.12298
Kluj-Kozłowska Klaudia, Sitek Emilia J., Milewski Stanisław (2017), Analiza jakościowabłędów nazywania oraz reakcji na podpowiedzi fonemiczne w różnicowaniu wariantów logopenicznego i niepłynnego afazji pierwotnej postępującej / Qualitative Analysis of Naming Errors and Responsiveness to Phonemic Cueing in Differentiating Logopenic and Non-Fluent Variants of Primary Progressive Aphasia, „Logopedia”, nr 46,
s. 219–238 (wyd. anglojęzyczne: s. 181–199).
Kluj-Kozłowska Klaudia i in. (2020), Progresja zaburzeń językowych i poznawczych u pacjentów z wariantem logopenicznym afazji pierwotnej postępującej – seria przypadków, „Aktualności Neurologiczne”, nr 3, s. 125–135.
van Manen Annick S. i in. (2021), A Communication Model for Nursing Staffworking in Dementia Care. Results of a Scoping Review, „International Journal of Nursing Studies”, nr 113. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2020.103776
Mooney Aimee, Beale Naomi, Fried Oken Melanie (2018), Group Communication Treatment for Individuals with PPA and Their Partners, „Seminars in Speech and Language”, nr 3, s. 257–269. DOI: https://doi.org/10.1055/s-0038-1660784
Morhardt Darby J. i in. (2019), Development of a Psycho-Educational Support Program for Individuals with Primary Progressive Aphasia and their Care-Partners, „Dementia”, nr 4, s. 1310–1327. DOI: https://doi.org/10.1177/1471301217699675
Morris Lydia i in. (2018), Communication Training Interventions for Family and Professional Carers of People Living with Dementia: A Systematic Review of Effectiveness, Acceptability and Conceptual Basis, „Aging & Mental Health”, nr 7, s. 863–880. DOI: https://doi.org/10.1080/13607863.2017.1399343
Ojha Gita Jyoti, Moharana Sujata (2020), Strategies to Improve Communication During ADLs in Dementia: A Short Review, „International Journal of Science & Healthcare Research”, nr 3, s. 286–291.
Pagnoni Ilaria i in. (2021), Language Training for Oral and Written Naming Impairment in Primary Progressive Aphasia. A Review, „Translational Neurodegeneration”, nr 10. DOI: https://doi.org/10.1186/s40035-021-00248-z
Powell Jennie (2014), Pomoc w komunikacji przy demencji, przeł. Anna Sęk, Warszawa.
Ripich Danielle N., Wykle May (b.r.), The FOCUSED Program. A Communication Guide for Alzheimer’s Disease, Caregiver’s Mannual, [b.m.].
Spector Aimee i in. (2001), Can Reality Orientation Be Rehabilitated? Development and Piloting of an Evidence-Based Programme of Cognition-Based Therapies for People with Dementia, „Neuropsychological Rehabilitation”, nr 3–4, s. 377–397. DOI: https://doi.org/10.1080/09602010143000068
Sitek Emilia J. i in. (2014), Afazja pierwotna postępująca – zastosowanie nowych kryteriów diagnostycznych w praktyce klinicznej, „Polski Przegląd Neurologiczny”, nr 1, s. 23–33.
Sitek Emilia J., Dziembowska Inga (2022), Interwencje niefarmakologiczne w różnych wariantach choroby Alzheimera, „Psychiatria po Dyplomie”, nr 1, s. 20–25.
Swan Katina i in. (2018), Speech-Language Pathologist Interventions for Communication in Moderate–Severe Dementia: A Systematic Review, „American Journal of SpeechLanguage Pathology” , nr 2, s. 836–852. DOI: https://doi.org/10.1044/2017_AJSLP-17-0043
Taylor Cathleen i in. (2009), Speech Pathology Services for Primary Progressive Aphasia: Exploring an Emerging Area of Practice, „Aphasiology”, nr 2, s. 161–174. DOI: https://doi.org/10.1080/02687030801943039
Volkmer Anna i in. (2018), The ‘Better Conversations with Primary Progressive Aphasia (BCPPA)’ Program for People with PPA (Primary Progressive Aphasia): Protocol for a Randomised Controlled Pilot Study, „Pilot and Feasibility Studies”, nr 4. DOI: https://doi.org/10.1186/s40814-018-0349-6
Volkmer Anna i in. (2019), Speech and Language Therapy for Primary Progressive Aphasia across the UK: A Survey of Current Practice, „International Journal of Language & Communication Disorders”, nr 6, s. 914–926. DOI: https://doi.org/10.1111/1460-6984.12495
Volkmer Anna i in. (2020), Speech and Language Therapy Approaches to Managing Primary Progressive Aphasia, „Practical Neurology”, nr 2, s. 154–161. DOI: https://doi.org/10.1136/practneurol-2018-001921
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Aneta Domagała, Emilia J. Sitek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Językoznawczej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).