Abstrakt
The subject of this paper is the image of Berlin and Germany that emerges from two film adaptations of the novel Berlin Alexanderplatz. The first one, a 1980 TV series by Rainer Werner Fassbinder, closely follows the letter and spirit of the original 1929 novel; we see a faithful recreation of the material world and the mindset of German society in the final years of the Weimar Republic. In the second one, a 2021 cinema production by Burhan Qurbani, the plot is modernised. The main context of the film is the plight of refugees and economic migrants in contemporary Germany and the problems portrayed are linked to issues of race and post-colonialism.
Bibliografia
Bienert Michael (2017), Döblins Berlin. Literarische Schauplätze, Verlag für Berlin-Brandenburg, Berlin.
Craig Robert (2021), Alfred Döblin: Monsters, Cyborgs and Berliners 1900–1933, Legenda, Cambridge,
Döblin Alfred (1979), Berlin Alexanderplatz. Dzieje Franciszka Biberkopfa, przeł. Izabela Czermakowska, przedm. Stefan Lichański, Czytelnik, Warszawa.
Elsaesser Thomas (1996), Fassbinder’s Germany: History, Identity, Subject, Amsterdam University Press, Amsterdam,
„Film na Świecie” (1983), nr 1 (289): Rainer Werner Fassbinder.
Fiuk Ewa (2021a), Berlin Alexanderplatz, „Ekrany”, nr 2, s. 51.
Fiuk Ewa (2021b), Gwinejczyk na Alexanderplatz, czyli o możliwości zanieczyszczenia dominującej narracji, „Kwartalnik Filmowy”, nr 114, s. 31–49,
Keppler-Tasaki Stefan (2018), Alfred Döblin. Massen, Medien, Metropolen, Königshausen & Neumann, Würzburg.
Klotz Volker (1969), Die erzählte Stadt: ein Sujet als Herausforderung des Romans von Lesage bis Döblin, Carl Hanser Verlag, München. Lichański Stefan (1979), Przedmowa, w: Alfred Döblin, Berlin Alexanderplatz. Dzieje Franciszka Biberkopfa, przeł. Izabela Czermakowska, przedm. Stefan Lichański, Czytelnik, Warszawa, s. 7.
Mazierska Ewa (1999), Janusowe oblicze filmowego miasta, „Kwartalnik Filmowy”, nr 28, s. 38–53.
Richie Alexandra (2021), Berlin. Metropolia Fausta, t. 2, przeł. Maciej Antosiewicz, W.A.B., Warszawa.
Stanisławski Krzysztof (1998), Nowe kino niemieckie od 1962 roku do teraz wraz z Leksykonem reżyserów, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot.
Syska Rafał (2003), Rainer Werner Fassbinder. Rewolucja, która nigdy nie nadeszła, w: Autorzy kina europejskiego, red. Grażyna Stachówna, Joanna Wojnicka, Rabid, Kraków, s. 59–78.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jacek Nowakowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).