Rada Europejska a bezpieczeństwo zewnętrzne i zagrożenia międzynarodowe dla Unii Europejskiej. Pomiędzy idealizmem a realizmem
PDF (English)

Słowa kluczowe

działania zewnętrzne UE i Rady Europejskiej
instrumenty i zasoby w zakresie działań zewnętrznych UE
zapobieganie konfliktom
reagowanie w sytuacjach kryzysowych
kompleksowe podejścia w polityce i działaniach z zakresu stosunków zewnętrznych
bezpieczeństwo jako warunek stabilności
współzależność między bezpieczeństwem i pokojem międzynarodowym
zwiększanie skuteczności działań zewnętrznych UE (Rady Europejskiej)
nabywanie zdolności w obszarze bezpieczeństwa i obrony

Jak cytować

CZACHÓR, Z. (2018). Rada Europejska a bezpieczeństwo zewnętrzne i zagrożenia międzynarodowe dla Unii Europejskiej. Pomiędzy idealizmem a realizmem. Rocznik Integracji Europejskiej, (11), 39–56. https://doi.org/10.14746/rie.2017.11.4

Abstrakt

W dążeniu do realizacji celów Rady Europejskiej w zakresie działań zewnętrznych traktat lizboński stworzył nowy kontekst instytucjonalny. Opiera się on na wzroście zarówno potencjału jak i ambicji RE, które może realizować ona przez wykorzystanie pełnej gamy instrumentów i zasobów – w dążeniu do działań bardziej skutecznych i o większym znaczeniu strategicznym. Uznano zatem, że koncepcje i zasady regulujące kompleksowe podejście Rady Europejskiej zyskać muszą rangę zasad przewodnich działań zewnętrznych UE we wszystkich dziedzinach, w szczególności w odniesieniu do bezpieczeństwa, zapobiegania konfliktom i reagowania w sytuacjach kryzysowych. Z tego względu Rada Europejska określiła szereg konkretnych działań, które podejmuje, dążąc do osiągnięcia coraz bardziej kompleksowego podejścia w polityce i działaniach z zakresu stosunków zewnętrznych. Dla realizacji tego zadania (co precyzyjnie analizuje powyższy tekst) zajęto się wszystkimi aspektami zagrożeń dla bezpieczeństwa płynących z konfliktów i kryzysów zewnętrznych – od wczesnego ostrzegania i gotowości, poprzez zapobieganie konfliktom oraz reagowanie i zarządzanie kryzysowe, aż po wczesny etap wychodzenia z kryzysu oraz budowania stabilizacji i pokoju. Zdaniem Rady Europejskiej – co wykazuje niniejszy tekst – konieczność wzajemnie uzupełniających się interwencji w obszarach bezpieczeństwa zewnętrznego i zagrożeń dla Unii Europejskiej jest efektem nowych problemów międzynarodowych w skali globalnej. Rada Europejska konsekwentnie podkreśla, że bezpieczeństwo jest niezbędnym warunkiem stabilności UE i że trwały pokój nie jest możliwy bez rozwoju i eliminacji zagrożeń i ryzyk. Dla Rady Europejskiej tworzenie i wzmacnianie warunków politycznych, społecznych i gospodarczych dla stabilności ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa i jest warunkiem wstępnym zmian w unijnej polityce zewnętrznej. Ta współzależność między bezpieczeństwem i stabilnością odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu skuteczności działań zewnętrznych UE. Każde państwo, które dąży do zapewnienia bezpieczeństwa i pokoju, musi posiadać lub nabyć odpowiednie zdolności we wszystkich istotnych obszarach, w tym w obszarz  bezpieczeństwa i obrony. Umożliwi to nie tylko ustabilizowanie sytuacji na świecie, ale również przyczyni się w sposób konstruktywny do zaprowadzenia pokoju, uzyskania stabilizacji i zapobiegania kryzysom. Na przestrzeni ostatnich lat UE w coraz większym zakresie wspierała tę współzależność między bezpieczeństwem i antykryzysową stabilnością, prowadząc interwencje w różnych obszarach polityki unijnej i korzystając z różnych instrumentów. Działania te obejmują m.in. dostęp do instrumentów międzynarodowych, dialog polityczny, współpracę techniczną (w tym wspólne badania naukowe i innowacje) oraz szkolenia (transfer wiedzy oraz rozwój umiejętności).
https://doi.org/10.14746/rie.2017.11.4
PDF (English)

Bibliografia

A Secure Europe in a Better World – European Security Strategy, Brussels, 12 December 2003.

