Keywords
Przemyśl Meditation
Catena aurea
source
Old Polish language
Old Polish literature
biblical exegesis
How to Cite
Abstract
The purpose of this article is to identify parts of the Przemyśl Meditation (Rozmyślanie przemyskie, RP) that are potentially based on the text of Catena aurea. Another important component of the work is the analysis of the way in which these parts of the text functioned and of the purpose for which they were used in the Old Polish apocryphal work. It is first indicated for what purpose the author of RP may have made use of the text of Thomas Aquinas’ compilation. Analyses are then conducted concerning the way in which the translator worked with the source text. This is followed by an indication of the arrangement of the source in the apocryphal text. The ordering of quotations from the Church Fathers is not accidental, but corresponds to the ordering found in Catena aurea, and this may serve as confirmation of the assumption that Aquinas’ anthology was indeed one of the sources for RP. This work has not only proved the relatedness of the Old Polish apocryphal work to Aquinas’ text, but also draws attention to the need for continued research in this area.
Funding
National Science Centre, Poland, grant no. 2017/26/E/HS2/HS2/00083
References
CT – Corpus Thomisticum S. Thomae De Aquino Opera Omnia, https://www.corpusthomisticum.org/iopera.html [accessed: 8.07.2024].
RP – Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, manuscript, National Library in Warsaw, no. 8024 III.
SA 1 – Rozmyślanie przemyskie, in: Staropolskie Apokryfy Nowego Testamentu, https://tinyurl.com/3kumzhsb [accessed: 8.07.2024].
SA 2 – Staropolskie Apokryfy Nowego Testamentu, https://tinyurl.com/5cp5hzn5 [accessed: 8.07.2024].
Thomas Aquinas (2024), Catena aurea, https://www.corpusthomisticum.org/iopera.html, [accessed: 8.07.2024].
Adamczyk Maria (1996), [introduction to:] Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, eds. Wojciech Ryszard Rzepka, Wiesław Wydra, PWN, Warszawa.
Andrée Alexander, Sharp Tristan, Shaw Richard (2016), Aquinas and “Alcuin”: a New Source of the Catena Aurea on John, “Recherches de théologie et philosophie médiévales”, vol. 83, no. 1.
Baglow Christopher T. (2004), Sacred Scripture and Sacred Doctrine in St. Thomas Aquinas, in: Aquinas on Doctrine. A Critical Introduction, eds. Thomas G. Weinandy, Daniel A. Keating, John P. Yocum, T&T Clark, London.
Dobrzeniecki Tadeusz (1969), Łacińskie źródła “Rozmyślania przemyskiego”, in: Średniowiecze – studia o kulturze, ed. Julian Lewański, vol. 4, PWN, Wrocław.
Gałuszka Tomasz (2011), Tomasza z Akwinu Lectura super Matheum cap. I–II. Studium historyczno-krytyczne i edycja tekstu, Esprit, Kraków.
Levy Ian Christopher (2018), Introducing Medieval Biblical Interpretation. The Senses of Scripture in Premodern Exegesis, Baker Academic, Michigan.
Liere Frans van (2014), An Introduction to the Medieval Bible, Cambridge University Press, New York.
Mazurkiewicz Roman (2004), Nowo znalezione źródła łacińskie, in: Rozmyślanie przemyskie, vol. 3, eds. Felix Keller, Wacław Twardzik, Weiher, Freiburg i. Br.
Mazurkiewicz Roman (2007), Kilkanaście dalszych uzupełnień do źródeł „Rozmyślania przemyskiego”, in: Amoenitates vel lepores philologiae, eds. Roman Laskowski, Roman Mazurkiewicz, Lexis, Kraków.
Milcarek Paweł (2007), “Catena aurea” św. Tomasza z Akwinu (wstęp do wydania książkowego), in: Złoty łańcuch. Catena aurea, transl. Lech Szyndler, intro. Paweł Milcarek, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań, https://tinyurl.com/4c5729zf [accessed: 8.07.2024].
