Jak myśli wiersz? Czesław Miłosz: Nad strumieniem
PDF

Słowa kluczowe

thinking in verse – thinking within verse
nature
ecosystem
Darwinism
theodicy

Jak cytować

Zach, J. (2014). Jak myśli wiersz? Czesław Miłosz: Nad strumieniem. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, (24), 243–254. https://doi.org/10.14746/pspsl.2014.24.14

Abstrakt

The subject of the analysis is the poem by Czesław Miłosz from the volume To, entitled “Nad strumieniem”. The task the author embarked upon boils down to the answer to the question: how does a specific idea(its hidden mental message) develop in this poem and what results from it for the idea as well as for the poem. The proposed reading takes place at three levels. Preliminary reconnaissance is made by naive reading consisting in the reconstruction of the situation portrayed in the poem, in the recreation of that which can be fund, so to say, on the “surface” of the poem. Next, the author launches these contexts which in Miłosz’s representation of the attitude of man towards nature allow one to notice balance and harmony, coming to terms with life and wisdom, which is based on distance and silence. At the third reading level, the author refers to the image crowning opus magnum by Charles Darwin, in which a similar situation—contemplation in the open nature—leads to the formulation of the answer to the question about the sense of “fight in nature, famine and death”. This answer is juxtaposed with the ending of Czesław Miłosz’s poem: „Wydaje mi się, że słyszę głos demiurga:/ Albo nieme skały jak w pierwszym dniu stworzenia,/ albo życie, którego warunkiem jest śmierć,/ i to upajające ciebie piękno”. („It seems to me that I hear the voice of demiurge:/ Either silent rocks as on the first day of creation, / or life, whose condition is death,/ and this beauty engulfing you”).

https://doi.org/10.14746/pspsl.2014.24.14
PDF

Bibliografia

Antoniuk M., „Włosy ich zamiótł chłopak u fryzjera…”. Między anihilacją a wywoływaniem świata, w: Miłosz i Miłosz, red. A. Fiut, A. Grabowski, Ł. Tischner, Kraków 2013, s. 765–766.

Darwin K., Notebook M, w: Charles Darwin Notebooks 1836–1844, red. P. Barrett, Nowy Jork 1986.

Darwin K., O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt, tekst polski na podstawie przekładu Sz. Dicksteina i J. Nusbauma, oprac. J. Popiołek, M. Yamazaki, Warszawa 2009.

Faggen R., Robert Frost and the Challende of Darwin, Ann Arbor 1997.

Heller M., Dar Darwina, „Tygodnik Powszechny” 2009, nr 43.

Heydel M., Trzeźwo o Pasternaku, „Zeszyty Literackie” 2008, nr 4.

Ho-Ching L., Wiosna, przeł. (z angielskiego) C. Miłosz, w: C. Miłosz, Wypisy z ksiąg użytecznych.

Księga Rodzaju, w: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (Biblia Tysiąclecia), Poznań 2000.

Merton T., Miłosz C., Listy, przeł. M. Tarnowska, Kraków 2003.

Milton J., Raj utracony, przeł. M. Słomczyński, Kraków 2005.

Miłosz C., On Pasternak Soberly, w: Emperor of the Earth. Modes of Eccentric Vision, Berkeley 1981.

Miłosz C., Wiersze tom 2, Kraków 2002.

Miłosz C., Wiersze tom 3, Kraków 2003.

Miłosz C., Wiersze tom 5, Kraków 2009.

Miłosz C., Wypisy z ksiąg użytecznych, Kraków 1994.

Miłosz O., Storge, przeł. C. Miłosz, Kraków 1993.

More Letters of Charles Darwin: A Record of His Work in a Series of Hitherto Unpublished Letters, t.1, red. F. Darwin, A.C. Steward, Londyn 1903.

Perloff M., Modernizm XXI wieku. „Nowe”poetyki, przeł. K. Bartczak, T. Cieślak-Sokołowski, Kraków 2012.

Richards R.J., The Romantic Concept of Life. Science and Philosophy in the Age of Goethe, Chicago 2002.

Szestow L., Ateny i Jerozolima, przeł. C. Wodziński, Kraków 1993.

Vendler H., Poets Thinking, Cambridge–London 2004.