Wyklejanie, dyspozycje i performatyka w koncertach fortepianowych Bogusława Schaeffera
PDF

Słowa kluczowe

Bogusław Schaeffer
piano concerto
Polish contemporary music
avant-garde
collage
musical performance
logocentric analysis

Jak cytować

Atys, S. (2022). Wyklejanie, dyspozycje i performatyka w koncertach fortepianowych Bogusława Schaeffera. Res Facta Nova. Teksty O Muzyce współczesnej, (23 (32), 92–110. https://doi.org/10.14746/rfn.2022.23.7

Liczba wyświetleń: 45


Liczba pobrań: 10

Abstrakt

Bogusław Schaeffer (1929–2019) was one of the most prominent figures of the Polish musical avant-garde in the 20th century. This article focuses on Schaeffer’s six Piano Concertos and is based on a logocentric analysis of the pieces. Studying Schaeffer’s declared aesthetics has revealed that ‘innovation’ (invention of something without precedence) was a key concept organising his music, which became the foundation of the performed analysis. Subsequently, the pieces are described by areas of musical material and other aspects of composition (technology of sound, notation, melosphere, chronosphere, sonosphere, texture, form and performance). Three newly discovered aspects of Schaeffer’s compositional craft are distinguished: collage of the composer’s own musical material, practical consequences of the composer’s declared ‘orchestral dispositions’ technique and theatrical aspects of musical performance. Their aim is interpreted as devaluing the role of the musical material in favour of musical texture and the executional act. Contradictions noticed in Schaeffer’s compositional craft lead to the conclusion that Schaeffer’s late music can be described as an example of Said’s ‘Late style’.

https://doi.org/10.14746/rfn.2022.23.7
PDF

Bibliografia

Bogusław Schaeffer. Możliwości muzyki, red. Marek Chołoniewski, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2016.

Chomiński Józef Michał, Formy muzyczne. T. 1. Małe formy instrumentalne, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1983.

Czarny pokój i inne pokoje: zbiór tekstów o Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia, red. Michał Libera, Michał Mendyk, Fundacja Automatophone, Muzeum Sztuki w Łodzi, Warszawa–Łódź 2018.

Eigeldinger Jean-Jacques et al., Chopin: Pianist and Teacher. As seen by his Pupils, Cambridge University Press, Cambridge 1988.

Gołąb Maciej, Muzyczna moderna w XX wieku: między kontynuacją, nowością a zmianą fonosystemu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.

Gołąb Maciej, Spór o granice poznania dzieła muzycznego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012.

Grafiki Bogusława Schaeffera. Sześćdziesięciolecie twórczości kompozytorskiej, red. Jadwiga Maria Hodor, Państwowy Instytut Wydawniczy, Fundacja Przyjaciół Sztuk Aurea Porta, Warszawa 2007.

Hodor Jadwiga Maria, Bogusław Schaeffer, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM, część biograficzna, t. s–sł, red. Elżbieta Dziębowska, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1998.

Karkoschka Erhard, Das Schriftbild der Neuen Musik: Bestandsaufnahme neuer Notationssymbole: Anleitung zu deren Deutung, Realisation und Kritik, Herman Moeck Verlag, Celle 1966.

Katalog dzieł B. Schaeffera w portalu Music Austria, https://db.musicaustria.at/werke-von-komponisten/63650 (dostęp: 19.09.2023).

Zając Joanna, IV Koncert fortepianowy Bogusława Schaeffera (prawykonanie światowe) http://aureaporta4schaeffer.pl/literatura/673 (dostęp: 19.09.2023).

Kosińska Małgorzata, Bogusław Schaeffer, https://culture.pl/pl/tworca/boguslaw-schaeffer (dostęp: 19.09.2023)

Lindstedt Iwona, Sonorystyka w twórczości kompozytorów polskich XX w., Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323510024

Nowak Anna, Współczesny koncert polski: przemiany gatunku, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, Bydgoszcz 1997.

Nyman Michael, Muzyka eksperymentalna: Cage i po Cage’u, tłum. Michał Mendyk, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.

Said Edward W., O stylu późnym. Muzyka i literatura pod prąd, tłum. Barbara Kopeć-Umiastowska, Ossolineum, Wrocław 2017.

Schaeffer Bogusław, Aktor. Dramaty, Instytut Badań Literackich, Warszawa 2014.

Schaeffer Bogusław, Kaczo, http://www.boguslawschaeffer.pl/pl/work/ (dostęp: 19.09.2023).

Schaeffer Bogusław, Mały informator muzyki XX w., Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1987.

Schaeffer Bogusław, Nowa muzyka: problemy współczesnej techniki kompozytorskiej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1958.

Schaeffer Bogusław, Wstęp do kompozycji, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1976.

Schaeffer Bogusław, Kaczyński Tadeusz, Trzynaście wcieleń samobójcy, „Ruch Muzyczny” 1990, nr 3–5.

Schaeffer Bogusław, Zając Joanna, Muzyka, teatr i filozofia Bogusława Schaeffera. Trzy rozmowy, Collsch Edition, Salzburg 1992.

Skowron Zbigniew, Teoria i estetyka awangardy muzycznej drugiej połowy XX wieku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1989.

Stawowy Ludomira, Zając Joanna, Bogusław Schaeffer. Kompozycje muzyczne. Sztuki teatralne, Collsch Edition, Salzburg [sa].

Szatrawski Krzysztof, Olsztyn słucha Schaeffera, „Ruch Muzyczny” 2005, nr 1.