Rysunki w średniowiecznych rękopisach – rekonesans
Okładka czasopisma Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, nr 48, rok 2025, tytuł Ludzie książki
PDF

Słowa kluczowe

drawings
decorative and illustrative elements
the pragmatics of illustration
medieval manuscripts

Jak cytować

Leńczuk, M. (2025). Rysunki w średniowiecznych rękopisach – rekonesans. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, (48), 65–83. https://doi.org/10.14746/pspsl.2025.48.4

Abstrakt

The aim of the article is to draw the readers’ attention to the decorative and illustrative elements present in almost all medieval manuscripts. Based on the example of three groups of codices: Opera medica, Opera varia, Sermones, the author analyses the drawings collected for a few dozens of manuscripts found in the Jagiellonian Library. Since contemporary subject literature does not include an appropriate scientific research that would characterise and classify such elements of medieval codices, the author describes them in the pragmatic context, especially in relation to the ways of organising the text and commenting on its content. The decorative and illustrative layer is yet to be comprehensively analysed, but the reconnaissance shows how vast in terms of quantity and how rich in forms it is.

https://doi.org/10.14746/pspsl.2025.48.4
PDF

Bibliografia

Opera medica – BJ nry: 551, 712, 776, 778, 780, 781, 782, 783, 786, 790, 792, 793, 799, 805, 811, 813, 814, 815, 816, 817, 818, 821, 823, 828, 829, 849, 851, 852, 1298, 2032, Przyb. 51/60.

Opera varia – BJ nry: 409, 444, 478, 760, 797, 1197, 1297, 1356, 1379, 1382, 1383, 1405, 1410, 1424, 2195, 5230.

Pozostałe – BJ nry: 359, 707, 719, 2072, Przyb. 150/546.

Sermones – BJ nry: 189, 190, 192, 193, 491, 1239, 1271, 1344, 1357, 1385, 1386, 1387, 1389, 1488, 1617, Paulińskie B1, Przyb. 140/51.

Ameisenowa Zofia (1958), Rękopisy i pierwodruki iluminowane Biblioteki Jagiellońskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Ameisenowa Zofia (1967), Cztery polskie rękopisy iluminowane z lat 1524–1528 w zbiorach obcych, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.

Bednarski Adam (1939), Materiały do dziejów medycyny polskiej w XIV i XV stuleciu, PAU, Kraków.

Houston Keith (2020), Ciemne typki. Sekretne życie znaków typograficznych, przeł. Magdalena Komorowska, Kraków.

Jabłoński Zbigniew, red. (1985), Z historycznych i metodologicznych problemów badań księgoznawczych i bibliotekoznawczych, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.

Karłowska-Kamzowa Alicja, Wetesko Leszek, Wiesiołowski Jacek (1993), Średniowieczna książka rękopiśmienna jako dzieło sztuki, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Gniezno.

Karłowska-Kamzowa Alicja (2001), Geneza i funkcje ideowe miniatur „Modlitewnika niderlandzkiego”, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, nr 33/34.

Kowalczyk Maria (1966), Marginalia Jana Długosza na rękopisie BJ 1210 De Civitate Dei św. Augustyna, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, nr 2.

Olszaniec Włodzimierz (2015), Jan Długosz lettore del „De mulieribus claris”, w: Boccaccio e la nuova „ars narrandi”. Atti del Convegno internazionale di studi, red. Włodzimierz Olszaniec, Piotr Salwa, Instytut Filologii Klasycznej UW, Warszawa.

Potkowski Edward (1984), Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.

Sherman William H. (2008), Used books. Marking Readers in Renaissance England, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.

Sosnowski Roman, Tylus Piotr (2010), Co mówią stare rękopisy, Wydział Filologiczny UJ, Kraków.

Śnieżyńska-Stolot Ewa (1992), Tajemnice dekoracji „Psałterza floriańskiego”. Z dziejów średniowiecznej koncepcji uniwersum, PWN, Warszawa.

