Keywords
Stefan Żeromski
Przedwiośnie and its reception
Baku
the Bolshevik Revolution
the Armenian-Azeri conflict
the Armenian Genocide
ideology
ethics
How to Cite
Abstract
The article concerns Stefan Żeromski’s Przedwiośnie, one of the most important Polish novels of the twentieth century. So far the work was considered, especially its first part (Szklane domy), whose plot is set in Baku, mainly in the context of the Bolshevik Revolution. It was ignored, however, that the historical background of the novel (its plot) are also other, linked with that revolution (and partly caused by the Bolsheviks), dramatic historical events: ethnic feuds between Armenians and Azeris (“Tartars”) and the Turkish intervention, which is one of the stages of the Armenian Genocide. The fate of Cezary Baryka, the main character of Przedwiośnie, is usually seen in terms of transformation, education, ideological development. It is worth noting that the Baku massacres are for Cezary not only a lesson or a warning, but they are also the source of his demoralization; it can be concluded that the hero is “infected with death”.
References
Adamczyk Zdzisław J. (1989), „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego w świetle dyskusji i polemik z 1925 roku, wyd. 2 poszerz., Czytelnik, Warszawa.
Adamczyk Zdzisław J. (2001), „Przedwiośnie”. Prawda i legenda, G&P, Poznań.
Allen William Edward David, Muratoff Paul (1953), Caucasian battlefields. A history of the wars on the Turco-Caucasian border 1828-1921, Cambridge University Press, Cambridge.
Armenian National Institute (2015), [dostęp: 15 marca 2015], http://www.armenian-genocide.org/1918.html.
Baranowski Bohdan, Baranowski Krzysztof (1987), Historia Azerbejdżanu, Ossolineum, Wrocław.
Bergel-Krehlikowa Alina (1965), Nad rękopisem „Przedwiośnia”, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 263-291.
Bronowicz Julian [właśc. Brun Julian] (1925), Wzywanie trzeciego cudu. Z powodu „Przedwiośnia” Żeromskiego, „Skamander”, z. 39, s. 136-146.
Burek Tomasz (1975), Problemy wojny, rewolucji i niepodległości w zwierciadle prozy narracyjnej, w: Literatura polska 1918-1975, red. Alina Brodzka, Helena Zaworska, Stefan Żółkiewski, t. 1: Literatura polska 1918-1932, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 453-525.
Chodubski Andrzej Jan (2003), Polacy w Azerbejdżanie, Adam Marszałek, Toruń.
Cornell Svante E. (2001), Small nations and great power. A study of ethnopolitical conflict in the Caucasus, Curzon, London–New York.
Croissant Michael P. (1998), The Armenia-Azerbaijan conflict. Causes and implications, Praeger, Westport. Gökay Bülent (1995), The battle for Baku (May–September 1918): a peculiar episode in the history of Caucasus, „The Turkish Yearbook of International Relations”, vol. 25, s. 23-45.
Hopkirk Peter (2001), On secret service east of Constantinople. The plot to bring down, Oxford University Press, Oxford–New York.
Hutnikiewicz Artur (1968), „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, wyd. 2, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
Hutnikiewicz Artur (1992), Jak należy czytać „Przedwiośnie”?, w: „Odrodzona i niepodległa” – w literaturze, red. Władysław Magnuszewski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, Zielona Góra, s. 9-31.
Hutnikiewicz Artur (1994), „Przedwiośnie” Żeromskiego, Marek Rożak, Gdańsk.
Isgenderli Anar (2011), Realities of Azerbaijan 1917-1920, przeł. Yusif Axundov, Xlibris Corporation, Bloomington.
King Charles (2010), Widmo wolności. Historia Kaukazu, przeł. Aleksandra Czwojdrak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kowalczykowa Alina (2013), Finał – „Przedwiośnie”, w: tejże, Żeromski w Niepodległej. Szkice, IBL, Fundacja „Akademia Humanistyczna”, Warszawa, s. 167-184.
Kwiatkiewicz Piotr (2009), Azerbejdżan: ukształtowanie niepodległego państwa, Adam Marszałek, Toruń.
Luke Harry (1935), More moves on an Eastern chequerboard, L. Dickson & Thompson, London.
Markiewicz Henryk (1950), Posłowie, w: Stefan Żeromski, Przedwiośnie, Czytelnik, Warszawa, s. 344-367.
Markiewicz Henryk (1953), „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Markiewicz Henryk (1964), „Przedwiośnie”, w: tegoż, Prus i Żeromski. Rozprawy i szkice literackie, wyd. 2 popr. i poszerz., PIW, Warszawa, s. 401-438.
Markiewicz Henryk (1965), „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, wyd. 2 zm. i poszerz. przy współpracy Stanisława Eilego, Czytelnik, Warszawa.
Osmoła Józef (1995), „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, Biblioteka Wysyłkowa, Lublin.
Rohoziński Jerzy (2010), Wojna „ormiańsko-tatarska” 1905 roku. Historyczna wrogość: mity i fakty, w: Dylematy kaukaskie. Problemy narodowościowe i migracyjne, red. Maciej Ząbek przy współpracy Patrycji Prześlakiewicz i Iwony Kaliszewskiej, DiG, Warszawa, s. 219-246.
Stępnik Krzysztof (1993), Rewolucja a literatura [hasło], w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. Alina Brodzka, Ossolineum, Wrocław, s. 947-957.
Strumph-Wojtkiewicz Stanisław (1961), Rozmowa z Żeromskim o „Przedwiośniu”, w: Wspomnienia o Stefanie Żeromskim, zebrał, opracował i przypisami opatrzył Stanisław Eile, przedmowa Henryk Markiewicz, Czytelnik, Warszawa, s. 334-336.
Strumph-Wojtkiewicz Stanisław (1964), List do Henryka Markiewicza z 1 lipca 1953 roku, w: Henryk Markiewicz, Prus i Żeromski. Rozprawy i szkice literackie, wyd. 2 popr. i poszerz., PIW, Warszawa, s. 501.
Strumph-Wojtkiewicz Stanisław (1970), Mój powrót do Baku, „Argumenty”, nr 18, s. 1, 8-9.
Szypowska Irena (1993), „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego, WSiP, Warszawa.
Świętochowski Tadeusz (1998), Azerbejdżan i Rosja. Kolonializm, islam i narodowość w podzielonym kraju, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Świętochowski Tadeusz (2006), Azerbejdżan, Trio, Warszawa.
Ulrichsen Kristian Coates (2014), The First World War in the Middle West, Hurst & Company, London.
Üngör Uğur Ümit (2012), Paramilitary violence in the collapsing Ottoman Empire, w: War in peace. Paramilitary violence in Europe after Great War, red. Robert Gerwarth, John Horne, Oxford University Press, Oxford, s. 164-183.
Waal Thomas de (2013), Black garden. Armenia and Azerbaijan through peace and war, New York University Press, New York–London.
Waal Thomas de (2015), Great catastrophe. Armenians and Turks in the shadow of genocide, Oxford University Press, Oxford–New York.
Wyka Kazimierz (1947), Zarażeni śmiercią, „Odrodzenie”, nr 7, s. 11.
Żeromski Stefan (1925), Przedwiośnie. Powieść, J. Mortkowicz, Warszawa–Kraków.
Żeromski Stefan (1950), Przedwiośnie, Czytelnik, Warszawa.
Żeromski Stefan (1984), Przedwiośnie, Czytelnik, Warszawa.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0)Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” since 2016, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).