Słowa kluczowe
neo-avant-garde
modernism
alienation
utopia
privatized language
performativity
Jak cytować
Abstrakt
The article deals with the problem of avant-garde character of the poetry by Miron Białoszewski in the context of alienation and dealienatively understood utopias. This is the way the language is understood here, being, on the one hand, an anonymous “language without an end”, and, on the other hand – an extremely privatized code, as the transgressive neo-avant-garde ideas inscribed in this kind of writing: experiencing life as art and the recognition of art as an event from life, and thus a myth of art as an experience parallely private and intimate and aesthetically-social. Consequently, the relationships with neoavant- garde in the Białoszewski’s poetry are treated as an expression of the modernist artistic crises, and, at the same time, as a tool helping to overcome them.Bibliografia
Adorno T.W. , Teoria estetyczna, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994.
Barańczak S., Język poetycki Mirona Białoszewskiego, Wrocław 1974.
Bartczak K., Awangarda, czyli szansa organizmu mówiącego wobec doświadczenia historii: Białoszewski, Stein (Davidson), w: idem, Świat nie scalony, Wrocław 2009.
Bartczak K., Podmiot i polszczyzna w ekstremalnych i pośrednich stanach „siulpetu”, w: Interpretować dalej.
Białkowski Ł., Psychopatologia milczenia, „Opcje” 2013, nr 4, s. 26‒29.
Białoszewski M., Rozkurz, Warszawa 1980.
Białoszewski M., Obroty rzeczy, Rachunek zachciankowy, Mylne wzruszenia, Było i było, Warszawa 1987.
Burkot S., Miron Białoszewski, Warszawa 1992.
Chlebnikow W., Widziądz widziadeł bezkształtnych. Wiersze i teksty 1904‒1916, przeł., wybrał i przypisami opatrzył A. Pomorski, Warszawa 2005, s. 74.
Durkheim É., Typy samobójstw, w: Durkheim, przeł. J. Szacki, Warszawa 1964.
Dziamski G., Performance, w: idem, Awangarda po awangardzie. Od neoawangardy do postmodernizmu, Poznań 1995.
Dziamski G., Performance – tradycje, źródła, obce i rodzime przejawy. Rozpoznanie zjawiska, w: Performance, wybór tekstów G. Dziamski, H. Gajewski, J.S. Wojciechowski, Warszawa 1984.
Foucault M., Szaleństwo, nieobecność dzieła, przeł. T. Komendant, w: idem, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, Kraków 2009.
Głowiński M., Niezwykłe, zwykłe. Z Michałem Głowińskim rozmawia Janusz Majcherek, „Teatr” 1993, nr 5.
Greenberg C., Potrzeba „formalizmu”, w: idem, Obrona modernizmu, przeł. G. Dziamski, M. Śpik-Dziamska, wybór pism i red. nauk. G. Dziamski, Kraków 2006.
Karpowicz A., Technika Mirona Białoszewskiego – „zlep”, w: eadem, Kolaż. Awangardowy gest kreacji. Themerson, Buczkowski, Białoszewski, Warszawa 2007.
Kopciński J., Gramatyka i mistyka. Wprowadzenie w teatralną osobność Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.
Kuryluk E., Hiperrealizm – nowy realizm, Warszawa 1979.
Lipski J.J., Słowa dodawane do rzeczy, w: idem, Tunika Nessosa. Szkice o literaturze i o nacjonalizmie, Warszawa 1992.
Morawski S., Paradoksy estetyczne najnowszej awangardy, w: idem, Na zakręcie. Od sztuki do po-sztuki, Kraków 1985, s. 194.
Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945‒1989, red. A. Kałuża, A. Świeściak, Kraków 2011.
Nalewajk Ż., Kubizm w poezji Mirona Białoszewskiego. Stylizacja czy diagnoza procesów poznawczych?, „Tekstualia” 2009, nr 3.
Nycz R., „Szare eminencje zachwytu”. Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego, w: idem, Literatura jako trop rzeczywistości, Kraków 2001, s. 223‒225.
Poggioli R., The Theory of the Avant-Garde, New York 1968.
Rutkowski K., Koncepcja „poezji czynnej” Mirona Białoszewskiego, w: idem, Przeciw (w) literaturze. Esej o poezji czynnej Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury, Bydgoszcz 1987.
Sandauer A., Poezja rupieci, w: idem, Pisma zebrane. Studia o literaturze współczesnej, Warszawa 1985.
Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast, w: idem, Socjologia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975.
Sobolewska A., Maksymalnie udana egzystencja. Szkice o życiu i twórczości Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1997.
Śliwa A., Sztuka – percepcja – język. Sfera wizualna w poezji i prozie Mirona Białoszewskiego, Kraków 2013.
Turowski A., Wielka utopia awangardy. Artystyczne i społeczne utopie w sztuce rosyjskiej 1910‒1930, Warszawa 1990.
Walończyk J., Poeta – pustelnik, „Kronika” 1956, nr 17.
Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, przeł. J. Miziński, Lublin 1994.
Wyka K., Na odpust poezji, „Życie Literackie” 1956, nr 36.
Žižek S., Wzniosły obiekt ideologii, przeł. J. Bator, P. Dybel, wstęp P. Dybel, Wrocław 2001.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).