Abstrakt
Throughout Gabriele d’Annunzio’s vast and multiform productions, Ovid’s presence shines through with the strength of a model both ancient and modern. Since his years at the “Cicognini”, he feels bound to Ovid by a similarity “in lyrical ways” and by a relationship of “consanguinity” based on their common origins. The assiduity in Ovid’s readings, testified to by the large number of volumes of the Augustan poet in the library of the Vittoriale, is reflected in a dense network of echoes – some perspicuous, others subtle – that can be found in the Vate’s most famous works. During his twilight years, d’Annunzio’s nocturnal exploration finds singular affinities with the Ovidian elegies of exile to which he feels attracted the most. Even in the nascent silent film industry, d’Annunzio, creator and forerunner of fashions, sees a prodigious form of visual art that has in Ovid a millenary antecedent. Beyond the unavoidable differences separating the two temporally distant authors, the paper attempts to outline an overall profile of the correspondences and possible equations between d’Annunzio and Ovid without pretense of exhaustiveness. In the wake of perspectives inaugurated by distinguished masters, it is an attempt to offer cues for interpreting, from the vestiges of classicism, d’Annunzio’s art within the Ovidian framework.
Bibliografia
Andreoli Annamaria (2000), Il Vivere Inimitabile. Vita di Gabriele d’Annunzio, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria (2004), D’Annunzio, Il Mulino, Bologna.
Andreoli Annamaria, Lorenzini Niva (1982) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Versi d’amore e di gloria, vol. 1, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria, Lorenzini Niva (1984) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Versi d’amore e di gloria, vol. 2, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria, Lorenzini Niva (1988) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Prose di romanzi, vol. 1, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria, Lorenzini Niva (1989) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Prose di romanzi, vol. 2, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria (2003) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Scritti giornalistici 1889-1938, vol. 2, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria, Zanetti Giorgio (2005) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Prose di ricerca, vol. 1, Mondadori, Milano.
Andreoli Annamaria, Zanetti Giorgio (2005) (a cura di), Gabriele d’Annunzio. Prose di ricerca, vol. 2, Mondadori, Milano.
Armstrong Rebecca (2005), Ovid and his love poetry, Bloomsbury, London.
Barchiesi Alessando (1994), Il Poeta e il Principe. Ovidio e il discorso augusteo, Laterza, Bari.
Belponer Maria (2019), L’eredità di Ovidio in Giovanni Pascoli e Gabriele d’Annunzio, “Archivio d’Annunzio”, vol. 6, pp. 67-84.
Boyd Barbara Weiden (1997), Ovid’s literary loves. Influence and innovation in the Amores, The University of Michigan Press, Ann Arbor.
Dimundo Rosalba (2003), Ovidio. Lezioni d’amore. Saggio di Commento al I libro dell’Ars Amatoria, Edipuglia, Bari.
Eco Umberto (2005, I ed. 1976), Il superuomo di massa. Retorica e ideologia nel romanzo popolare, Bompiani, Milano.
Fedeli Paolo (1999) (a cura di), Ovidio. Opere. I. Dalla poesia d’amore alla poesia dell’esilio, Einaudi, Torino.
Gibellini Pietro, Belponer Maria (1995) (a cura di), Gabriele D’Annunzio. Alcyone, Garzanti, Milano.
Gibellini Pietro (2017) (a cura di), Gabriele D’Annunzio. Alcyone, commento di Giulia Belletti, Sara Campardo, Enrica Gambin, Marsilio, Venezia.
Gibellini Pietro (2019), D’Annunzio, moderno Ovidio, in: Da Ovidio a d’Annunzio. Miti di metamorfosi e metamorfosi dei miti. Atti del convegnodi studi, Silvana Editoriale, Cinisello Balsamo, pp. 65-71.
Imbriani Maria Teresa (2009) (a cura di), Gabriele d’Annunzio, La fiaccola sotto il moggio, Il Vittoriale degli Italiani, Verona.
James Sharon Lynn (2003), Learned girls and male persuasion: gender and reading in Roman Love Elegy, University of California Press, Berkeley and Los Angeles.
Ledda Elena (2019), Ovidio nella biblioteca del Vittoriale, in: Da Ovidio a d’Annunzio. Miti di metamorfosi e metamorfosi dei miti. Atti del convegno di studi, Silvana Editoriale, Cinisello Balsamo, pp. 99-112.
Maiolini Elena (2019), Stato, problemi, applicazioni critiche della filologia dannunziana, “Archivio d’Annunzio”, vol. 6, pp. 101-128.
Paratore Ettore (1966), Studi dannunziani, Morano, Napoli. Pecere Oronzo, Stramaglia Antonio (1996) (a cura di), La letteratura di consumo nel mondo greco-latino. Atti del convegno internazionale, Università degli Studi di Cassino, Cassino.
Pecere Oronzo (2018), Libro e lettura nella poesia di Ovidio, in: Ovidio 2017. Prospettive per il terzo millennio. Atti del convegno internazionale, a cura di Paolo Fedeli, Gianpiero Rosati, Ricerche&Redazioni, Teramo, pp. 375-403.
Pianezzola Emilio (1991) (a cura di), Ovidio. L’arte di Amare, Valla- Mondadori, Milano.
Rosati Gianpiero (1989) (a cura di), Ovidio. Lettere di eroine, Rizzoli, Milano.
Rosati Gianpiero (2018), Ovidio e l’invenzione del corpo femminile, in: Ovidio 2017. Prospettive per il terzo millennio. Atti del convegno internazionale, a cura di Paolo Fedeli, Gianpiero Rosati, Ricerche&Redazioni, Teramo, pp. 313-331.
Spentzou Efrossini (2003), Readers and Writers in Ovid’s Heroides. Transgression of Genre and Gender, Oxford University Press, Oxford.
Von Albrecht Michael (1981), Ovide et ses lecteurs, “Revue des études latines”, n. 59, pp. 207-215.
Wilkinson, Lancelot P. (1955), Ovid recalled, Cambridge University Press, Cambridge.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).