Annual report from the High Representative of the European Union for Foreign Affairs and Security Policy to the European Parliament European Parliament resolution of 12 March 2015 on the Annual Report from the High Representative of the European Union for Foreign Affairs and Security Policy to the European Parliament (2014/2219(INI)), Brussels, 3 March 2015.

Bueno de Mesquita B. (2010), Foreign Policy Analysis and Rational Choice Models, New York University/Stanford University, http://www.isacompss.com/info/samples/foreignpolicyanalysisandrationalchoicemodels_sample.pdf.

Carammia M., Alexandrova P., Princen S. (2013), Analyzing the policy agenda of the European Council, “Perspectives on Europe”, no. 42(2).

Consolidated version of the Treaty on European Union published in Official Journal of the EU 2008 C 115, together with the annexes and protocols thereto, as they result from the amendments introduced by the Treaty of Lisbon (Official Journal of the EU 2009 C 290).

Czachór Z. (2004), Zmiany i rozwój w systemie Unii Europejskiej po Traktacie z Maastricht, Wydawnictwo Atla 2, Wroclaw.

Czachór Z. (2010), Doradztwo w polityce zagranicznej. Podstawowe założenia i uwarunkowania, Material prepared for the Committee on Foreign Affairs of the Lower Chamber of the Polish Parliament, Warsaw.

Czachór Z. (2010), Główne kierunki i dynamika zmian w Unii Europejskiej, “Sprawy Międzynarodowe”, no. 2.

Czachór Z. (2012), This is Europe’s moment of truth. Zarządzanie kompetencjami i suwerenność w dynamicznym i niestabilnym systemie Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony, in: Politikon III. Kto jest suwerenem? Kontrowersje wokół Traktatu lizbońskiego, eds. M. Burzyk, M. Podniesiński, M. Rysiewicz, AT Wydawnictwo, Krakow.

Czachór Z. (2013), Kryzys i zaburzona dynamika Unii Europejskiej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warsaw.

Czachór Z. (2013), Neopaństwo europejskie, “Instytut Idei”, no. 2, spring.

Czachór Z. (2014), Perspektywy globalnej roli Unii Europejskiej. Idee, interesy, instrumenty, Voice in discussion of 10.10.2012, Chancellery of the President of Poland, Warsaw.

Czachór Z., Krasuski M. (2010), Ciągłość i zmiana w polskiej polityce zagranicznej, “Debata”, no. 3, July.

Delledonne G. (2014), The European Council after Lisbon: A review article, “Perspectives on Federalism”, vol. 6, issue 3.

Delors J., Lamy P., Vitorino A., Landaburu E., Davignon E., Gnesotto N., Guigou E., de Schoutheete P., Fabry E., Koenig N. (2016), EU Security: A Matter of Political Urgency, Jacques Delors Institute, “Tribune March”, no. 1.

Eggermont F. (2012), The Changing Role of the European Council in the Institutional Framework of the European Union: Consequences for the European Integration Process, Intersentia, Cambridge.

European Council, Conclusions, 1–2 March 2012, EUCO 4/3/12, Brussels, 8 May 2012.

European Council, Conclusions, 13–14 December 2012, EUCO 205/12, Brussels, 14 December 2012.

European Council, Conclusions, 14–15 March 2013, EUCO 23/13, Brussels, 14 March 2013.

European Council, Conclusions, 15 December 2016, EUCO 3/17, Brussels, 25 January 2017.

European Council, Conclusions, 15 December 2016, EUCO 34/16, Brussels, 15 December 2016.

European Council, Conclusions, 17–18 December 2015, EUCO 28/15, Brussels, 18 December 2015.

European Council, Conclusions, 17–18 March 2016, EUCO 12/1/16, Brussels, 18 March 2016.

European Council, Conclusions, 18–19 February 2016, EUCO 1/16, Brussels, 19 February 2016.

European Council, Conclusions, 18–19 October 2012, EUCO 156/12, Brussels, 19 October 2012.

European Council, Conclusions, 18 December 2014, EUCO 237/14, Brussels, 18 December 2014.

