Słowa kluczowe
late-19th-century socialist activists
optimistic writing
revolutionary poetry
Jak cytować
Abstrakt
Until now, no texts were written about Zofia Filipowiczówna (1876–1900), the author of a collection of poems and memoirs published posthumously as Pamiętnik (Diary) in 1905; she was not even identified as the sister of Tytus Filipowisz, a Polish Socialist Party activist. Similarly to her brother, Filipowiczówna was a socialist activist and an active member of youth organisations. Her activities, worldview, temperament, system of values and the course of her short life are reflected in letters to her cousins, Maria and Anna Surzyckie, archived by the Polish Academy of Sciences. This correspondence is complemented by Pamiętnik, an intimate and poetic record of Filipowiczówna’s reflections, struggles with her difficult fate and her attempts at overcoming weaknesses through altruistic Act, which were based on “the power of will”.
Bibliografia
AM173 – Archiwum Państwowe w Katowicach, Urząd Stanu Cywilnego Dąbrowa Górnicza, akt małżeństwa nr 173 z roku 1899.
AZ9 – Archiwum Państwowe w Siedlcach, Urząd Stanu Cywilnego Siedlce, akt zgonu (Kazimierza Filipowicza) nr 9 z roku 1891.
AZ626 – Archiwum Państwowe w Katowicach, Urząd Stanu Cywilnego Czeladź, akt zgonu (Marii Filipowiczowej) nr 626 z roku 1894.
AZ1887 – Archiwum Narodowe w Krakowie, Urząd Zdrowia w Krakowie, akt zgonu nr 1887 z roku 1900, k. 436.
F – Zofia Filipowicz (1905), Pamiętnik. Wydanie pośmiertne, G. Centnerszwer i Spółka, Warszawa.
MTF – Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Materiały Tytusa Filipowicza (1873–1953), sygn. 302/570/0.
MZF – Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Materiały Zofii Filipowiczówny (1876–1900), Listy Z.F. do Marii Surzyckiej, sygn. 302/570/0.
WTF – Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie, Wspomnienia Tytusa Filipowicza, rkps, sygn. 709/108/004.
Behra [właśc. Benedykt Hertz] (1906), Zofia Filipowicz. „Pamiętnik” – wydanie pośmiertne. (Kraków, nakł. „Naprzodu”, r. 1905, druk Teodorczuka [rec.]), „Krytyka”, t. 1.
Cyrankiewicz Stanisław (1908), Książkowy przewodnik po cmentarzach Krakowa, Podgórza i Zwierzyńca […], Drukarnia „Czasu”, Kraków.
H. (1910), Zofia Filipowicz. „Pamiętnik”. Wydanie pośmiertne, „Ster”, nr 9/10.
Izdebska Barbara, Izdebski Jan (2010), Jadwiga Surzycka (1858–1941), córka Tytusa Chałubińskiego, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, nr 3–4.
Jabłonowski Władysław (1967), Pamiętniki z lat 1851–1893. (Wybór), z rękopisu dokonał wyboru, wstępem i przypisami opatrzył Józef Fijałek, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Kanciasty Jan (1906), Życie i sztuka, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 19.
Komornicka Maria (1897), Nastrój, „Życie”, nr 4.
Kozłowski Józef (1986), Proletariacka Młoda Polska. Sztuki plastyczne i ich twórcy w życiu proletariatu polskiego 1878–1914, [oprac. graf. Zenon Januszewski], Arkady, Warszawa.
Krzymuska Julia (1896a), Pedagogika i życie. Kilka słów z powodu artykułu W. Kosiakiewicza pt. „Mądry Marcinek”, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 46.
Krzymuska Julia (1896b), Pedagogika i życie. II, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 49.
Lista gości w Zakopanem od d. 23 czerwca do 28 czerwca 1900 r. (1900), „Przegląd Zakopiański. Dodatek”, nr 2.
Morderstwo (1894), „Kurier Warszawski. Dodatek poranny”, nr 330.
Myśliński Jerzy (1987), Filipowiczówna Zofia [hasło], w: Słownik biograficzny działaczy ruchu robotniczego, [red. nacz. Feliks Tych, red. Alicja Pacholczykowa (kierownik) i in., aut. biogramów Ajnenkiel Eugeniusz i in.], red. F. Tych, t. 2: E–J, Książka i Wiedza, Warszawa.
Próchnik Adam (1948), Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, Wiedza, Warszawa.
Smolik Przecław [właśc. Czesław Wrocki], zebr. i oprac. (1930), Jana Bukowskiego prace graficzne, Towarzystwo Bibliofilów, Łódź.
St. Łąp. [właśc. Łąpiński Stanisław Łąpiński] (1895), Listy z prowincji. Z Piotrkowa. Sprawa o zamordowaniu Filipowiczowej, „Gazeta Polska”, nr 232.
Śp. dr Kazimierz Filipowicz… [nekrolog] (1891), „Kurier Poranny, nr 13.
Tow. Zofia Filipowicz… [nekrolog] (1900a), „Naprzód”, nr 200.
Wolski Wacław (1905), Pamiętnik duszy (Zofia Filipowicz: „Pamiętnik”, wydanie pośmiertne – Kraków MCMV rok) [rec.], „Tydzień”, nr 48.
X (1895), Zagadkowe zabójstwo, „Kurier Warszawski”, nr 271.
Z sądów (1896), „Kurier Warszawski”, nr 147.
Zofia Filipowiczówna [nekrolog] (1900b), „Przedświt”, nr 10.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dorota Samborska-Kukuć
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).