Słowa kluczowe
history of literary translation
Childe Harold’s Pilgrimage
Aleksander Krajewski (1818–1901)
translation studies
Jak cytować
Abstrakt
This article aims to compare two translations of George Gordon Byron’s poem Childe Harold’s Pilgrimage, which were published only a year apart during the Young Poland period: Jan Kasprowicz’s Wędrówki Rycerza Harolda (1895) and Aleksander Krajewski’s Wędrówki Childe Harolda (1896). A comparative analysis using the methodological background of translation studies shows the equal value of the two translations, one of which is still the basic version of Byron’s work in Polish while the other has been almost entirely forgotten.
Bibliografia
Byron George Gordon (1960), Listy i pamiętniki, przeł. Zygmunt Kubiak, Stanisław Kryński, Bronisław Zieliński i in., PIW, Warszawa.
Byron George Gordon (1975), Childe Harold’s Pilgrimage, w: The Poetical Works of Byron. Cambridge Edition, wstęp Robert F. Gleckner, Houghton Mifflin, Boston.
CHP – George Gordon Byron (1975), Childe Harold’s Pilgrimage, w: The Poetical Works of Byron. Cambridge Edition, wstęp Robert F. Gleckner, Houghton Mifflin, Boston.
WCH – George Gordon Byron (1896), Wędrówki Childe Harolda, przeł. Aleksander Krajewski, Gebethner i Wolff, Kraków.
WRH – George Gordon Byron (1895), Wędrówki Rycerza Harolda, przeł. Jan Kasprowicz, w: George Gordon Byron, Poemata, wstęp Piotr Chmielowski, Salamon Lewental, Warszawa.
Balcerzan Edward (1998), Poetyka przekładu artystycznego, w: tegoż, Literatura z literatury (strategie tłumaczy), Śląsk, Katowice.
Barańczak Stanisław (1993), Jak tłumaczyć humor Szekspira, w: Od Shakespeare’a do Szekspira, red. Jan Ciechowicz, Zbigniew Majchrowski, Centrum Edukacji Teatralnej, Gdańsk.
Brzostowska-Tereszkiewicz Tarama (2014), Przekład udomowiony w literaturze polskiego modernizmu, „Między Oryginałem a Przekładem”, nr 4 (26).
Büchel Nicole Frey (2007), Perpetual Performance. Selfhood and Representation in Byron’s Writing, Francke, Tübingen.
Chmielowski Piotr (1895), O przekładach utworów Byrona, w: George Gordon Byron, Poemata, wstęp Piotr Chmielowski, nakł. i druk S. Lewentala, Warszawa.
Christensen Jerome (1993), Lord Byron’s Strength. Romantic Writing and Commercial Society, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
Dobrzycka Irena (1963), Kształtowanie się twórczości Byrona. Bohater bajroniczny a zagadnienie narodowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Eisler Benita (1999), Byron – child of passion, fool of fame, Alfred A. Knopp, New York.
Kalinowska Maria (1994), Grecja romantyków. Studia nad obrazem Grecji w literaturze romantycznej, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Krajewska Wanda (1980), Polskie przekłady powieści poetyckich Byrona w okresie romantyzmu, „Pamiętnik Literacki”, nr 71, z. 1.
Krajewski Aleksander (1896), Przedmowa, w: George Gordon Byron, Wędrówki Childe Harolda, przeł. Aleksander Krajewski, Gebethner i Wolff, Kraków.
Królikiewicz Grażyna (1993), Terytorium ruin, Ruina jako obraz i temat romantyczny, Universitas, Kraków.
Lamartine Alphonse de (1883), Ostatnia pieśń pielgrzymki Childe-Harolda, przeł. Zofia Trzeszczkowska, Drukarnia Józefa Zawadzkiego, Wilno.
Manning Peter (1978), Byron and His Fictions, Wayne State University Press, Detroit.
McGann Jerome (2002), Byron and Romanticism, Cambridge University Press, Cambridge.
Modrzewska Mirosława (2004), Pilgrimage or Revolt? The Dillemas of Polish Byronism, w: The Reception of Byron in Europe, vol. 2: Northern, Central and Eastern Europe, red. Richrad Cardwell, Thoemmes Continuum, London.
Newmark Peter (2001), A Textbook of Translation, Shanghai Foreign Language Education Press, Shanghai.
Osiński Dawid Maria (2021), Wybory, decyzje i kłopoty translatora. Poezja angielska i niemiecka w tłumaczeniach Jana Kasprowicza, w: „Wykrzesać pokrewieństwo burzy”. Jana Kasprowicza drogi do wielkości, red. Radosław Okulicz-Kozaryn, Karol Jaworski, Marcin Jauksz, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Pomorski Adam (2021), A. Pomorski: bohater „Młodzika” nie jest do lubienia [wywiad], https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/pomorski-bohater-mlodzika-nie-jest-do-lubienia [dostęp: 19.01.2023].
Rutherford Andrew (1966), „Childe Harold’s Pilgrimage”. Cantos III and IV, w: British Romantic Poets. Recent Evaluations, red. Shiv Kumar, New York University Press, New York.
Sroczyńska Bogumiła (1985), Działalność publicystyczna i literacka pierwszej polskiej kobiety redaktorki, Wandy Maleckiej (1800–1860), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, nr 24, z. 4.
Święch Jerzy (1964), Zofia Trzeszczkowska (Adam M-ski), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne”, nr 19.
Żuławski Juliusz (1961), Wstęp, w: George Gordon Byron, Wiersze i poematy, PIW, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Małgorzata Nowak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).