European Council, Conclusions, 19–20 December 2013, EUCO 217/13, Brussels, 20 December 2013.

European Council, Conclusions, 19–20 March 2015, EUCO 11/15, Brussels, 20 March 2015.

European Council, Conclusions, 20–21 March 2014, EUCO 7/1/14, Brussels, 21 March 2014.

European Council, Conclusions, 20–21 October 2016, EUCO 31/16, Brussels, 21 October 2016.

European Council, Conclusions, 22–23 June 2017, EUCO 8/17, Brussels, 23 June 2017.

European Council, Conclusions, 22 May 2013, EUCO 75/1/13, Brussels, 23 May 2013.

European Council, Conclusions, 23–24 October 2014, EUCO 169/14, Brussels, 10 March 2015.

European Council, Conclusions, 24–25 October 2013, EUCO 7/1/14, Brussels, 25 October 2013.

European Council, Conclusions, 25–26 June 2015, EUCO 22/15, Brussels, 26 June 2015.

European Council, Conclusions, 26–27 June 2014, EUCO 79/14, Brussels, 27 June 2014.

European Council, Conclusions, 27–28 June 2013, EUCO 104/2/13, Brussels, 28 June 2013.

European Council, Conclusions, 28–29 June 2012, EUCO 76/12, Brussels, 29 June 2012.

European Council, Conclusions, 28 June 2016, EUCO 26/16, Brussels, 28 June 2016.

European Council, Conclusions, 28–29 June 2012, EUCO 76/12, Brussels, 29 June 2012.

European Council, Conclusions, 30 August 2014, EUCO 163/14, Brussels, 30 August 2014.

European Council, Conclusions, 7–8 February 2013, EUCO 3/13, Brussels, 8 February 2013.

European Council, Conclusions. A special European Council, 16 July 2014, EUCO 147/14, Brussels, 16 July 2014.

Foreword by Federica Mogherini, Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe. A Global Strategy for the European Union’s Foreign and Security Policy, High Representative of the Union for Foreign and Security Policy – Vice-President of the European Commission, Brussels 2016.

Gałganek A. (1992), Zmiana w globalnym systemie międzynarodowym. Supercykle i wojna hegemoniczna, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Goebel R. J. (2011), The European Council after the Treaty of Lisbon, “Fordham International Law Journal”, XXXIV(5).

Johnston M. T. (1994), The European Council: Gatekeeper of the European Community, Westview Press, Boulder.

Joint Communication to the European Parliament and the Council. The EU’s comprehensive approach to external conflict and crises (2013), COM JOIN(2013) 30 final, Brussels, December.

Joint Communication to the European Parliament and the Council: Capacity building in support of security and development – Enabling partners to prevent and manage crises (2015), COM JOIN(2015) 17 final, Brussels, 28 December.

Joint Communication to the European Parliament and the Council: Capacity building in support of security and development – Enabling partners to prevent and manage crises (JOIN(2015) 17 version final) and the relevant position of the government (2015), Records of the course of a meeting of the European Committee /no. 349/ of 21 July.

Joint Communication to the European Parliament and the Council: Global Europe : A New Approach to financing EU external action (2011), COM(2011) 865 final, Brussels, 7 December.

Joint Position by Defence Ministers Ursula von der Leyen and Jean Yves le Drian, Revitalizing CSDP. Towards a comprehensive, realistic and credible defence in the EU, 11 September 2016.

Joint contribution by Foreign Ministers Jean-Marc Ayrault and Frank-Walter Steinmeier, A strong Europe in a world of uncertainties, 27 June 2016.

Joint staff working document “Taking forward the EU’s Comprehensive Approach to external conflict and crises. Action Plan 2015” (SWD(2015) 85 final), Brussels, 10 April 2015.

Koenig N., Walter-Franke M. (2017), France and Germany. Spearheading a European Security and Defence Union, Policy Paper of the Jacques Delors Institut Berlin, 19 July.

Matthijs M., Kelemen R. D. (2015), Europe Reborn, “Foreign Affairs”, January/February.

