Słowa kluczowe
prefekt pretorium
Variae
urząd państwowy
królestwo Ostrogotów
Jak cytować
Abstrakt
W powyższym artykule podjęto tematykę zasad sprawowania urzędów państwowych na podstawie ważnego dla historiografii i kultury europejskiej dzieła Variae autorstwa Kasjodora. Pismo to składa się z dwunastu ksiąg i zawiera dokumenty urzędowe oraz pisma królewskie z lat 489-538. W oparciu o analizę tekstu źródłowego, szczególnie XI i XII księgi wyżej wspomnianego dzieła, przeanalizowano dokumenty, które Kasjodor napisał w czasie pełnienia przez niego jednego z najważniejszych urzędów w królestwie Ostrogotów – prefekta pretorium. W opracowaniu, które składa się z czterech części, wskazano na najważniejsze zasady piastowania urzędów. W pierwszym punkcie przedstawiono osobę i działalność samego Kasjodora jako prefekta pretorium, wskazując na jego wysokie kwalifikacje, prawość oraz odpowiedzialność za państwo. W drugim punkcie ukazano dwie ważne zasady, którymi powinni charakteryzować się urzędnicy: posłuszeństwo i lojalność wobec władzy oraz zachowywanie prawa. W kolejnym punkcie zaprezentowano tematykę awansów i gratyfikacji urzędników, które wynikały z pełnienia służby publicznej. Ostatni punkt został poświęcony walce z korupcją i nadużyciami, w szczególności z przekupstwem, kradzieżami, łapówkarstwem i łamaniem prawa. Tematyka powyższego opracowania jest wciąż aktualna. Zasady sprawowania urzędów, o których pisze Kasjodor, nadal stanowią wysokie standardy osoby piastującej urzędy państwowe różnych szczebli.
Bibliografia
Bürsgens W., Einleitung, w: Cassiodorus, Institutiones divinarum et saecularium litterarum, ed. W. Bürsgens (FC 39/1-2), Freiburg im Breisgau 2003, s. 9 -88.
Cappuyns M. D., Cassiodore, DHGE XI, Paris 1949, s. 1349-1408.
Cassiodorus, Anecdoton Holderi. Ein Beitrag zur Geschichte Roms in ostgotischer Zeit, ed. H. Usener, Hildesheim-New York 1969.
Cassiodorus, De anima. Liber de anima, ed. J. W. Halporn (CCL 96), Turnhout 1973, s. 535-575.
Cassiodorus, De orthographia (PL 70, 1239-1270).
Cassiodorus, Institutiones divinarum et saecularium litterarum, ed. W. Bürsgens (FC 39/1-2), Freiburg im Breisgau 2003.
Cassiodorus Senator, Variae, MGH AA XII, T. Mommsen, ed. Berolini 1894; Variarum libri XI, A. J. Fridh, ed. CCL, Turnholti 1973; Kasjodor Senator, Variae (I-XII), tłum. A. Kołtunowska, Przedmowa, Księgi I-V.IX, R. Sawa - Księgi VI-VIII.X-XII, rewizja przekładu i opracowanie M. Ożóg, H. Pietras, Synody i Kolekcje Praw, t. XI, (ŹMT 79), Kraków 2017.
Ensslin W., Primicerius, w: Realencyclopädie der classischen Altertumwissenschaft, Supplementband VIII, Stuttgart 1956, kol. 614-624.
Fridh A. J., Cassiodor, TRE VII, Berlin-New York 1981, s. 657-663.
Górski G., Historia administracji, Kraków 2011.
Jakubowski I., Stanowisko pretora w „Kodeksie Teodozjańskim” o „Nowelach Postteodozjańskich”, „Acta” UL 32(1978), s. 35-45.
Kakridi Ch., Cassiodors Variae. Literatur und Politik im ostgotischen Italien, Leipzig-München 2005.
Kieling M., Rola Pisma Świętego i „artes liberales” w kształtowaniu nauk teologicznych i świeckich według Kasjodora, Poznań 2011.
Mommsen T., Ostgotische Studien: Historische Schriften 3, Berlin-Dublin-Zürich 1965.
O’Donnell J. J., Cassiodorus, Berkeley-Los Angeles-London 1979.
Ożóg M., „Inter duas potestates”. Polityka religijna Teoderyka Wielkiego, Kraków 2012.
Ożóg M., Rozporządzenia prawne Teoderyka Wielkiego w kwestiach religijnych w „Variae” Kasjodora, w: Rzymianie i barbarzyńcy. Religia - polityka - kultura. Materiały V kongresu mediewistów polskich, t. 6, Rzeszów 2019, s. 169 -188.
Ruciński S., „Praefectus Urbi”. Strażnik porządku publicznego w Rzymie w okresie wczesnego Cesarstwa, Poznań 2012.
Skibiński T., „Gothorum romanorumque consensus”. Jedność Gotów i Rzymian w działalności politycznej Amalasunty, „Vox Patrum” 36(2016), t. 66, s. 235 -249.
Zimmermann O. J., The Late Latin Vocabulary of the „Variae” of Cassiodorus, With Special Advertence of the Technical Terminology of Administration, Washington 1944.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Michał Kieling
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.