Słowa kluczowe
polityka innowacyjna
Europejska Przestrzeń Badawcza
programy ramowe UE
badania naukowe
Jak cytować
Abstrakt
W zakresie nauki i badań naukowych Unia Europejska respektuje odpowiedzialność państw członkowskich za system nauki, jej organizację, a także jej różnorodność profilową i tematyczn ą. Unijna wspólna polityka w tej dziedzinie ma przede wszystkim na celu rozwój i wspieranie nauki, wymianę studentów i badaczy, współpracę pomiędzy instytucjami naukowymi, wymianę informacji i doświadczeń, rozwój instrumentów badawczych oraz rozwój kształcenia naukowego. Wyzwania związane z globalizacją, kryzysem finansowym i politycznym Unii Europejskiej, polityką spójności oraz zmianą hierarchii celów w ramach poszczególnych funkcji nauki spowodowały konieczność przeprowadzenia szeregu zmian w systemie badawczym zarówno na poziomie UE, jak i państw członkowskich. Na uwagę zasługuje próba przyspieszenia wdrożenia Europejskiej Przestrzeni Badawczej podjęta przez Komisję Europejską w połowie 2012 r. Jej priorytety zdefiniowano w sposób następujący: zwiększenie skuteczności krajowych systemów badawczych; optymalizacja współpracy i konkurencji transnarodowej; otwarcie rynku pracy dla naukowców; propagowanie równości płci i uwzględniania tego aspektu w dziedzinie badań naukowych; optymalizacja przepływu wiedzy naukowej. Najważniejszym sposobem na przezwyciężenie problemów z konkurencyjnością gospodarki UE jest doprowadzenie do syntezy europejskiej polityki naukowej ze strategicznymi celami rozwojowymi UE na poziomie supranarodowym, a nie jak dotychczas międzyrządowym. Do tego potrzebna będzie zmiana filozofii funkcjonowania w tym zakresie całej Unii Europejskiej i uczynienie z polityki naukowej/ badawczej kompetencji wyłącznej UE.
Bibliografia
Gouardères F. (2014), Polityka w zakresie badań naukowych i rozwoju technologicznego, Parlament Europejski, Strasburg, kwiecień.
Gąsowski A. (2010), Analiza – Nauka polska na tle Unii Europejskiej w pięć lat po akcesji, Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna, 12 stycznia, materiał z archiwów własnych Autorki.
Hasło (2006): Badania, Rozwój Technologiczny oraz Ramowy Program Badań Naukowych, Rozwoju Technicznego i Prezentacji Unii Europejskiej, w: Z. Czachór, A. Graś, Vademecum Europa od A do Z., Wizja Press, Warszawa.
Hasło (2006): Proces boloński, w: Z. Czachór, A. Graś, Vademecum Europa od A do Z.,Wizja Press, Warszawa.
Informacja na temat uczestnictwa polskich podmiotów w europejskich programach badawczych i innowacyjnych (2013), Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa.
Informacja o Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój (2014), Podkomisja Sejmu RP do Spraw Wieloletnich Ram Finansowych Unii Europejskiej 2014–2020, Warszawa.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Podsumowanie realizacji strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela, dnia 5.3.2014 r., COM(2014) 130 final.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Wzmocnione partnerstwo w ramach europejskiej przestrzeni badawczej na rzecz doskonałości i wzrostu gospodarczego, Bruksela, dnia 17.7.2012 r., COM (2012) 392 final.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 27 września 2011 r. w sprawie zielonej księgi: Jak zmienić wyzwania w możliwości: wspólne ramy strategiczne dla finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i innowacji (P7_TA(2011)0401).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1290/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające zasady uczestnictwa i upowszechniania dla programu „Horyzont 2020” – programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1906/2006.
Madurell T. R., Sprawozdanie w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020), COM(2011)0809 – C7-0466/2011 – 2011/0401(COD), Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Parlament Europejski, 20 grudnia 2012.
Stanowisko polskiego rządu do Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Podsumowanie realizacji strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, Komisja do Spraw Unii Europejskiej Sejmu RP, Warszawa 10 lipca 2014 r.
Trzaskowski R. (2005), Dynamika reformy systemu podejmowania decyzji w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa.
Załączniki do Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Podsumowanie realizacji strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela, 10 marca 2014 r.
Założenia polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa do 2020 r., Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, grudzień 2004 r.
Zielona Księga „Europejska Przestrzeń Badawcza: Nowe perspektywy”, Bruksela, dnia 4.04.2007 r., COM(2007)161 final.
Żylicz M., Jajszczyk A. (2005), Między nauką a gospodarką. Kontynuacja czy reforma, Niebieskie Księgi Polskiego Forum Strategii Lizbońskiej, nr 18, sierpień.