Śnieżyńska-Stolot Ewa (2011), Psałterz floriański z punktu widzenia historyka sztuki, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, nr 42.

Włodek Zofia, Zathey Jerzy, Zwiercan Marian, oprac. (1980), Katalog łacińskich rękopisów średniowiecznych Biblioteki Jagiellońskiej, t. 1, sygn. 8–331, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

WSJP – Rysunek [hasło], w: Wielki słownik języka polskiego, red. Piotr Żmigrodzki, https://wsjp.pl/haslo/podglad/7031/rysunek [dostęp: 21.10.2024].

Il. 1 – BJ nr 760, https://tinyurl.com/yvsv3twf [dostęp: 21.10.2024].

Il. 2 – BJ nr 1488, https://tinyurl.com/37hnunen [dostęp: 21.10.2024].

Il. 3 – BJ nr 1383, https://tinyurl.com/45bxfspr [dostęp: 21.10.2024].

Il. 4 – BJ nr 2032, https://tinyurl.com/26d2p7ca [dostęp: 21.10.2024].

Il. 5 – BJ nr 1356, https://tinyurl.com/u367s7ss [dostęp: 21.10.2024].

Il. 6 – BJ nr 190, https://tinyurl.com/243tfmmm [dostęp: 21.10.2024].

Il. 7 – BJ nr 782, https://tinyurl.com/46d6jyrs [dostęp: 21.10.2024].

Il. 8 – BJ nr 815, https://tinyurl.com/3nzjcnj7 [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1271, https://tinyurl.com/2dm4manf [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1386, https://tinyurl.com/28s7wyf5 [dostęp: 21.10.2024].

Il. 9 – BJ nr 782, https://tinyurl.com/46d6jyrs [dostęp: 21.10.2024].

BJ 192, https://tinyurl.com/39fhddhw [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1298, https://tinyurl.com/ycxy6mns [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 551, https://tinyurl.com/h9n3wxyn [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1488, https://tinyurl.com/37hnunen [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 2032, https://tinyurl.com/26d2p7ca [dostęp: 21.10.2024].

Il. 10 – BJ nr 1383, https://tinyurl.com/45bxfspr [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1356, https://tinyurl.com/u367s7ss [dostęp: 21.10.2024].

Il. 11 – BJ nr 780, https://tinyurl.com/2ys5vtnm [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 816, https://tinyurl.com/5bcrkkx8 [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 828, https://tinyurl.com/u7ymwhu7 [dostęp: 21.10.2024].

Il. 12 – BJ nr 491, https://tinyurl.com/2he6upje [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 828, https://tinyurl.com/u7ymwhu7 [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1401, https://tinyurl.com/m32hbaj [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1405, https://tinyurl.com/33dddf4z [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1488, https://tinyurl.com/37hnunen [dostęp: 21.10.2024].

Il. 13 – BJ nr 815, https://tinyurl.com/3nzjcnj7 [dostęp: 21.10.2024].

Il. 14 – BJ nr 551, https://tinyurl.com/h9n3wxyn [dostęp: 21.10.2024].

Il. 15 – BJ nr 793, https://tinyurl.com/ydh4vv9v [dostęp: 21.10.2024].

Il. 16 – BJ nr 793, https://tinyurl.com/ydh4vv9v [dostęp: 21.10.2024].

Il. 17 – BJ nr 301, https://tinyurl.com/2f6uy9se [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1297, https://tinyurl.com/5n83d7ce [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 551, https://tinyurl.com/h9n3wxyn [dostęp: 21.10.2024].

Il. 18 – BJ nr 301, https://tinyurl.com/2f6uy9se [dostęp: 21.10.2024].

Il. 19 – BJ nr 192, https://tinyurl.com/39fhddhw [dostęp: 21.10.2024].

BJ nr 1401, https://tinyurl.com/m32hbaj [dostęp: 21.10.2024].