Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie partii funkcjonujących na płaszczyźnie euro - pejskiej, ukazanie ich specyfiki oraz kształtującego się między nimi układ stosunków. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej scharakteryzowano triadę: partie krajowe - grupy polityczne w PE - partie polityczne na poziomie europejskim (europartie). W drugiej przybliżono pojęcie systemu partyjnego, w trzeciej odniesiono to pojęcie oraz składające się na niego elementy (partie, interakcje) do partii na szczeblu europejskim, przeprowadzając dyskusję nad adekwatnością ich stosowania w kontekście europejskim. O ile można mówić o istnieniu europejskich partii politycznych, zdecydowanie trudniej udowodnić istnienie europejskiego systemu partyjnego. Interakcje pomiędzy europartiami zachodzą jedynie na arenie parlamentarnej, przy czym nie mają one charakteru rywalizacji pomiędzy rządzącą większością i opozycją. Polegają raczej na budowaniu konsensusu potrzebnego parlamentowi do podjęcia decyzji większością głosów. Nie ma europejskiego systemu partyjnego na arenie wyborczej, gdzie mamy do czynienia z rywalizacją partii krajowych, jak również na arenie rządowej, jako że europejski „rząd” (Komisja, Rada Europejska) nie jest powoływany na zasadzie partyjnej.
Bibliografia
Antoszewski A. (2002), Polska scena polityczna - system czy chaos?, Wydawnictwo Wers, Bydgoszcz.
Antoszewski A. (2009), Partie i systemy partyjne państw Unii Europejskiej na przełomie wieków, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Arnim von H. H. (2009), Europejska zmowa. Jak urzędnicy UE sprzedają naszą demokrację, Wektory, Wrocław.
Bardi L. (2002), Parties and Party Systems in the European Union. National and Supranational Dimensions, w: Political Parties in the New Europe. Political and Analytical Challenges, (eds.) K. R. Luther, F. Müller-Rommel, Oxford University Press, Oxford.
Bardi L., Bressanelli E., CalossiE., Gagatek W., Mair P., PizzimentiE. (2010), How to create a Transnational Party System, Report for the Committee on Constitutional Affairs of the European Parliament, Brussels, 15.07.2010, http://www.europarl.europa.eu/committees/en/studies.htmT7action=1&tab=search#studies, 10.07.2012.
Bardi L., Mair P. (2008), The Parameters o f Party Systems, „Party Politics”, Vol. 14, No. 2.
Bay Brzinski J. (1999), Changing Forms o f Federalism and Party Electoral Strategies: Belgium and the European Union, „Publius. The Journal of Federalism”, Vol. 29, No. 1.
DeschouwerK. (2000), The European Multi-level Party Systems: Towards a Framework fo r Analysis, EUI Working Papers, RSC No. 2000/47, www.eui.eu/RSCAS/WP-Texts/00_47.pdf, 15.07.2010.
Drugie sprawozdanie AFCO (2012), A7-0027/2012, Sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych w sprawie wniosku dotyczącego zmiany Aktu dotyczącego wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r.,(2009/2134(INI)), 1.2.2012.
Gagatek W. (2006), Status prawny transnarodowych federacji partii politycznych w Unii Europejskiej, „Międzynarodowy Przegląd Polityczny”, nr 16, http://www.mpp.org.pl/16/, 4.01.2010.
Gagatek W. (2008), Political Parties at the European level: their organization and activitis: The case of the European People ’s Party and the Party ofEuropean Socialists, niepublikowana rozprawa doktorska, European University Institute, Florence.
Gagatek W. (2009), European Political Parties as Campaign Organisations: towards a Greater Politicisation o f the European Parliament Elections, Centre for European Studies, Brussels.
Herbut R. (2002), Teoria i praktyka funkcjonowania partii politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Hix S. (1996), The Transnational Party Federations, w: Political Parties and the European Union, (ed.) J. Gaffney, Routledge, London-New York.
Hix S. (2008), What’s Wrong with the European Union and How to Fix It, Polity Press, Cambridge-Malden.
Hix S., Lord Ch. (1997), Political Parties in the European Union, St. Martin’s Press, New York.
Hix S., Noury A. G., Roland G. (2007), Democratic Politics in the European Parliament, Cambridge University Press, Cambridge.
