Słowa kluczowe
Maria Seweryna Pawlikowska née Trojacka
diary writer
World War I
Jak cytować
Abstrakt
The subject of the article is Maryla Wolska’s diary from World War I preserved in the form of a typescript in the National Library of Poland (BN 15273). The document was created between August 15 1914 and April 12, 1918; from June 21, 1915 it was written as a continuous letter to “Maciuś”. This pseudonym referred to Maria Seweryna née Trojacka, the first wife of Michał Pawlikowski, the writer’s a long-time collaborator. The key subject of research is the relation between Wolska and Maria Seweryna – “Maciuś” – preserved in the diary and immersed in the perspective of the author’s World War I experiences. Some of the questions asked in the article are: who is “Maciuś” as a character in Wolska’s text, why “Maciuś” was chosen by the diary’s author as the addressee of her entries and what are the meaning behind the pseudonym given to
Trojacka.
Bibliografia
BJ 11524 IV – Maryla Wolska [ok. 1906], [Swanta. Baśń o prawdzie], mps, sygn. 11524 IV.
BJ 11540 IV – Biblioteka Jagiellońska, [Listy Maryli Wolskiej, t. 1: Listy i bruliony do różnych osób z lat 1883–1927], sygn. 11540IV.
BJ 11541 III – Biblioteka Jagiellońska, [Listy Maryli Wolskiej, t. 2: Listy do Michała Pawlikowskiego z lat 1906–1920], sygn. 11541 III.
BJ 11936 IV – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie ze zbiorów Michała Pawlikowskiego, t. 3: Marone – Pawlikowska], sygn. 11936 IV.
BJ 11937 II – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie ze zbiorów Michała Pawlikowskiego, t. 4: Pawlikowski – Przetocki], sygn. 11937 II.
BJ 12055 II – Biblioteka Jagiellońska, [Ilustracje do „Medyki” Michała Pawlikowskiego, t. 5: Moje lata gimnazjalne 1887–1905], sygn. 12055 II.
BJ 12517 II – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie Beaty Obertyńskiej], sygn. 12517 II.
BJ 12522 I – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie rodzinne ze zbiorów Beaty Obertyńskiej], sygn. 12522 I.
BJ 12559 III – Biblioteka Jagiellońska, Beata Obertyńska [1913–1977], [Wiersze okolicznościowe], sygn. 12559 III.
BN 15271 – Biblioteka Narodowa, [Listy Maryli Wolskiej do syna Ludwika. 1914–1917], sygn. 15271.
DM – Biblioteka Narodowa, Maryla Wolska [1914–1918], Do Maćka: zapiski Mamy [Maryli Wolskiej] pisane na Zaświeciu w latach 1914, 15, 16, 17, 18, [mps po korekcie Beaty Obertyńskiej], sygn. rps akc. 15273.
LNB – Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka NAN Ukrainy, fond 76, cz. III: Archiwum Pawlikowskich, 358: Maryla Wolska: Listy do Gabrieli Gawalewiczowej. 1920–1928.
Budrewicz Tadeusz (2012), „Bajeczki” Józefa Ignacego Kraszewskiego (okoliczności pierwszego wydania), w: Przestrzenie kultury i literatury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej-Kwaśniewicz na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. Elżbieta Gondek, Irena Socha, współudz. Barbara Pytlos, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
D-Moll [właśc. Maryla Wolska] (1904), Teraz, „Słowo Polskie”, nr 369.
Inwentarz rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej. Nr 11435–11862. Archiwum Domowe Pawlikowskich (2012), cz. 2, oprac. Iwona Bator, Grzegorz Fulara i in., red. Monika Jaglarz, Ewa Malicka, nakł. Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków.
Jakubowska Urszula ([2012]), Maryli Wolskiej pamiętnik z czasów I wojny światowej, w: Galicyjskie spotkania 2011. Tom studiów, red. Urszula Jakubowska, Inforteditions, Zabrze.
Jakubowski Bartosz (2022), Dwór i zbiory Michała Pawlikowskiego w Medyce, „Rocznik Przemyski. Literatura i język”, t. 58, z. 2 (26).
Katalog BN (2023), https://tinyurl.com/3zwez3mt [dostęp: 30.06.2023].
Kraszewski Józef Ignacy (1880), Głupi Maciuś, „Towarzysz Pilnych Dzieci”, nry 7–8.
Minakowski Marek Jerzy (2022), Maria Seweryna Jaksa-Trojacka h. Gryf [hasło], w: Wielka Genealogia Minakowskiego, https://wielcy.pl/wgm/?m=NG&t=PN&n=psb.21957.5 [dostęp: 7.03.2022].
Minakowski Marek Jerzy (2023), Maria Seweryna Trojacka ~1889–1923 [hasło], w: Nekrologia Minakowskiego, https://wielcy.pl/nekrologia/230412 [dostęp: 30.06.2023].
Na pomnik Hoffmanowej (1879), „Towarzysz Pilnych Dzieci”, nr 1.
Obertyńska Beata (1974), Quodlibecik, w: Maryla Wolska, Beata Obertyńska, Wspomnienia, PIW, Warszawa.
Pawlikowski Michał (1998), Pamiętniki. Medyka – Kraków – Zakopane, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Pękalska Dominika (2020), Lwowski „Lamus” (1908–1913) w projektach autorskich Maryli Wolskiej i Michała Pawlikowskiego, w: Modernizmy
Europy Środkowo-Wschodniej. Coraz szersze marginesy, red. Ewa Paczoska, Izabela Poniatowska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Samozwaniec Magdalena (1987), Maria i Magdalena, cz. 1–2, Glob, Szczecin.
Samozwaniec Magdalena (1995), Zalotnica niebieska, Sternik, [Warszawa].
Sierotwiński Stanisław (1963), „Lamus”. Środowisko literackie, dzieje i zawartość czasopisma, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 59.
Ślósarska Joanna (2014), Przemoc skryptów. Sterowniki losu i interakcji w opowieściach etnicznych, w: Badanie i projektowanie komunikacji. 3, red. Mariusz Wszołek, Libron, Wrocław.
Ślósarska Joanna (2017), Topografia baśniowego pogranicza jako reprezentacja doświadczania zła (na podstawie zbiorów baśni pisarzy polskich), „Tematy i Konteksty”, nr 7 (12).
Wolska Maryla (1929), Dzbanek malin, Biblioteka Medycka, Medyka.
Wolska Maryla (1974), Quodlibet, w: Maryla Wolska, Beata Obertyńska, Wspomnienia, PIW, Warszawa.
Zwolińska Zofia (1994), W kręgu Jaxa Trojackich i Pawlikowskich (Pniów tarnobrzeski – Medyka – Kraków – Zakopane), „Rocznik Podhalański”, t. 6.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dominika Pękalska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).