Tropy akowskie w poezji Jerzego Ficowskiego

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2012
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2012.20.16
Słowa kluczowe:
Jerzy Ficowski, poetry, themes and motifs, war, Warsaw Uprising, Home Army (Armia Krajowa), fable, private topos, neopositivism, cosmos, historical narration

Main Article Content

Jerzy Kandziora
Instytut Badań Literackich PAN. Pracownia Poetyki Teoretycznej.

Abstrakt

The article presents the evolution of the theme of Armia Krajowa (Home Army) and the Warsaw Uprising, in Ficowski’s poetry. The theme, engaged by the poet in the late 1940s (Ołowiani żołnierze, 1948), was quickly abandoned as incompatible with the imaginary, magical direction in the development of young Ficowski’s poetry. Neither was the theme fostered by the general political background of the “dead season” of Communist Poland, by censorship, and by Ficowski’s fear of settling for the post-Romantic stereotype and patriotic myth-making. The theme returned in the 1970s (Gryps, 1979; Errata, 1981), which was related to Ficowski’s decision to liberate himself from self-censorship, and his readiness to express the once repressed content in his own, mature poetic idiom. The present study presents two aspects of historical narration in the Home-Army poems from the 1970s: the fabulous quality, which positions history in Ficowski’s private topics and intimate memory, and the scientific, naturalistic quality, which relates history to physical and cosmic categories. Both aspects redeem the poetry from the narrow specificity of Polish national myth, and make it possible to reconcile individual truth of the experience of death and suffering with the discourse of concepts and historiosophy, which also touches upon the cosmic order.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Numer
Nr 20 (2012): Dialogi Miłosza
Dział
Konfrontacje

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Jerzy Kandziora, Instytut Badań Literackich PAN. Pracownia Poetyki Teoretycznej.

zatrudniony w Pracowni Poetyki Teoretycznej IBL PAN na stanowisku profesora. Zainteresowanie twórczością konkretnych pisarzy (m.in. Kazimierza Brandysa, Tadeusza Konwickiego, Wiktora Woroszylskiego, Stanisława Barańczaka, Jerzego Ficowskiego, Konstantego Jeleńskiego) łączy z refleksją nad kontekstami społecznymi literatury, zagadnieniem ról pisarskich, narracjami doby PRL-u. Wydał m.in.: Zmęczeni fabułą. Narracje osobiste w prozie po 1976 roku (1993) i Ocalony w gmachu wiersza. O poezji Stanisława Barańczaka (2007). Artykuły publikował m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach Drugich”, „Poznańskich Studiach Polonistycznych”, „Zeszytach Literackich”. Nadto — prace dokumentalistyczne i edytorskie, m.in. bibliografia Bez cenzury 1976–1989. Literatura — ruch wydawniczy — teatr (1999, współautor i redaktor tomu), współautorstwo tomów Polskiej Bibliografii Literackiej.

Bibliografia

  1. Czwordon P., Empatia i obserwacja. O poezji Jerzego Ficowskiego, Poznań 2010.
  2. Ficowska E., Budził się od własnego krzyku, „Gazeta Świąteczna” 2006, nr 211.
  3. Ficowski J., Errata. Wiersze, Londyn 1981.
  4. Ficowski J., Gryps i Errata. Wiersze z lat 1968–1980, Kraków 1982.
  5. Ficowski J., Katolicyzm powstańców, „Tygodnik Powszechny” 1947, nr 36.
  6. Ficowski J., Ołowiani żołnierze, Warszawa–Kraków 1948.
  7. Janion M., Wojna i forma, w: Płacz generała. Eseje o wojnie, Warszawa 1998.
  8. Kaczyńska-Januszkiewicz B., Jutro moje urodziny, „Gazeta Świąteczna” 1994, nr 211.
  9. Lipski J.J., Dzienniki 1954–1957, oprac. i przypisy Ł. Garbal, Warszawa 2010.
  10. Między Ameryką i Annopolem. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Stefan Jur¬kowski [1992], w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, wybrał, opracował i wstępem opatrzył P. Sommer, Sejny 2010.
  11. Myślę, więc nie ma mnie. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Lidia Ostałowska [1994], w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, wybrał, opracował i wstępem opatrzył P. Sommer, Sejny 2010.
  12. Piszę dla moich bliskich dalekich. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Wojciech Wiśniewski [1983], w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, wybrał, opracował i wstępem opatrzył P. Sommer, Sejny 2010.
  13. Puchalska M., Wczesny Lipski, w: Jan Józef. Spotkania i spojrzenia. Książka o Janie Józefie Lipskim, red. A. Brodzka, M. Puchalska, J. Jedlicki, R. Loth, Warszawa 1996.
  14. Sommer P., Przewroty słów, zawroty czasu. Notatki o poezji Jerzego Ficowskiego, w: Po stykach, Gdańsk 2005.