Słowa kluczowe
motyw Emaus w literaturze
polska poezja współczesna
Emaus — werset po wersecie
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł traktuje o bezprecedensowym w polskiej poezji cyklu Kazimierza Wójtowicza Emaus - werset po wersecie włączonym do tomu Po prostu Emaus. Wybór wierszy z lat 1978-2016 (Kraków 2016). Prezentowana refleksja jest podzielona na cztery segmenty. Pierwszy ma charakter wprowadzenia. Pokazuje fascynację kapłana-poety biblijnym motywem Emaus, o czym świadczą rozliczne jego liryki ekfrastyczne oraz nieekfrastyczne, przez autora klasyfikowane jako Emaus w słowie oraz Emaus w obrazie. Druga część jest próbą usystematyzowania komentarzy biblistów na temat perykopy św. Łukasza (24,13-35). Omówione zostały trzy główne kierunki interpretacyjne: liturgiczny, symboliczny oraz uwzględniający kontrapunktowość perykopy o Emaus wobec fragmentu opowiadającego o spotkaniu Zmartwychwstałego Jezusa z Marią Magdaleną. Trzeci segment - najobszerniejszy - przynosi analizę 15 liryków składających się na analizowany cykl, parafrazujących większość wersetów z perykopy św. Łukasza. Opis kolejnych utworów nie jest rozbudowany ze względu na skromne rozmiary tego artykułu. W części ostatniej podkreślono, że poetycka medytacja Wójtowicza nad perykopą św. Łukasza posiada walory artystyczne, ma też charakter kerygmatyczny. Komentując wersety biblijne za pomocą języka poezji, autor nawiązuje przede wszystkim do symboliki perykopy. W mniejszym stopniu sięga do interpretacji liturgicznej. W zakończeniu podjęto próbę zestawienia cyklu z innymi lirykami Wójtowicza o Emaus.
Bibliografia
Brzozowski H., Powtórny debiut, “Tygodnik Powszechny” (42) 1982, p. 7.
Chrząstowska B., Otwarte niebo: literackie świadectwa przeżywania Eucharystii, Poznań 1992.
Dłuska M., O strofie - preliminaria [in:] ead., Prace wybrane, t. 3, Kraków 2001, pp. 92-114.
Drajewski S., …aby zapisać znakami, “Kierunki” 42 (1989), pp. 11-12.
Dybciak K., O Bogu humoru i fantazji, “W Drodze” 5 (1989), pp. 91-94.
Dybciak K., Zapisy nadziei, “Znak” 5/6 (1983), pp. 978-983.
Faron B., Emaus - niewyczerpane źródło inspiracji artystycznych [in:] K. Wójtowicz, Dalej wkoło Emaus (tylko wolniej). Wiersze dozbierane z lat 2012-2019, Kraków 2020, pp. 611-618.
Furmanik S., Z zagadnień wersyfikacji polskiej, Warszawa 1956, pp. 81-82.
Grzybek S., Kudasiewicz J., Olszański T., Biblia na co dzień. Komentarz do Ewangelii, Kraków 1975.
Kamecki F., Poetycka pielgrzymka, “Więź” 2/3 (1979), pp. 186-189.
Kamecki F., Uczniowie z Emaus [in:] id., Ten co umywa nogi. Wiersze zebrane z lat 1960–2000, Pelplin 2001, p. 378.
Katolicki komentarz biblijny, ed. R.E. Brown et al., ed. of the Polish issue W. Chrostowski, transl. K. Bardski et al., Warszawa 2001, pp. 1105-1106.
Krzysztofik M., Literatura a teologia. Interpretacja kerygmatyczna jako metoda lektury tekstu poetyckiego [in:] Ut pictura poesis. Wokół korespondencji sztuk, red. P. Rosiński, Z. Trzaskowski, Kielce 2015, pp. 137-158.
Maciejewski M., „Ażeby ciało powróciło w słowo”. Próba kerygmatycznej interpretacji literatury, Lublin 1991.
Mickiewicz F., Ewangelia według św. Łukasza, cz. 2, rozdz. 12-24, wstęp, tłum., komentarz [introduction, translation, commentary] id., Częstochowa 2012, pp. 583-604.
Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, ed. W.R. Farmer, ed. of the Polish issue W. Chrostowski, Warszawa 2000, p. 1300.
Niewęgłowski W.A., Emaus [in:] id., Miniatury ewangeliczne, Warszawa 2001, p. 85.
Ochwat M., Rzecz o relacji między Słowem a słowem, czyli teologia w literackiej optyce i refleksji, “Initium. Czasopismo Teologicznych Poszukiwań” 40, 2010, pp. 92-99.
Pasierb J.S., Po południu [in:] id., Poezje wybrane, wybór, wstęp, oprac. [selection, introduction and elaboration] B. Kuczera-Chachulska, Warszawa 1998, p. 61.
Poezja w sutannie, wybór, opracowanie, komentarz [selection, elaboration, commentary] S. Radziszewski, Kielce 2011.
Polak G., Kto jest kim w Kościele katolickim?, Warszawa 1996.
Radziszewski S., Jeden wiersz o Emaus [in:] K. Wójtowicz, Dookoła Emaus i dalej (wiersze niemal zebrane), Kraków 2012, pp. 721-726.
Radziszewski S., Siedemnaście uwag o poezji księdza Kazimierza Wójtowicza [in:] K. Wójtowicz, Dookoła Emaus i dalej (wiersze niemal zebrane), Kraków 2012, pp. 727-741.
Saint-Exupéry A. de, Mały Książę, tłum. J. Szwykowski, Warszawa 2018.
Szymik J., Problem teologicznego wymiaru dzieła literackiego Czesława Miłosza, Katowice 1996.
Szymik J., Teologia na początek wieku, Katowice–Ząbki 2001.
Szymik J., W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Literatura piękna jako locus theologicus, Katowice 2007.
Tęcza M., Poeta-kapłan. O wartości słowa w poezji ks. Kazimierza Wójtowicza, “Przegląd Powszechny” 11 (2002), pp. 211-218.
Twardowski J., Rany [in:] id., Wiersze, Kraków 1996, p. 289.
Wójtowicz K., Dalej wkoło Emaus (tylko wolniej), Kraków 2020.
Wójtowicz K., Dookoła Emaus i dalej (wiersze niemal zebrane), Kraków 2012.
Wójtowicz K., Droga do Emaus. Wiersze wybrane, wstęp i oprac. [introduction and elaboration] K. Dybciak, Katowice 1989.
Wójtowicz K., Po prostu Emaus. Wybór wierszy z lat 1978–2016, Kraków 2016.
Wysocki W.J., Poetycki zapis wiary, “Kierunki” 6 (1979), p. 11.
Zarębianka Z., Miejsce święte: Bóg, który jest ciemny: dynamika przedstawień Boga w twórczości Reinera Marii Rilkego [in:] Święte miejsca w literaturze, red. Z. Chojnowska, A. Rzymska, B. Tarnowska, Olsztyn 2009, pp. 425-429.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Anna Wzorek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.