Abstract
The article presents Wacław Jabłonowski (c. 1810–1870), an émigré publicist and literary critic who published one of the first reviews of Juliusz Słowacki’s Beniowski, included in “Trzeci Maj” (The third of May) in 1841. Liberally using the notion of nationality as an axiom, he demonstrated the superiority of Słowacki’s long poem over Mickiewicz’s epic poem Pan Tadeusz. Jabłonowski’s writings on literature (consisting of nine articles) constitute an example of amateur manipulation, dilettantism and arbitrariness of opinion devoid of aesthetic grounds. They are, in fact, the background of Jabłonowski’s Pan-Slavic views which the community of Polish migrants living in Paris after the November Uprising unequivocally deemed to be in line with the ideas of the Russian Empire. The community considered him an apostate and a Russian spy, indicating his unclear financial activity and cases of fraud which forced him to go into hiding and escape from France, first to Algier and then to Galicia, in order to seek his brother’s protection. Relatively few archive sources concerning Jabłonowski’s life survive to this day, hence his biography suffers from numerous gaps and uncertainties.
References
Całek Anita (2012), Adam Mickiewicz – Juliusz Słowacki. Psychobiografia naukowa, Wydawnictwo Uniwesytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Głębocki Henryk (2012), „Diabeł Asmodeusz” w niebieskich binoklach i kraj przyszłości. Hr. Adam Gurowski i Rosja, Arcana, Kraków.
Janik Michał (1934), Prądy panslawistyczne i rusofilskie w okresie Wielkiej Emigracji, „Pamiętnik Literacki”, z. 1–2.
Klamerówna Zofia (1926), Słowianofilstwo w literaturze polskiej lat 1800 do 1848, Kasa im. J. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki, Warszawa.
Kleiner Juliusz (1999), Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 3: Okres Beniowskiego, wstęp i oprac. Jerze Starnawski, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kołodziejczyk Edmund (1914), Prądy słowianofilskie wśród Emigracji Polskiej 1830–1863, Towarzystwo Słowiańskie, Kraków.
Leszczyński Marcin (2021), „Obrzydliwe narośla płaczliwego romantyzmu”. O „Beniowskim”, „Świat i Słowo”, R. 36 (1).
Nowak Andrzej (2022), „Kto powiedział, że Moskale są to bracia nas, Lechitów…”. Szkice z historii wyobraźni politycznej Polaków, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Nowicka Marta Justyna (2021), Słowacki. Wychodzenie z szafy, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Potrykowski Józef Alfons (1974), Tułactwo Polaków we Francji. Dziennik emigranta. Część II, wstęp i oprac. Anna Owsińska, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Przychodniak Zbigniew (2001), Walka o rząd dusz. Studia o literaturze i polityce Wielkiej Emigracji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Ropelewski Stanisław (2014), Pisma krytyczne, wstęp i oprac. Jacek Lyszczyna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Sądy współczesnych o twórczości Słowackiego (1826–1862) (1962), zebrali i opracowali Bogdan Zakrzewski, Kazimierz Pecold i Artur Ciemnoczołowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Stankowska Halina (1973), Literatura i krytyka w czasopismach Wielkiej Emigracji (1832–1848), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Strzyżewski Mirosław (2001), Mickiewicz wśród krytyków. Studia o przemianach i formach romantycznej krytyki w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Sudolski Zbigniew (1996), Słowacki. Opowieść biograficzna, Ancher, Warszawa.
Witkowska Alina (1997), Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
License
Copyright (c) 2024 Mirosław Strzyżewski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0)Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” since 2016, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).