Jasiński F., Mik C. (2004), Partie polityczne na poziomie europejskim, w: Parlament Europejski. Wybrane zagadnienia, „Zeszyty OIDE”, nr 4, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Jastrzębski M. (2009), Status prawny partii politycznych na poziomie europejskim, w: T. Godlewski, M. Jastrzębski, I. Kapsa, D. Karnowska, A. Lipiński, Współczesne partie polityczne. Wybrane problemy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Johansson K. M., Zervakis P. A. (2002), Historical-Institutional Framework, w: European Political Parties between Cooperation and Integration, (eds.) K. M. Johansson, P. A. Zervakis, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden.
Katz R. S., Mair P. (1995), Changing Models o f Party Organization and Party Democracy. The Emergence ofthe Cartel Party, „Party Politics”, Vol. 1, No. 1.
Kosowska-Gąstoł B. (2005), Prawna instytucjonalizacja partii politycznych na poziomie europejskim, „Studia Europejskie”, nr 3 (35).
Kosowska-Gąstoł B. (2011), Zasady tworzenia grup politycznych w Parlamencie Europejskim ze szczególnym uwzględnieniem tzw. frakcji technicznych, „Przegląd Sejmowy”, nr 6 (107).
Kreppel A. (2002), The European Parliament and Supranational Party System, Cambridge University Press, Cambridge.
Mair P. (1994), Party Organizations: From Civil Society to the State, w: How Parties Organize. Change and Adaptation in Party Organizations in Western Democracies, (eds.) R. S. Katz, P. Mair, Sage Publications, London-Thousand Oaks-New Delhi.
Marquand D. (1979), Parliament fo r Europe, Jonathan Cape, London.
Niedermayer O. (1983), Europäische Parteien? Zur grenzüberschreitenden Interaktion politischer Parteien im Rahmen der Europäichen Geminschaft, Campus Verlag, Frankfurt am Main-New York.
Oppelland T. (2006), Das Parteiensystem der Europäischen Union, w: Die Parteiensysteme Westeuropas, (Hrsg.) O. Niedermayer, R. Stöss, M. Haas, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
Panebianco A. (1988), Political Parties: Organization and Power, Cambridge University Press, Cambridge-New York-New Rochelle-Melbourne-Sydney.
Poboży M. (2010), Posłowie do wydania polskiego, w: S. Hix, System polityczny Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Pridham G., PridhamP. (1981), Transnational Party Co-operation and European Integration, George Allen & Unwin, London.
Rezolucja PE (2011), P7_TA(2011)0143, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie stosowania rozporządzenia (WE) nr 2004/2003 w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad dotyczących ich finansowania (2010/2201(INI)).
Rozporządzenie (WE) nr 2004/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad dotyczących ich finansowania, Dz. U. UE, L - 297/1.
Rozporządzenie (WE) nr 1524/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2004/2003 w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad dotyczących ich finansowania, Dz. U. UE, L - 343/5.
Sartori G. (2005), Parties and Party Systems. A Framework fo r Analysis, ECPR Press, Essex.
Scholte J. A. (2007), Political parties and global democracy, w: Global Political Parties, (eds.) K. Sehm-Patomäki, M. Ulvia, Zed Books, London-New York.
Sobolewska-Myślik K. (2005), Rozwój europartii jako ponadnarodowych struktur życia politycznego - szanse, możliwości i problemy, w: Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, (red.) Z. Leszczyński, S. Sadowski, Wydawnictwo WSP TWP, Warszawa.
Sobolewska-Myślik K. (2010), Partie i systemy partyjne na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Sprawozdanie AFCO (2011), A7-0176/2011, Sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych w sprawie wniosku dotyczącego zmiany Aktu dotyczącego wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z dnia 20 września 1976 r. (2009/2134(INI)), 28.4.2011.
Vieira M. (2011), Does a European Party System Exist? A Conceptual Framework for the analysis, Cahiers du CEVIPOL.2011/1, Les working papers de Bruxelles, http://dev.ulb.ac.be/cevipol/dossiers_fichiers/cahiers-du-cevipol-2011-1.pdf, 31.01.2012.
Wallgren T. (2007), Party systems in a globalized world, w: Global Political Parties, (eds.) K. Sehm-Patomäki, M. Ulvia, Zed Books, London-New York.
Wniosek Komisji (2012), 2012/0237 (COD), Wniosek - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie finansowania europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych, 12.9.2012.