Słowa kluczowe
biografistyka
recepcja
narodowość
panslawizm
Jak cytować
Abstrakt
The article presents Wacław Jabłonowski (c. 1810–1870), an émigré publicist and literary critic who published one of the first reviews of Juliusz Słowacki’s Beniowski, included in “Trzeci Maj” (The third of May) in 1841. Liberally using the notion of nationality as an axiom, he demonstrated the superiority of Słowacki’s long poem over Mickiewicz’s epic poem Pan Tadeusz. Jabłonowski’s writings on literature (consisting of nine articles) constitute an example of amateur manipulation, dilettantism and arbitrariness of opinion devoid of aesthetic grounds. They are, in fact, the background of Jabłonowski’s Pan-Slavic views which the community of Polish migrants living in Paris after the November Uprising unequivocally deemed to be in line with the ideas of the Russian Empire. The community considered him an apostate and a Russian spy, indicating his unclear financial activity and cases of fraud which forced him to go into hiding and escape from France, first to Algier and then to Galicia, in order to seek his brother’s protection. Relatively few archive sources concerning Jabłonowski’s life survive to this day, hence his biography suffers from numerous gaps and uncertainties.
Bibliografia
Całek Anita (2012), Adam Mickiewicz – Juliusz Słowacki. Psychobiografia naukowa, Wydawnictwo Uniwesytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Głębocki Henryk (2012), „Diabeł Asmodeusz” w niebieskich binoklach i kraj przyszłości. Hr. Adam Gurowski i Rosja, Arcana, Kraków.
Janik Michał (1934), Prądy panslawistyczne i rusofilskie w okresie Wielkiej Emigracji, „Pamiętnik Literacki”, z. 1–2.
Klamerówna Zofia (1926), Słowianofilstwo w literaturze polskiej lat 1800 do 1848, Kasa im. J. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki, Warszawa.
Kleiner Juliusz (1999), Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 3: Okres Beniowskiego, wstęp i oprac. Jerze Starnawski, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kołodziejczyk Edmund (1914), Prądy słowianofilskie wśród Emigracji Polskiej 1830–1863, Towarzystwo Słowiańskie, Kraków.
Leszczyński Marcin (2021), „Obrzydliwe narośla płaczliwego romantyzmu”. O „Beniowskim”, „Świat i Słowo”, R. 36 (1).
Nowak Andrzej (2022), „Kto powiedział, że Moskale są to bracia nas, Lechitów…”. Szkice z historii wyobraźni politycznej Polaków, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Nowicka Marta Justyna (2021), Słowacki. Wychodzenie z szafy, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Potrykowski Józef Alfons (1974), Tułactwo Polaków we Francji. Dziennik emigranta. Część II, wstęp i oprac. Anna Owsińska, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Przychodniak Zbigniew (2001), Walka o rząd dusz. Studia o literaturze i polityce Wielkiej Emigracji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Ropelewski Stanisław (2014), Pisma krytyczne, wstęp i oprac. Jacek Lyszczyna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Sądy współczesnych o twórczości Słowackiego (1826–1862) (1962), zebrali i opracowali Bogdan Zakrzewski, Kazimierz Pecold i Artur Ciemnoczołowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Stankowska Halina (1973), Literatura i krytyka w czasopismach Wielkiej Emigracji (1832–1848), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Strzyżewski Mirosław (2001), Mickiewicz wśród krytyków. Studia o przemianach i formach romantycznej krytyki w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Sudolski Zbigniew (1996), Słowacki. Opowieść biograficzna, Ancher, Warszawa.
Witkowska Alina (1997), Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Mirosław Strzyżewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).