Opinia w sprawie wspólnego komunikatu do Parlamentu Europejskiego i Rady – budowanie zdolności na rzecz bezpieczeństwa i rozwoju – umożliwienie partnerom zapobiegania kryzysom i zarządzania nimi (JOIN(2015) 17 final) [Opinion on the joint communication to thement – enabling partners to prevent and manage crises (JOIN(2015) 17 final)], M. Mróz and M. Fryźlewicz, Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa, 15 lipca 2015.

Opinia w sprawie wspólnego komunikatu do Parlamentu Europejskiego i Rady: Globalny wymiar Europy: Nowe podejście do finansowania działań zewnętrznych UE (KOM(2011) 865 wersja ostateczna), [Opinion on the joint communication to the European Parliament and the Council – Global Europe : A New Approach to financing EU external action (COM(2011) 865 final)], Ł. Żołądek, Z. Cieślik, Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa, 8 marca 2012.

Opinion of the European Economic and Social Committee on ‘The new EU strategy on foreign and security policy, the European Economic and Social Committee, Rapporteur: José María Zufiaur, Brussels, 14 April 2016.

Pietraś Z. J. (1986), Podstawy teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Regulation (EC) No 1717/2006 OF the European Parliament and of the Council of 15 November 2006 establishing an Instrument for Stability, Official Journal L 327 of 24.11.2006.

Regulation (EU) No 230/2014 of the European Parliament and of the Council of 11 March 2014 establishing an instrument contributing to stability and peace, Official Journal L 77 of 15.3.2014.

Regulation (EU) No 232/2014 of the European Parliament and of the Council of 11 March 2014 establishing a European Neighbourhood Instrument, Official Journal L 77 of 15.3.2014.

Regulation (EU) No 235/2014 of the European Parliament and of the Council of 11 March 2014 establishing a financing instrument for democracy and human rights worldwide, Official Journal L 77 of 15.3.2014.

Rosenau J. (1990), Turbulence in World Politics. A Theory of Change and Continuity, University of Princeton, Princeton.

Sałajczyk S. P. (1994), Wizje rzeczywistości międzynarodowej, in: Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, funkcjonowanie, eds. E. Haliżak, R. Kuźniar, Warsaw University, Warsaw.

Schoutheete P. (2012), The European Council and the Community Method, “Notre Europe Policy Paper”, no. 56.

Scorecard 2016: Europa w cieniu dominujących potęg, http://www.ecfr.eu/warsaw/post/scorecard_2016_europa_w_cieniu_dominujacych_poteg, 16.02.2016.

Security and development. Conclusions of the Council and the Representatives of the Governments of the Member States meeting within the Council, the Council 15097/07, Brussels 20.11.2007.

Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe. A Global Strategy for the European Union’s Foreign and Security Policy, High Representative of the Union for Foreign and Security Policy – Vice-President of the European Commission, Brussels 2016.

Soros G. (2012), Tragedia Unii Europejskiej, “Przegląd Polityczny”, no. 115/116.

Stanowisko rządu RP w sprawie wspólnego komunikatu ESDZ i Komisji Europejskiej ws. inicjatywy budowy zdolności partnerów wspierających bezpieczeństwo i rozwój [The official position of the Polish government in response to the joint communication of the EEAS and the European Commission on the initiative of capacity building in support of security and development], Warsaw, 2 July 2015.

Stefanowicz J. (2001), Anatomia polityki międzynarodowej, TNOiK, Toruń.

Stoker G., Marsh D. (2006), Wprowadzenie, in: Teorie i metody w naukach politycznych (Theory and methods in political science), eds. D. Marsh, G. Stoker, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Tallberg J. (2008), Political Bargaining in the European Council, “Journal of Common Market Studies”, XLVI(3).

The World Bank report: Conflict, Security, and Development, the World Bank, Washington D.C. 2011.

Tomassini L. (1994), Eine postmoderne Sicht der internationalen Beziehungen, “WeltTrends”, no. 2.

Towards a new European Neighbourhood Policy: the EU launches a consultation on the future of its relations with neighbouring countries, European Commission press release, Brussels, 4 March 2015.

Wallace W. (2000), Collective Governance, in: Policy-Making in the European Union, eds. H. Wallace, W. Wallace, Oxford University Press, Oxford.

Werts J. (2008), The European Council, John Harper Publishing, London.

Wessels W. (2013), The European Council as the key (international) player, Paper presented at the EUSA 13th Biennial Conference, Baltimore, Maryland.