The phenomenon of femininity in the poetical imagination of Bolesław Leśmian against the background of European anthropological reflection
PDF (Język Polski)

Keywords

archetypal figures
mythical figures
misogynism
symbolism
remithologization

How to Cite

Karwowska, M. (2009). The phenomenon of femininity in the poetical imagination of Bolesław Leśmian against the background of European anthropological reflection. Poznań Polish Studies. Literary Series, (16), 51–62. https://doi.org/10.14746/pspsl:2009.16.4

Abstract

In the early decades of the twentieth century the misogynist philosophical conceptions proposed by Schopenhauer, Nietzsche and Weininger exerted a particular influence upon the image of woman. In the literary output of Leśmian this phenomenon takes on the form decidedly divergent from the patterns prevalent at the time manifesting in the typical features of archetypal and mythical figures. In the construction of his literary lovers, Leśmian makes references to ritual symbolism. His almost hieratic female figures, notionally available to woman, guide the way in a possible passage between the beyond (spiritual world) and the world of mortals. The poet accentuates the analogies between the sacredness of woman and the sacrum of Tellus Mater and adopts the at- titude of a neophyte who endows women with the power of initiation into the mystery of regeneration. The notional female figures created by Leśmian, with the typical for the poet positive and exhilarating valorization of woman’s body, have the power of euphemising thanatical fears and anxiety. Leśmian treats the corporeal nature of woman as hierophany: a female, revealing the sacral character of the universe, forms and contributes to its spiritual order. Schopenhauer, Nietzsche and Weininger demythologize the phenomenon of femininity, Leśmian remythologizes it back again.

https://doi.org/10.14746/pspsl:2009.16.4
PDF (Język Polski)

References

Białczyński C., Stworze i zdusze, czyli starosłowiańskie boginki i demony, Kraków 1993.

Buchowski M., Magia i rytuał, Warszawa 1993.

Deutsch H., The Psychology of Women, New York 1944.

Durand G., Les structures anthropologiques de l’imaginaire, Paris 1992.

Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1, przeł. S. Tokarski, Warszawa 1988.

Eliade M., Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Łódź 1993.

Gutowski W., Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1997.

Haeffner G., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, przeł. W. Szymona, Kraków 2006.

Kowalska J., Taniec drzewa życia. Uniwersalia kulturowe w tańcu, Warszawa 1991.

Kowalski P., Znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–Wrocław 1998.

Leeuw G. van der, Fenomenologia religii, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1978.

Leśmian B., Dżananda, w: idem, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.

Leśmian B., Klechdy polskie, Kraków 1999.

Leśmian B., Poezje zebrane, red. A. Madyda, Toruń 1995.

Leśmian B., Skrzypek opętany, oprac. R.H. Stone, Warszawa 1985.

Leśmian B., Zdziczenie obyczajów pośmiertnych, oprac. J. Trznadel, Kraków 1998.

K., Kultura ludowa Słowian, t. 2, Warszawa 1967.

Nietzsche F., Ludzkie, arcyludzkie, przeł. K. Drzewiecki, Warszawa 1908.

Nietzsche F., Poza dobrem i złem, przeł. S. Wyrzykowski, Warszawa 1907.

Nietzsche F., Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent [brak informacji o miejscu i dacie wydania].

Nietzsche F., Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Warszawa 1910-1911.

Nietzsche F., Zmierzch bożyszcz, przeł. S. Wyrzykowski, Warszawa 1909-1910.

Pełka L., Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987.

Schopenhauer A., O kobietach, przeł. M. Uliński, „Principia” 1992, nr V.

Schopenhauer A., O podstawie moralności, przeł. Z. Bossakówna, Warszawa 1988.

Schopenhauer A., Psychologia miłości, przeł. A.L., Warszawa 1901.

Schopenhauer A., Świat jako wola i przedstawienie, przeł. J. Garewicz, t. 2, Warszawa 1995.

Stern A., Powroty Bolesława Leśmiana, w: Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie, red. Z. Jastrzębski, Lublin 1966, s. 337.

Sokół L., Metafizyka płci: Strindberg, Weininger, Witkacy, „Pamiętnik Literacki” 1985, z. 4.

Uliński M., Kobieta i mężczyzna. Dzieje refleksji filozoficzno-społecznej, Kraków 2001.

Weininger O., Płeć i charakter. Rozbiór zasadniczy, przeł. O. Ortwin, Łódź 1921.