Abstrakt
Inspiracją do przygotowania powyższego artykułu stał się kryzys imigracyjny, który dotknął Unię Europejską z początkiem drugiej dekady XXI wieku, gdy do Europy zaczęły przybywać z niespotykaną wcześniej intensywnością rzesze imigrantów uciekających przed przemocą bądź ubóstwem. Dokonano w nim przeglądu najistotniejszych podstaw prawnomiędzynarodowych dotyczących uchodźców, poczynając od konwencji genewskiej z 1951 r. Szczególna uwaga została położona na główne akty z zakresu Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego oraz analizę istotniejszych treści kluczowych decyzji Rady UE dotyczących relokacji imigrantów z lat 2015–2016, jak również porozumienia pomiędzy UE a Turcją na temat odsyłania nielegalnych imigrantów. W dalszej części dokonano przybliżenia danych statystycznych dotyczących przyznawania ochrony międzynarodowej w UE oraz analizy treści skarg Słowacji i Węgier przeciwko decyzjom o relokacji. Artykuł podsumowują wnioski i rekomendacje odnośnie zarządzania kryzysem migracyjnym.Bibliografia
A Deadly Journey for Children. The Central Mediterrean Migration Route, UNICEF – Child Alert, February 2017, https://www.unicef.org/media/files/UN053732.pdf.
Antonio Tajani: „Auffanglager dürfen keine KZs werden” (2017), „Berliner Morgenpost”, 27.02.
Asylverfahrensbeschleunigungsgesetz (2015), „Bundesgesetzblatt” I, 40, 23.10.2015.
Bewarder M., Schiltz Ch. B. (2017), De Maizière fordert EU-Grenzschutzmission in Libyen, „Die Welt”, 14.05.
Decyzja Rady (UE) 2015/1523 z dnia 14 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 15.09.2015, L 239.
Decyzja Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 24 września 2015 r., L 248.
Decyzja Rady (UE) 2016/1754 z dnia 29 września 2016 r. zmieniająca decyzję (UE) 2015/1601 ustanawiającą środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 1.10.2016, L 268.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 20.12.2011, L 337.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 29.06.2013, L 180.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/33/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 29.06.2013, L 180.
Global Trends. Forced Displacement in 2016, UNHCR, http://www.unhcr.org/5943e8a34.
Hlebowicz B. (2017a), Kilkuset migrantów dziennie. Rzym woła o pomoc, „Gazeta Wyborcza”, 4.07.
Hlebowicz B. (2017b), Niewielka pomoc przyjaciół. UE wesprze Włochów w kryzysie migracyjnym, Rzym jednak liczył na więcej, „Gazeta Wyborcza”, 7.07.
Im Auge des Orkans (2015), „Zeit online” 20.09.
Informacja dotycząca wejścia w życie Umowy między Unią Europejską a Republiką Turcji o readmisji osób przebywających nielegalnie, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 6.09.2014, L 267.
Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady: Drugie sprawozdanie z postępów w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE–Turcja, Bruksela, 15.06.2016, COM(2016) 349 final.
Konkluzje przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie przesiedlenia – za pomocą wielostronnych i krajowych systemów – 20 000 osób w sposób oczywisty wymagających ochrony międzynarodowej, Rada Unii Europejskiej, Bruksela, 22 lipca 2015 r., 11130/15, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-11130-2015-INIT/pl/pdf.
Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie dnia 28 lipca 1951 r., Dz. U. Nr 119 z 20.12.1991.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Dz. U. Nr 61 z 10.07.1993.
Koszel B. (2016), Unia Europejska, Niemcy i problem uchodźców (2014–2016), „Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 10.
Latest asylum trends – May 2017, European Asylum Support Office, https://www.easo.europa.eu/sites/default/files/Latest-Asylum-Trends-May-2017.pdf.
Oświadczenie UE–Turcja (18 marca 2016), http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2016/03/18-eu-turkey-statement.
Outcome of the Council meeting, 3405th Council meeting, Justice and Home Affaires, Brussels, 20 July 2015, http://www.consilium.europa.eu/media/22985/st11097en15.pdf.
Protokół (nr 21) w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Protokół (nr 22) w sprawie stanowiska Danii, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Protokół czwarty do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności gwarantujący niektóre prawa i wolności, inne niż już zawarte w Konwencji i Protokole nr 1 do Konwencji do Konwencji, Dz. U. Nr 36 z 4.04.1995.
Protokół dotyczący statusu uchodźców sporządzony w Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r., Dz. U. z 20.12.1991.
Protokół nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Dz. U. Nr 42 z 2003 r.
Relocation and Resettlement – State of Play, 16 May 2017, European Commission, https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-do/policies/european-agendamigration/20170516_update_of_the_factsheet_on_relocation_and_resettlement_en.pdf.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 18 maja 2017 r. w sprawie urzeczywistnienia relokacji, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-A-2017-0230+0+DOC+XML+V0//PL.
Rezolucja przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie relokacji z Grecji i Włoch 40 000 osób w sposób oczywisty wymagających ochrony międzynarodowej, Bruksela, 22 lipca 2015, 11131/15, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-11131-2015-INIT/pl/pdf.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 603/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania rozporządzenia (UE) nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca oraz w sprawie występowania o porównanie z danymi Eurodac przez organy ścigania państw członkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego, oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1077/2011 ustanawiające Europejską Agencję ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 29.06.2013, L 180.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 29.06.2013 r., L 180.
Skarga wniesiona w dniu 2 grudnia 2015 r. – Republika Słowacja/Rada Unii Europejskiej (Sprawa C-643/15), Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 1.02.2016, C 38. Skarga wniesiona w dniu 3 grudnia 2015 r. – Węgry/Rada Unii Europejskiej (Sprawa C-647/15), Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 1.02.2016, C 38.
Syrien-Flüchtlinge dürfen in Deutschland bleiben, „Spiegel online” 5.08.2015.
Szczyt przywódców UE z Turcją, 29.11.2015 – Oświadczenie UE–Turcja, http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2015/11/29-eu-turkey-meeting-statement.
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Trybunał w Luksemburgu zajął się skargą Słowacji i Węgier ws. uchodźców, „Dziennik Gazeta Prawna” (online), 10.05.2017.
Umowa między Unią Europejską a Republiką Turcji o readmisji osób przebywających nielegalnie, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 7.05.2014, L 134.
Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 6 września 2017 r. (wydanie tymczasowe), http://curia.europa.eu/juris/celex.jsf?celex=62015CJ0643&lang1=pl&type=TXT&ancre=.