Słowa kluczowe
Gelbard
Holocaust
ghetto
polish women writer
Jak cytować
Abstrakt
The main purpose of this article is to analyse the reception of Izabela Glebard’s (Czajka-Stachowicz’s) works, with particular emphasis on her only book of poety Pieśni żałobne getta . At first Gelbard intentionally chooses poetry, but after the experience of World War II, she leaves it completely and repleces by prose. The root cause of this state of affairs is the war trauma. Very important is also the critical attitude of the writer to her poems. These works have not been appreciated by literary critics who treat them as a document and testimony rather than a valuable poetry. It seems that the Gelbard poems, like all her works, are waiting for a new, contextual reading.
Bibliografia
(B) [właśc. Bogdan Butryńczuk] (1946), Pieśni żałobne getta [rec.], „Dziennik Zachodni”, nr 313, s. 3.
(f) 1957, Ukazały się na rynku… [rec.], „Przekrój”, nr 613, s. 10.
(kar. b.) [właść. Karolina Beylin], Pieśni żałobne getta [rec.], „Kurier Codzienny” 1946, nr 199, s. 5.
(m. k.) (1957), Z dziejów legendy, „Życie Literackie”, nr 4, s. 11.
(tom) (1957), Wśród nowych książek, których już nie ma w księgarniach, „Dziennik Bałtycki”, nr 11.
Birenbaum Halina (1949), Przedmowa. „Życzę zdrowia, dobrego humoru – a jeśli nie można, to tym bardziej” [online], Warszawa [dostęp: 25 listopada 2016], goo.gl/sH3ZS4.
Birenbaum Halina (1990), Wiersze sprzed i z czasu potopu [online], Tel Aviv [dostęp: 25 listopada 2016], http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje35/text09p.htm#f3.
Broniewski Władysław (1946), Przedmowa, w: Izabela Gelbard (por. Czajka), Pieśni żałobne getta, Wydawnictwo Juliana Wyderki, Katowice, s. 5-6.
Czajka Stefania (1946), Żydzi z Kołbieli, „Odra”, nr 5, s. 6.
Czajka-Stachowicz Izabela (1971), Córka czarownicy na huśtawce, Czytelnik, Warszawa.
Czajka-Stachowicz Izabela (2012a), Małżeństwo po raz pierwszy, Wydawnictwo W. A.B., Warszawa.
Czajka-Stachowicz Izabela (2012b), Nigdy nie wyjdę za mąż, Wydawnictwo W. A.B., Warszawa.
Czajka-Stachowicz Izabela (2013), Ocalił mnie kowal, Wydawnictwo W. A.B., Warszawa.
Czajka-Stachowicz Izabela (1972), „Przyjaciółka”, nr 21.
Dobrowolski Stanisław R. (1946), Pieśni żałobne getta [rec.], „Polska Zbrojna”, nr 175, s. 3.
Emancypantka. Gwiazda przedwojennych salonów o sobie i ludziach swoich czasów (2012), „Elle”, nr 8.
Gelbard Izabela (por. Czajka) (1946), Pieśni żałobne getta, Wydawnictwo Juliana Wyderki, Katowice.
Gross Natan (1993), Poeci i Szoa. Obraz zagłady Żydów w poezji polskiej, Offmax Wydawnictwo i Agencja Autorska, Sosnowiec.
Karren Tamara (1992), Pieśni żałobne, „Orzeł Biały”, nr 1477, s. 67-69.
Kolińska Krystyna (1992a), Szatańska księżniczka. Opowieść o Izabeli Czajce-Stachowicz, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
Kolińska Krystyna (1992b), W Buenos Aires z Gombrowiczem, „Życie Warszawy”, nr 230, s. 6-7.
Kott Jan (1956), Książka ta jest…, w: Izabela Czajka (Stachowicz), Ocalił mnie kowal, Czytelnik, Warszawa, s. 5-7.
Księga Pamięci Zgierza (Yizkor Book Zgierz) (2016) [online], przeł. Towarzystwo Ochrony Kultury Zgierza, Zgierz [dostęp: 26 listopada 2016], http://www.jewishgen.org/Yizkor/zgierz/zgi392.html#b36.
Kuczyńska-Koschany Katarzyna (2013), „Vse poèty židy”. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Łubieńska Anna (1947), Pieśni żałobne Getta, „Jedność Ludowa”, nr 11, s. 4-5.
Maciejewska Irena (1976), Getto warszawskie w literaturze polskiej, w: Literatura wobec wojny i okupacji, red. Michał Głowiński, Janusz Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 135-162.
Maciejewska Irena, oprac. (1988), Męczeństwo i zagłada Żydów w zapisach literatury polskiej, wybór i wstęp Irena Maciejewska, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988.
Matywiecki Piotr (2012), Poezja, w: Literatura polska wobec Zagłady (1939-1968), red. Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa, s. 175-239.
Nastulanka Krystyna (1957), O dobrej wróżce, chytrym kowalu i narodzinach oraz cudownym ocaleniu Czajki, „Nowa Kultura”, nr 11.
Nieudana noc poślubna Izabeli skandalistki. Książkę recenzuje Grażyna Kuźnik (2012), „Polska. Dziennik Zachodni”, nr 240.
Ocalił mnie kowal (1957), „Głos Robotniczy”, nr 77.
Pieśń ujdzie cało… Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką (2012), oprac. i wstęp Michał M. Borwicz, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin.
Przedwojenna Bridget Jones [rec.] (2012), „Zwierciadło”, nr 9.
Słowa pośród nocy. Poetyckie dokumenty Holokaustu, wstęp, wybór i oprac. Agnieszka Żółkiewska, przeł. Marek Tuszewicki, Agnieszka Żółkiewska, Michał Koktysz, Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Warszawa.
Sołowianiuk Paulina (2011), Ta piękna mitomanka. O Izabeli Czajce-Stachowicz, Wydawnictwo Iskry, Warszawa.
Teczka personalna, opisana: Czajka-Stachowiczowa Stanisława, Dom Literatury w Warszawie.
Teczka z wycinkami prasowymi, opisana: Czajka-Stachowicz Izabella, Dom Literatury w Warszawie.
Ubertowska Aleksandra (2014), Gender i Holokaust: strategie przetrwania, zasady tekstotwórcze, w: tejże, Holokaust. Auto (tanato) grafie, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa, s. 135-159.
Umińska-Keff Bożena, red. (2012), Tango łez śpiewajcie muzy. Poetyckie dokumenty Holokaustu, Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Warszawa.
Wisłocki Seweryn A. (2003), Izabela i Teofil, „Dziennik Zachodni”, nr 40.
Żukowski Tomasz, red. (2016), Zagłada w „Medalionach” Zofii Nałkowskiej. Teksty i konteksty, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
Żukrowski Wojciech (1970), Na moim sitku: Bajkowy Paryż, „Nowe Książki”, nr 14, s. 840-842.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).