Abstrakt
Zapobieganie i zwalczanie nieregularnej imigracji było jednym z zasadniczych celów unijnej polityki imigracyjnej, od uzyskania przez UE kompetencji w tej dziedzinie. I chociaż na gruncie tej polityki imigracja nieregularna definiowana jest szeroko i obejmuje zjawiska dotyczące nielegalnego wjazdu, tranzytu oraz pobytu imigrantów w państwach członkowskich, UE zdecydowanie skoncentrowała swoje wysiłki na eliminowaniu nielegalnego wjazdu. W tym celu podejmowano działania w obszarach bezpośrednio z tym związanych, jak zwalczanie przemytu i walka z handlem ludźmi, a także takich, które stopniowo wykształciły własną logikę polityk szczegółowych jak: zarządzanie granicami zewnętrznymi, polityka wizowa czy polityka azylowa. Oznaczało to, że od początku aktywność UE wobec imigracji nieregularnej była rozproszona i stanowiła elementy kilku szczegółowych polityk, strategii i planów działania. Kryzys migracyjny lat 2015–2016 jedynie nieznacznie zweryfikował unijne podejście do nieregularnej imigracji. Priorytetem nadal pozostało eliminowanie nieregularnego wjazdu poprzez walkę z przemytem (prowadzoną środkami kontroli granic zewnętrznych z wykorzystaniem nawet instrumentów polityki bezpieczeństwa i obrony), przy wzmocnieniu wysiłków na rzecz drugiego celu, jakim stało się zwiększenie realizacji powrotów imigrantów, którzy nie uzyskali zgody na pobyt w państwach członkowskich. Ponadto, unijna uwaga w większym stopniu została też zwrócona w kierunku eliminowania pierwotnych przyczyn nieregularnej imigracji. W tym zakresie UE postawiła przede wszystkim na różne instrumenty polityki zewnętrznej, by współpracować z krajami pochodzenia i tranzytu imigrantów.
Finansowanie
Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” w latach 2019–2021.
Bibliografia
Baldwin-Edwards M., Kraler A. (2009), Terms, definitions and scope, w: REGINE – Regularisation in Europe, red. M. Baldwin-Edwards, A. Kraler, Amsterdam University Press, Amsterdam.
Clandestiono Project (2009), Final Reports. Undocumented Migration: Counting the Uncountable. Data and Trends Across Europe, http://clandestino.eliamep.gr/wp-content/uploads/2010/03/clandestino-final-report_-november-20091.pdf.
Commission of European Communities (2001), Communication form the Commission to the Council and European Parliament on a common policy on illegal immigration, Brussels 15.11.2001, COM (2001) 672 final.
Decyzja Ramowa 2002/946/WSiSW z 28 listopada 2002 r. w sprawie wzmocnienia systemu karnego w celu zapobiegania ułatwianiu nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu, Dz. Urz. WE L 328/1 z 5.12.2002.
Duszczyk M. (2010/2011), Polityka imigracyjna Unii Europejskiej oraz swobodny przepływ pracowników – ewolucja i teraźniejszość, Warszawa.
Düvell F. (2006), Irregular migration: a global, historical and economic perspective, w: Illegal immigration in Europe: beyond control?, red. F. Düvell, Palgrave Macmillan, Basingstoke.
Dyrektywa 2002/90/WE z 28 listopada 2002 r. definiująca ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu, Dz. Urz. UE L 328 z 5.12.2002.
Dyrektywa 2002/90/WE z dnia 28 listopada 2002 r. definiująca ułatwianie nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu, Dz. Urz. UE L 328 z 5.12.2002.
Dyrektywa 2008/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, Dz. Urz. UE L 348/98 z 24.12.2008.
Dyrektywa 2009/52/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 czerwca 2009 r. przewidująca minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich, Dz. Urz. UE L 168/24 z 30.06.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, Dz. Urz. UE L 348/98 z dnia 24.12.2008.
European Council (2014), Conclusions 26/27 June 2014, Brussels 27.06.2014, http://register.consilium.europa.eu/doc/srv?l=EN&f=ST%2079%202014%20INIT#page=2, 10.06.2020.
