Abstrakt
One can point to numerous manifestations of the sphere of sacrum in Luciano Berio’s stage works. It is created in the works of the Italian artist through the use of Christian symbolism, or that associated with the Judeo-Christian tradition, as in the case of Cronaca del Luogo (1999). The sphere of sacrum in Berio’s last stage work is created through such means as intertextual references to the Holy Writ, rabbinic and apocryphal literature and, linked to the creation of specific locations of the action – the space of sacred place, the palace and a Jewish cemetery. Even the title of the work points to the link between the work and the sphere of sacrum, and between the sphere of sacrum and the symbolism of space. This article will present an interpretation of these „imagined worlds” linked to the sphere of sacrum, created by the relationship between words, sounds and images, on the boundary between the space of the „wall” of Salzburg’s Felsen-reitschule, where the work had its premiere, and the imagination of its creators and audiences.
Bibliografia
MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
Berio Luciano, Cronaca del Luogo, Ricordi, Milano 1999.
Berio Luciano, Cronaca del Luogo, Salzburger Festspiele, Salzburg 1999 (nagranie audiovideo). Kolekcja Luciano Berio/Sammlung Luciano Berio [listy, szkice partyturowe, dokumenty sporządzone w formie rękopisów i maszynopisów], Paul Sacher Stiftung, Basel.
BIBLIOGRAFIA
Berio Luciano, Cronaca del Luogo (1999), [w:] idem, Scritti sulla musica, red. Angela Ida De Benedictis, Einaudi, Torino 2013, s. 304–307.
Berio Luciano, Del gesto e di Piazza Carità, [w:] idem, Scritti sulla musica, red. Angela Ida De Benedictis, Einaudi, Torino 2013, s. 30‒35.
Berio Luciano, Del gesto vocale, [w:] idem, Scritti sulla musica, red. Angela Ida De Benedictis, Einaudi, Torino 2013, s. 58‒70.
Berio Luciano, Eco Umberto, Eco in ascolto (1986), [w:] Luciano Berio, Interviste e colloqui, red. Vincenzina Caterina Ottomano, Einaudi, Torino 2017, s. 171‒182.
Berio Luciano, Weber Derek, Sfogliando la Cronaca di Dio (1999), [w:] Berio Luciano, Interviste e colloqui, red. Vincenzina Caterina Ottomano, Einaudi, Torino 2017, s. 373‒376.
Bocian Martin, Dawid, [w:] Leksykon postaci biblijnych. Ich dalsze losy w judaizmie, chrześcijaństwie, islamie oraz w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych, przeł. Juliusz Zychowicz, Znak, Kraków 1995, s. 99‒109.
Bocian Martin, Elizeusz, [w:] Leksykon postaci biblijnych. Ich dalsze losy w judaizmie, chrześcijaństwie, islamie oraz w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych, przeł. Juliusz Zychowicz, Znak, Kraków 1995, s. 119‒121.
Chłopicka Regina, Krzysztof Penderecki między sacrum a profanum. Studia nad twórczością wokalno-instrumentalną, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2000.
Di Luzio Claudia, Vielstimmigkeit und Bedeutungsvielfalt im Musiktheater von Luciano Berio, Schott, Mainz 2010.
Dyskusja, [w:] Olivier Messiaen we wspomnieniach i refleksji badawczej, red. Marta Szoka, Ryszard Daniel Golianek, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2009, s. 56–58.
Eliade Mircea, Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, przeł. Bogdan Baran, Aletheia, Warszawa 2008.
Eliade Mircea, Sacrum, mit, historia, przeł. Anna Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974.
Faulkner William, Światłość w sierpniu, przeł. Maciej Słomczyński, Czytelnik, Warszawa 1989.
Griffiths Paul, Cronaca del Luogo – Chronicle of the Place, [w:] Program „Cronaca del Luogo”, red. Margarethe Lasinger, Salzburger Festspiele, Salzburg 1999, s. 2–5.
Guiley Rosemary Ellen, The Encyclopedia of Angels, Facts on File, New York 2004.
Kacenelson Icchak, Śpiewaj!, [w:] idem, Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie, przeł. Jerzy Ficowski, Czytelnik, Warszawa 1982.
Locanto Massimiliano, La funzione dei campi di altezze in „Cronaca del Luogo” di Luciano Berio. Uno studio degli schizzi, [w:] Le théâtre musical de Luciano Berio, t. I, red. Giordano Ferrari, L’Harmattan, Paris 2016, s. 305–367.
Muszkalska Bożena, Muzyka w życiu religijnym Żydów aszkenazyjskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2013.
Otto Rudolf, Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i stosunek do elementów racjonalnych, przeł. Bogdan Kupis, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
Oz Amos, Oz-Salzberger Fania, Żydzi i słowa, przeł. Piotr Paziński, Czytelnik, Warszawa 2014.
Pecker Berio Talia, „A lei la parola taciuta”. Testo e subtesto di „Cronaca del Luogo”, [w:] Le théâtre musical de Luciano Berio, t. II, red. Giordano Ferrari, L’Harmattan, Paris 2016, s. 241–268.
Pecker Berio Talia, Cronaca del Luogo (libretto), Ricordi, Milano 1999.Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wyd. 5, Pallotinum, Poznań 2002.
Prero Yehudah, The Sounds of the Shofar, https://torah.org/learning/yomtov-roshhashanah-vol3no16/?print-posts=pdf (10.12.2018).
Program „Cronaca del Luogo”, Salzburger Festspiele, Salzburg 1999.
Tomaszewski Mieczysław, Muzyka wobec sacrum. Próba rozeznania, [w:] Olivier Messiaen we wspomnieniach i refleksji badawczej, red. Marta Szoka, Ryszard Daniel Golianek, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2009, s. 39–47.