Rojszczak Dorota (2007a), Do spisu źródeł “Rozmyślania przemyskiego”, in: Amoenitates vel lepores philologiae, eds. Roman Laskowski, Roman Mazurkiewicz, Lexis, Kraków.
Rojszczak Dorota (2007b), Święty Augustyn w “Rozmyślaniu przemyskim”, “Podteksty”, no. 3, https://tinyurl.com/5n7r5pde [accessed: 8.07.2024].
Rojszczak-Robińska Dorota (2012), Jak pisano “Rozmyślanie przemyskie”, Rys, Poznań.
Rojszczak-Robińska Dorota (2016), Staropolskie pasje. “Rozmyślanie przemyskie”, “Sprawa chędoga”, “Karta Rogawskiego”. Źródła – język – fabuła, Rys, Poznań.
Rojszczak-Robińska Dorota (2020), Strategies for quoting the Holy Scriptures in the Old Polish Biblical-Apocryphal Narrations, “Scrinium”, no. 16.
Rojszczak-Robińska Dorota (2021), Średniowieczna mozaika ze słów. O używaniu cudzych tekstów w staropolskich apokryfach, in: Zapożyczenie – cytat – reinterpretacja, eds. Antoni T. Grabowski, Robert Kasperski, Rafał Rutkowski, IH PAN, Warszawa.
Rojszczak-Robińska Dorota (2023), Writings and the Authority of the Church Fathers in Old Polish Apocryphal Texts, “Scrinium”, no. 19 (1).
Roszak Piotr (2018), Rola Pisma Świętego w średniowiecznej teologii, “Teologia w Polsce”, vol. 12, no. 2.
Saint Thomae Aquinatis (1953), Catena aurea in quatuor Evangelia, ed. Angelico Guarienti, Marietti, Taurini.
Salij Jacek, sel. and trans. (2001), Ewangelia Ojców Kościoła, Wydawnictwo„W drodze”, Poznań.
Salij Jacek (2021), Święty Tomasz z Akwinu, Fundacja Świętego Mikołaja, Warszawa.
Smalley Beryl (1978), The Study of the Bible in the Middle Ages, University of Notre Dame Press, Indiana.
Stanula Emil (2000), Kateny [dictionary entry], in: Encyklopedia katolicka, ed. Bogusław Migut, vol. 8, Lublin.
Thomas Aquinas (1841–1845), Catena Aurea. Commentary on the Four Gospels, transl. Mark Pattison, John Dobree Dalgairns, Thomas Dudley Ryder, preface by John Henry Newman, vols. 1–4, J.H. Parker, Oxford.
Thomas Aquinas (2001), Na początku było Słowo. Komentarz do Prologu Ewangelii św. Jana = Super Evangelium S. Ioannis Lectura cap. I, lec. I–XI, transl. and intro. Mirosław Mróz, Piotr Roszak, Stanisław Adamiak, Wyższe Seminarium Duchowne, Toruń.
Thomas von Aquin (2008–2012), Catena aurea deutsch. Die ostmitteldeutsche Übersetzung des Katenenkommentars des Thomas von Aquin, Bd 1–2, ed. Petra Hörner, Walter de Gruyter, Berlin.
Torrell Jean Pierre (2008), Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Warszawa.
Twardzik Wacław, Keller Felix, eds. (1998–2004), Rozmyślanie przemyskie. Transliteracja, transkrypcja, podstawa łacińska, niemiecki przekład, Weiher, Freiburg i. Br.
Weisheipl James A. (1985), Tomasz z Akwinu. Życie, myśl i dzieło, [transl. Czesław Wesołowski], Wydawnictwo „W drodze”, Poznań.
Wielgus Stanisław (1990), Badania nad Biblią w starożytności i w średniowieczu, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
License
Copyright (c) 2025 Wojciech Stelmach
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0)Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” since 2016, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).