European Parliament (2019), Common European Immigration Policy Achievements during the legislative term 2014–2019: the role of the European Parliament, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2019/608878/IPOL_BRI(2019)608878_EN.pdf, 20.05.2020.
European Union (2002), Comprehensive Plan to Combat Illegal Immigration and Trafficking of Human Beings in the European Union (2002/C 142/02), 28 February 2002, “Official Journal of the European Communities” C 142/23 z 14.6.2002, https://www.refworld.org/docid/3f5225bd4.html (dostęp 4.07.2020).
Frontex (2017), Risk Analysis for 2017, Warsaw.
Frontex (2020), Risk Analysis for 2020, Warsaw.
Komisja Europejska (2011), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności, Bruksela 18.11.2011, KOM(2011) 743 wersja ostateczna.
Komisja Europejska (2013), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prac Śródziemnomorskiej Grupy Zadaniowej, Bruksela 4.12.2013, KOM (2013) 869 wersja ostateczna.
Komisja Europejska (2015a), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Europejski program w zakresie migracji, Bruksela 13.05.2015, COM (2015) 240 final.
Komisja Europejska (2015b), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Unijny Plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2015–2020, Bruksela 27.5.2015, COM (2015) 285 final.
Komisja Europejska (2016), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady i Europejskiego Banku Inwestycyjnego w sprawie ustanowienia nowych ram partnerstwa z państwami trzecimi w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji, Bruksela 7.6.2016, KOM (2016) 385 wersja ostateczna.
Komisja Europejska (2017a), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji, Bruksela 27.09.2017, COM (2017) 558 final.
Komisja Europejska (2017b), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie skuteczniejszej polityki powrotowej Unii Europejskiej – uaktualniony plan działania, Bruksela 2.3.2017, COM (2017) 200 final.
Komisja Europejska (2019), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady, Sprawozdanie z postępów w realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji, Bruksela 16.10.2019, COM (2019) 481 final.
Komisja Europejska (2020), Wniosek Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (wersja przekształcona). Wkład Komisji Europejskiej w spotkanie przywódców w Salzburgu w dniach 19–20 września 2018 r., Bruksela, 13.3.2020, COM (2018) 634 final/2.
Komisja Wspólnot Europejskich (2006), Komunikat Komisji w sprawie priorytetów politycznych w walce z nielegalną imigracją obywateli państw trzecich, Bruksela 19.7.2006, KOM (2006) 402 ostateczny.
Komisja Wspólnot Europejskich (2006), Komunikat Komisji w sprawie priorytetów politycznych w walce z nielegalną imigracją obywateli państw trzecich, Bruksela 19.7.2006, KOM (2006) 402 wersja ostateczna.
Mission, EUNAVFOPR MED Operation IRINI, https://www.operationirini.eu/about-us/, 12.06.2020.
Refugee Population Statistic Database, UNHCR, https://www.unhcr.org/refugee-statistics/download/?url=Rk8x, 15.06.2020.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1953 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie ustanowienia europejskiego dokumentu podróży do celów powrotu nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz uchylające zalecenie Rady z dnia 30 listopada 1994 r.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1896 z dnia 13 listopada 2019 r. w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz uchylenia rozporządzeń (UE) nr 1052/2013 i (UE) 2016/1624.
Triandafyllidou A. (2016), Irregular migration in Europe in the early 21st century, w: Irregular migration in Europe: myths and realities, red. A. Triandafyllidou, Routledge, London–New York.
Trojanowska-Strzęboszewska M. (2014), Wpływ prawa i polityki Unii Europejskiej w zakresie przekraczania granic zewnętrznych na kwestie dotyczące kontroli i warunków wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w: Wpływ acquis communautaire i acquis Schengen na prawo polskie – doświadczenia i perspektywy, red. A. Kuś, A. Szachoń-Pszenny, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Trojanowska-Strzęboszewska M. (2020), Czym jest nieregularna imigracja? Analiza wyzwań definicyjnych ze szczególnym uwzględnieniem polityki imigracyjnej UE, „Studia Europejskie” nr 3.
UNHCR (2020), Turkey, http://reporting.unhcr.org/sites/default/files/UNHCR%20Turkey%20Operational%20Update%20April%202020.pdf (dostęp 12.06.2020).