Uchem krytyka. Idiom kompozytorski Pawła Szymańskiego w ujęciu Andrzeja Chłopeckiego
Niebieska okładka z napisem "Res Facta Nova. Teksty o muzyce współczesnej" 20 (29)2019 Polskie Wydawnictwo Muzyczne
PDF

Słowa kluczowe

Andrzej Chłopecki
Paweł Szymański
composer's idiom
Polish musical criticism
surconventionalism

Jak cytować

Nowicka-Ciecierska, M. (2020). Uchem krytyka. Idiom kompozytorski Pawła Szymańskiego w ujęciu Andrzeja Chłopeckiego. Res Facta Nova. Teksty O Muzyce współczesnej, (20 (29), 29–40. https://doi.org/10.14746/rfn.2019.20.3

Abstrakt

The article aims to present the compositional idiom of Paweł Szy-mański (b. 1954) as conceived by Andrzej Chłopecki (1950–2012), an outstanding Polish music critic and musicologist. His opinion-forming texts, written in a distinctive language, resonated widely in the Polish and international music community. The article has the character of a review, presenting quotations from Chłopecki’s texts regarded by the author as the most significant, confronted with self-reflections of the composer himself, as well as references to other researchers’ com-ments. The initial part of the article describes Chłopecki’s promotional activities in relation to Szymański’s work. As an active employee of the Polish Radio, Chłopecki was in a position to commission works, prepare programmes on the subject of the composer’s music, as well as organise a monographic festival presenting the majority of his works. The next section of the article recapitulates the first important text by this opinion-forming critic which discusses the works of Szymański, titled W poszukiwaniu utraconego ładu. „Pokolenie” Stalowej Woli [In search of lost order. The Stalowa Wola „generation”]. In it the critic emphasised the role of tonality and the Baroque as the arche-type always present in the composer’s music. The central part of the article discusses the main features of Szymański’s music, the subject of Chłopecki’s later texts; these included heterophony, bidirection-al composing, and the dialectic interplay between structure and its transformations. The last section of the article talks about the charge made by the critic against the composer, that of remaining within the same aesthetics, even though placing his compositions among the most significant and individual phenomena of postmodernist music.

https://doi.org/10.14746/rfn.2019.20.3
PDF

Bibliografia

Chłopecki Andrzej, Festiwal Muzyki Pawła Szymańskiego: 24 listopada – 1 grudnia, książka programowa, red. Andrzej Chłopecki, Katarzyna Naliwajek, Warszawa 2006.

Chłopecki Andrzej, Katastrofa. „Najpiękniejsza jest muzyka polska”? O kondycji, samopoczuciu i recepcji muzyki współczesnej w Polsce oraz o Warszawskiej Jesieni, krytyce i funkcjonariuszach ze Stanisławem Krupowiczem i Pawłem Szymańskim rozmawia Andrzej Chłopecki, „Res Publica Nowa” 1995 nr 9, s. 43–50, przedruk: Warszawska Jesień w tekstach Andrzeja Chłopeckiego, Warszawska Jesień, Warszawa 2013, s. 340–358.

Chłopecki Andrzej, Muzyka wzwodzi. Diagnozy i portrety, Fundacja Polskiej Rady Muzycznej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Warszawa–Kraków 2014.

Chłopecki Andrzej, Pawła Szymańskiego strategia między banałem i bełkotem, „Gazeta Wyborcza” 2006 nr 269, s. 20.

Chłopecki Andrzej, Pięć wariacji na temat „Pięciu utworów na kwartet smyczkowy” Pawła Szymańskiego, pamięci Jerzego Stajudy, [w:] Jerzego Stajudy przyjaźnie muzyczne, Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa 1993, przedruk [w:] idem, Muzyka wzwodzi. Diagnozy i portrety, Fundacja Polskiej Rady Muzycznej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Warszawa–Kraków 2014, s. 433–437.

Chłopecki Andrzej, Surkonwencjonalizm, czyli muzyczny surrealizm, „Gazeta Wyborcza” 2006 nr 258, s. 23.

Chłopecki Andrzej, Surkonwencjonalna muzyka Pawła Szymańskiego, „Polish Culture” 1998 nr 3, s. 38.

