Abstrakt
Po przeszło 12 latach realizacji EPS i dwóch wstrząsach politycznych – kryzysie ukraińskim i arabskiej wiośnie, nadszedł czas kompleksowej oceny i rewizji niektórych założeń.W 2015 r. rozpoczęły się konsultacje dotyczące nowego kształtu EPS, tak by polityka ta z jednej strony nadal wypełniała swoją zasadniczą funkcję wspierania i promocji praw człowiekai demokracji w państwach sąsiedzkich, ale z drugiej strony by UE mogła efektywniej wpływać na swoje bezpieczeństwo zewnętrzne. Po ponad półrocznym okresie konsultacji, w których udział wzięły zarówno instytucje UE, państwa członkowskie, a także organizacje pozarządowe, w listopadzie 2015 roku Komisja Europejska przedstawiła założenia reformy EPS, które można określić jako nową Europejską Politykę Sąsiedztwa. W artykule przedstawiony zosta dotychczasowy model EPS, w tym także przesłanki ustanowienia polityki w 2004 r., następnie ukazana została ewolucja EPS, a w kolejnej części artykułu omówione zostały założenia nowej EPS na podstawie analizy dokumentów instytucji UE.Bibliografia
Borkowski P.J. (2005), Partnerstwo Eurośródziemnomorskie, Oficyna Wydawnicza ASPRA_JR, Warszawa.
Böttger K. (2010), Die Entstehung und Entwicklung der Europäischen Nachbarschaftspolitik. Akteure und Koalitionen, Europäische Schriften Bd. 87, Nomos Verlag, Baden-Baden.
Council Conclusions, 18th November 2002 r., http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/gena/73248.pdf.
Dokumenty informacyjne o Unii Europejskiej - Europejska Polityka Sąsiedztwa, (2016), http://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/pl/FTU_6.5.4.pdf.
Europejska Polityka Sąsiedztwa – Strategia – Komunikat Komisji, Bruksela 12 maja 2004 r., COM (2004) 373 final.
Fiszer J.M. red. (2012), Europejska polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej: geneza, doświadczenia, perspektywy, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Ghazaryan N. (2014), European Neighbourhood Policy and the Democratic Values of the EU, Hart Publishing, Oxford and Portland, Oregon.
Grevi G. (2014), Re-defining the EU’s neighbourhood, [in: ] Challenges for European Foreign Policy in 2014 The EU’s extended neighbourhood, eds. G. Grevi and D. Keohane, Fride, Madrid.
Haukkala H.(2008), The European Union as a Regional Normative Hegemon: The Case of European Neighbourhood Policy, „Europe – Asia Studies”, Vol. 60, issue 9.
Jartyś J., Staszczyk A. red. (2008), Polityka Sąsiedztwa Unii Europejskiej. Pomostowość czy buforowość?, Zapol, Szczecin.
Kaca E. (2015),Przegląd polityki sąsiedztwa: niewystarczające zmiany, „Biuletyn PISM”, Nr 106 (1343).
Kalicka-Mikołajczyk A. (2013), Ramy prawne i zasady unijnej Europejskiej Polityki Sąsiedztwa wobec partnerów wschodnich, Wydawca Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Warszawa.
Konkluzje Rady w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa z dnia 20 kwietnia 2015 r., http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2015/04/20-council-conclusions-review-european-neighbourhood-policy/.
Konkluzje Rady w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa z dnia 14 grudnia 2015 r., 15169/15.
Konkluzje Rady w sprawie wzmacniania europejskiej polityki sąsiedztwa z dnia 19 czerwca 2007 r., 11016/07.
Konkluzje z Posiedzenia Rady Europejskiej w dniach 19 i 20 marca 2015 r., EUCO 11/15.
Marcinkowska P. (2011), Europejska Polityka Sąsiedztwa. Unia Europejska i jej sąsiedzi - wzajemne relacje i wyzwania, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Normann Ch. (2014), The Influence of EU Member States on European Neighbourhood Policy. A Comparative Analysis of Germany, France and Poland, Nomos Verlag, Baden-Baden.
Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie. Komunikat Komisji Europejskiej, KOM(2011) 303 wersja ostateczna.
Pracujmy wspólnie. Europejska Polityka Sąsiedztwa (2006), Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
Przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS): zacieśnione partnerstwo na rzecz silniejszego sąsiedztwa, Komisja Europejska - Komunikat prasowy, Bruksela, 18 listopada 2015, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-15-6121_pl.htm.
Przegląd Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Wspólny komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, JOIN(2015) 50.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa z 9 lipca 2015 r., P8_TA-PROV(2015)0272.
Rozporządzenie (WE) nr 1638/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 24 października 2006 r., Dz.U. UE L 310, z dnia 9.11. 2006.
Silna europejska polityka sąsiedztwa. Komunikat Komisji Europejskiej przyjęty 5 grudnia 2007 r., KOM(2007) 774 wersja ostateczna.
Solana J., Patten Ch. (2002), Wider Europe, http://www.lfpr.lt/uploads/File/2002-10/Letter.pdf (dostęp: 5.05.2012).
Szersza Europa – Sąsiedztwo: Nowe ramy stosunków z naszymi wschodnimi i południowymi sąsiadami, Bruksela 11 marca 2003 r., COM (2003) 104 final.
Varwick J, Lang K.O. eds. (2007), European Neighbourhood Policy: Challenges for the EU-Policy Towards the New Neighbours, Barbara Budrich Publishers, Opladen.
W sprawie wzmocnienia Europejskiej Polityki Sąsiedztwa . Komunikat Komisji Europejskiej z 6 grudnia 2006 r., COM (2006) 726 final.
W stronę nowej europejskiej polityki sąsiedztwa. Wspólny dokument konsultacyjny, JOIN(2015)0006.
Zięba R. (2007), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.