Keywords
Maria Seweryna Pawlikowska née Trojacka
diary writer
World War I
How to Cite
Abstract
The subject of the article is Maryla Wolska’s diary from World War I preserved in the form of a typescript in the National Library of Poland (BN 15273). The document was created between August 15 1914 and April 12, 1918; from June 21, 1915 it was written as a continuous letter to “Maciuś”. This pseudonym referred to Maria Seweryna née Trojacka, the first wife of Michał Pawlikowski, the writer’s a long-time collaborator. The key subject of research is the relation between Wolska and Maria Seweryna – “Maciuś” – preserved in the diary and immersed in the perspective of the author’s World War I experiences. Some of the questions asked in the article are: who is “Maciuś” as a character in Wolska’s text, why “Maciuś” was chosen by the diary’s author as the addressee of her entries and what are the meaning behind the pseudonym given to
Trojacka.
References
BJ 11524 IV – Maryla Wolska [ok. 1906], [Swanta. Baśń o prawdzie], mps, sygn. 11524 IV.
BJ 11540 IV – Biblioteka Jagiellońska, [Listy Maryli Wolskiej, t. 1: Listy i bruliony do różnych osób z lat 1883–1927], sygn. 11540IV.
BJ 11541 III – Biblioteka Jagiellońska, [Listy Maryli Wolskiej, t. 2: Listy do Michała Pawlikowskiego z lat 1906–1920], sygn. 11541 III.
BJ 11936 IV – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie ze zbiorów Michała Pawlikowskiego, t. 3: Marone – Pawlikowska], sygn. 11936 IV.
BJ 11937 II – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie ze zbiorów Michała Pawlikowskiego, t. 4: Pawlikowski – Przetocki], sygn. 11937 II.
BJ 12055 II – Biblioteka Jagiellońska, [Ilustracje do „Medyki” Michała Pawlikowskiego, t. 5: Moje lata gimnazjalne 1887–1905], sygn. 12055 II.
BJ 12517 II – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie Beaty Obertyńskiej], sygn. 12517 II.
BJ 12522 I – Biblioteka Jagiellońska, [Fotografie rodzinne ze zbiorów Beaty Obertyńskiej], sygn. 12522 I.
BJ 12559 III – Biblioteka Jagiellońska, Beata Obertyńska [1913–1977], [Wiersze okolicznościowe], sygn. 12559 III.
BN 15271 – Biblioteka Narodowa, [Listy Maryli Wolskiej do syna Ludwika. 1914–1917], sygn. 15271.
DM – Biblioteka Narodowa, Maryla Wolska [1914–1918], Do Maćka: zapiski Mamy [Maryli Wolskiej] pisane na Zaświeciu w latach 1914, 15, 16, 17, 18, [mps po korekcie Beaty Obertyńskiej], sygn. rps akc. 15273.
LNB – Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka NAN Ukrainy, fond 76, cz. III: Archiwum Pawlikowskich, 358: Maryla Wolska: Listy do Gabrieli Gawalewiczowej. 1920–1928.
Budrewicz Tadeusz (2012), „Bajeczki” Józefa Ignacego Kraszewskiego (okoliczności pierwszego wydania), w: Przestrzenie kultury i literatury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej-Kwaśniewicz na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. Elżbieta Gondek, Irena Socha, współudz. Barbara Pytlos, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
D-Moll [właśc. Maryla Wolska] (1904), Teraz, „Słowo Polskie”, nr 369.
Inwentarz rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej. Nr 11435–11862. Archiwum Domowe Pawlikowskich (2012), cz. 2, oprac. Iwona Bator, Grzegorz Fulara i in., red. Monika Jaglarz, Ewa Malicka, nakł. Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków.
Jakubowska Urszula ([2012]), Maryli Wolskiej pamiętnik z czasów I wojny światowej, w: Galicyjskie spotkania 2011. Tom studiów, red. Urszula Jakubowska, Inforteditions, Zabrze.
Jakubowski Bartosz (2022), Dwór i zbiory Michała Pawlikowskiego w Medyce, „Rocznik Przemyski. Literatura i język”, t. 58, z. 2 (26).
Katalog BN (2023), https://tinyurl.com/3zwez3mt [dostęp: 30.06.2023].
Kraszewski Józef Ignacy (1880), Głupi Maciuś, „Towarzysz Pilnych Dzieci”, nry 7–8.
Minakowski Marek Jerzy (2022), Maria Seweryna Jaksa-Trojacka h. Gryf [hasło], w: Wielka Genealogia Minakowskiego, https://wielcy.pl/wgm/?m=NG&t=PN&n=psb.21957.5 [dostęp: 7.03.2022].
Minakowski Marek Jerzy (2023), Maria Seweryna Trojacka ~1889–1923 [hasło], w: Nekrologia Minakowskiego, https://wielcy.pl/nekrologia/230412 [dostęp: 30.06.2023].
Na pomnik Hoffmanowej (1879), „Towarzysz Pilnych Dzieci”, nr 1.
Obertyńska Beata (1974), Quodlibecik, w: Maryla Wolska, Beata Obertyńska, Wspomnienia, PIW, Warszawa.
Pawlikowski Michał (1998), Pamiętniki. Medyka – Kraków – Zakopane, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Pękalska Dominika (2020), Lwowski „Lamus” (1908–1913) w projektach autorskich Maryli Wolskiej i Michała Pawlikowskiego, w: Modernizmy
Europy Środkowo-Wschodniej. Coraz szersze marginesy, red. Ewa Paczoska, Izabela Poniatowska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Samozwaniec Magdalena (1987), Maria i Magdalena, cz. 1–2, Glob, Szczecin.
Samozwaniec Magdalena (1995), Zalotnica niebieska, Sternik, [Warszawa].
Sierotwiński Stanisław (1963), „Lamus”. Środowisko literackie, dzieje i zawartość czasopisma, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 59.
Ślósarska Joanna (2014), Przemoc skryptów. Sterowniki losu i interakcji w opowieściach etnicznych, w: Badanie i projektowanie komunikacji. 3, red. Mariusz Wszołek, Libron, Wrocław.
Ślósarska Joanna (2017), Topografia baśniowego pogranicza jako reprezentacja doświadczania zła (na podstawie zbiorów baśni pisarzy polskich), „Tematy i Konteksty”, nr 7 (12).
Wolska Maryla (1929), Dzbanek malin, Biblioteka Medycka, Medyka.
Wolska Maryla (1974), Quodlibet, w: Maryla Wolska, Beata Obertyńska, Wspomnienia, PIW, Warszawa.
Zwolińska Zofia (1994), W kręgu Jaxa Trojackich i Pawlikowskich (Pniów tarnobrzeski – Medyka – Kraków – Zakopane), „Rocznik Podhalański”, t. 6.
License
Copyright (c) 2024 Dominika Pękalska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0)Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” since 2016, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).