Chłopecki Andrzej, Szymański Paweł, [w:] Encyklopedia muzyczna PWM. Część biograficzna, Sm-Ś, red. Elżbieta Dziębowska, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2007, s. 298–301.

Chłopecki Andrzej, Szymański zwodzi i czaruje. Festiwal muzyki Pawła Szymańskiego, „Gazeta Wyborcza” 2006 nr 275, s. 26.

Chłopecki Andrzej, W poszukiwaniu utraconego ładu. „Pokolenie” Stalowej Woli, [w:] Przemiany techniki dźwiękowej, stylu i estetyki w polskiej muzyce lat 70-tych. Materiały XVII Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej –Kraków 8–10 XII 1983, red. Leszek Polony, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1986, s. 231–244, przedruk [w:] idem, Muzyka wzwodzi. Diagnozy i portrety, Fundacja Polskiej Rady Muzycznej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Warszawa–Kraków 2014, s. 155–169.

Chłopecki Andrzej, Zabobony gasnącego stulecia. Kontynuacje, Fundacja Polskiej Rady Muzycznej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne,Warszawa–Kraków 2016.

Cichy Daniel, Koncert fortepianowy Pawła Szymańskiego na tle filozoficznych idei postmodernizmu, [w:] Idee modernizmu i postmodernizmu w poetyce kompozytorskiej i re-fleksji o muzyce, red. Alicja Jarzębska, Jadwiga Paja-Stach, Musica Iagellonica, Kraków 2007, s. 277–296.

Droba Krzysztof, Fenomen Andrzeja, „Ruch Muzyczny” 2017 nr 9, s. 12–14.

Knapik Eugeniusz, Mykietyn Paweł, Krupowicz Stanisław, Grzybowski Maciej, Merczyński Michał, Cichy Daniel, Topolski Jan, Moś Marek, Chłopecki na głosy, „Ruch Muzyczny” 2017 nr 9, s. 20–24.

Kominek Mieczysław, Gdzie się mieści dusza? Z Pawłem Szymańskim rozmawia Mieczysław Kominek, „Studio” 1996 nr 9, s. 8–11.

Kostka Violetta, Muzyka Pawła Szymańskiego w świetle poetyki intertekstualnej postmodernizmu, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki, Musica Iagellonica, Gdańsk–Kraków 2018.

Nikolska Irina, Postmodernizm w interpretacji Pawła Szymańskiego, [w:] Muzyka polska 1945–1995. Materiały sesji naukowej, Kraków, 6–10 grudnia 1995, red. Teresa Malecka, Krzysztof Droba, Krzysztof Szwajgier, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1996, s. 297–307.

Pociej Bohdan, Koncert fortepianowy Pawła Szymańskiego,„Ruch Muzyczny” 1995 nr 6, s. 17.

Szwab Natalia, Wokół muzyki i postawy estetycznej Pawła Szymańskiego, „Res Facta Nova” 2014 t. 15 (24), s. 23–50.

Szymański Paweł, Autorefleksja, [w:] Przemiany techniki dźwiękowej, stylu i estetyki w polskiej muzyce lat 70-tych. Materiały XVII Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej – Kraków 8–10 XII 1983, red. Leszek Polony, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1986, s. 291–299.

Szymański Paweł, Rozwiązać łamigłówkę... Z Pawłem Szymańskim rozmawia Marta Ługowska, „Ruch Muzyczny” 1986 nr 18, s. 3–5.

Warszawska Jesień. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej (książka programowa), red. Wojciech Bońkowski, Krzysztof Kwiatkowski, Ewa Radziwon-Stefaniuk, Adam Suprynowicz, Warszawa 2013.

Źródła internetowe

Audycja w Programie II Polskiego Radia: Niezapomniany Andrzej Chłopecki. Zmarłego we wrześniu dziennikarza Dwójki wspominają przyjaciele: kompozytor Paweł Szymański oraz muzykolodzy Krzysztof Droba i Jan Topolski, https://www.polskieradio.pl/8/1694/Artykul/715537,Niezapomniany-Andrzej-Chlopecki (01.08.2019).

Cyz Tomasz, Nasłuch: Andrzej Chłopecki, http://www.dwutygodnik.com/artykul/3974-nasluch-andrzej-chlopecki.html (15.01.2019).