Abstract
Odkrycie wielkich złóż gazu ziemnego we wschodniej części Morza Śródziemnego stanowi szansę nie tylko na powszechne wzbogacenie, wzrost wolumenu inwestycji czy zwiększenie liczby miejsc pracy, ale może przyczynić się także do wzrostu regionalnego bezpieczeństwa i stanowić zachętę do uregulowania dotychczasowych sporów. Jest też druga strona medalu. Kwestia eksploatacji złóż może wywoływać nowe spory lub nawet doprowadzić do konfliktu. W przypadku złóż cypryjskich oba scenariusze są nadal prawdopodobne. Nieuregulowany problem polityczny wpływa bowiem pośrednio na kwestie energetyczne, zwłaszcza możliwości inwestycyjne związane z późniejszym przesyłem. Kluczową rolę odgrywają trzy strony: 1) Republika Cypryjska, która de facto jest państwem podzielonym i administrowanym jedynie przez Greckich Cypryjczyków; 2) nieuznawana przez społeczność międzynarodową, za wyjątkiem Turcji, Turecka Republika Północnego Cypru – państwo Tureckich Cypryjczyków oraz 3) Turcja. Celem niniejszego rozdziału jest zbadanie wpływu kwestii energetycznych na pozycję Cypru w regionie, jego sytuację gospodarczą oraz negocjacje pomiędzy Greckimi i Tureckimi Cypryjczykami.
References
Adamczyk A. (2002), Cypr – dzieje polityczne, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
Aphrodite’s Gift: Can Cypriot Gas Power a New Dialogue? (2012), Crisis Group Europe Report N°216, 2 April 2012.
Country Review: Cyprus 2012 (2012).
Eastern Mediterranean natural gas exploration focused on the Levant Basin, U.S. Energy Information Administration, http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.cfm?id=12611.
Emerson M. (2013), Fishing for Gas and More in Cypriot Waters, „Insight Turkey”, nr 1.
Gürel A., Mullen F., Tzimitras H. (2013), The Cyprus Hydrocarbons Issue: Context, Positions and Future Scenarios, PCC Report 1/2013, PRIO Cyprus Centre, Nicosia.
Interview with Demetris Christofias (2012), „Turkish Policy Quarterly”, vol. 11, nr 1.
Interview with Nicos Anastasiades (2013), „Cyprus the Road Ahead”, July.
Janik M. (2013), Szatański plan dla raju podatkowego, „Bloomberg Businessweek Polska”, 25 marca–1 kwietnia 2013.
Kariotos T.C. (2011), Hydrocarbons and the Law of the Sea in the Eastern Mediterranean: Implications for Cyprus, Greece, and Turkey, „Mediterranean Quarterly”, vol. 22, nr 2.
Kaymak E. (2012), Wealth Sharing and Geopolitical Strategies: Excluding Hydrocarbons from the Cyprus Negotiations, w: Cyprus Offshore Hydrocarbons: Regional Politics and Wealth Distribution, pod red. H. Faustmanna, A. Gürel, G. M. Reicheberga, PCC Report 1/2012, PRIO Cyprus Centre.
Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r., Dz. U. 2002.59.543.
Kurasz J. (2013), Dmitrij Miedwiediew: Mam nadzieję, że Cypr nie spowoduje załamania naszych relacji z Unią, „Bloomberg Businessweek Polska”, 25 marca–1 kwietnia 2013.
Kyriakou M. X. (1989), Kryzys egejski, MAW, Warszawa.
Osiewicz P. (2008), Pokojowa regulacja kwestii cypryjskiej. Aspekty prawne i polityczne, Wydawnictwo Mado, Toruń.
Osiewicz P. (2013), Konflikt cypryjski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Spory – konflikty zbrojne – terroryzm. Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych stosunków międzynarodowych (2006), pod red. W. Malendowskiego, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Stocker J. (2012), No EEZ Solution: The Politics of Oil and Gas in the Eastern Mediterranean, „Middle East Journal”, vol. 66, nr 4.
The 1960 Treaties on Cyprus and Selected Subsequent Acts (2003), red. N. D. Macris, Bibliopolis, Mannheim–Möhnsee.
Turkey approves gas exploration in Cypriot waters (2012), http://www.reuters.com/article/2012/04/30/turkey-cyprus-oil-idUSL5E8FUEJL20120430.
Turkey launches oil and gas drilling in Northern Cyprus (2013), „Hürriyet Daily News” z 27.04.2013.