Słowa kluczowe
model agenta–mocodawcy
traktat z Lizbony
polityczny przedsiębiorca
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia model badawczy, który może być zastosowany do analizy roli Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (Wysoki Przedstawiciel) w procesie decyzyjnym. Punktem wyjścia do modelu jest dominujący pogląd odzwierciedlony w literaturze, według którego Wysoki Przedstawiciel jest wyłącznie ograniczonym agentem (constrained agent) państw członkowskich pełniących rolę zbiorowego pryncypała (collective principal). Kluczowym ograniczeniem roli Wysokiego Przedstawiciela wydaje się być pozostawiona w rękach państw członkowskich kompetencja decyzyjna. Proponowany model wprowadza kategorię politycznego przedsiębiorcy i bada, na ile poprzez działanie w charakterze takiego przedsiębiorcy Wysoki Przedstawiciel może zwiększyć swoje pole manewru w relacjach ze zbiorowym zleceniodawcą.
Finansowanie
Publikacja powstała w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki na mocy decyzji UMO-2018/31/B/HS5/03694.
Bibliografia
Ackrill R.; Kay A. (2011), Multiple streams in EU policy-making: the case of the 2005 sugar reform, „Journal of European Public Policy”, vol. 18, no. 1, s. 72–89, doi: 10.1080/13501763.2011.520879.
Amadio Vicere M. G., Fabbrini S. (2017), Assessing the High Representative?s Role in Egypt during the Arab Spring, „The International Spectator”, July, s. 1–19, doi: 10.1080/03932729.2017.1330021.
Bicchi F. (2002), Actors and Factors in European Foreign Policy-making: insights from the Mediterranean case, EUI Working Paper.
Checkel J. (1993), Ideas, Institutions and the Gorbachev Foreign Policy, „World Politics”, vol. 45, no. 2, s. 271–300.
Checkel J. T. (2005), It’s the Process Stupid! Process Tracing in the Study of European and International Politics, „Working Paper”, no. 26, Arena, Oslo.
Chruściel M. (2015), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa, w: Wybrane polityki publiczne Unii Europejskiej: Stan i perspektywy, red. M. Świstak, J. Tkaczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Cohen M. D., March J. G., Olsen J. P. (1972), A Garbage can Model of Organizational Choice, „Administrative Science Quarterly”, s. 1–25, doi: 10.2307/2392088.
Copeland P., James S. (2014), Policy windows, ambiguity and Commission entrepreneurship: explaining the relaunch of the European Union’s economic reform agenda, „Journal of European Public Policy”, vol. 21, s. 1–19, doi: 10.1080/13501763.2013.800789.
Delreux T. (2010) Measuring and explaining discretion. The case of the EU as international environmental negotiator, prezentacja konferencyjna, Leuven.
Delreux T., Adriaensen J. (2017), The Principal Agent Model and the European Union, Palgrave Macmillan UK, doi: 10.1007/978-3-319-55137-1.
Delreux T., Keukeleire S. (2016), Informal division of labour in EU foreign policy-making, „Journal of European Public Policy”, doi: 10.1080/13501763.2016.1216151.
Eysymontt M. (2019), Pozycja instytucjonalna urzędu Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa. Od koncepcji, przez narodziny, po nieustanną ewolucję, Wydawnictwo CH. Beck, Warszawa.
Gałganek A. (2018), Metoda śledzenia procesu i mechanizmy przyczynowe w badaniu stosunków międzynarodowych, „Przegląd Politologiczny”, vol. 2, s. 7–30, doi: 10.14746/pp.2018.23.2.1.
Gerring J., Cojocaru L. (2015), Case-selection: A Diversity of Methods and Criteria, Online paper, Boston.
Grzeszczak R. (2013), Globalna rola Europy oraz Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa – od słów do rzeczywistości, Warszawa.
Hall P. (2013), Tracing the Progress of Process Tracing, „European Political Science”, vol. 12, s. 20–30, doi: 10.1057/eps.2012.6.
Helwig N. (2013), EU Foreign Policy and the High Representative’s Capability-Expectations Gap: A question of Political Will’, „European Foreign Affairs Review”, vol. 18, no. 2, s. 235–254.
Helwig N. (2014), The High Representative of the Union The constrained agent of Europe’s foreign policy, Dissertation zur Erlangung des Doktorgrades, Cologne.
Helwig N., Rüger C. (2014), In Search of a Role for the High Representative: The Legacy of Catherine Ashton, „The International Spectator”, vol. 49, no. 4, s. 1–17, doi: 10.1080/03932729.2014.956423.
Kingdon J. W. (2003), Agendas, Alternatives and Public Policies, Longman, New York.
Krause A. (2003), The European Union’s Africa Policy : The Commission as Policy Entrepreneur in the CFSP, „European Foreign Affairs Review”, vol. 8, s. 221–237.
Laffan B. (1997), From policy entrepreneur to policy manager: the challenge facing the European Commission, „Journal of European Public Policy”, vol. 4, no. 3, s. 422–438, doi: 10.1080/13501769780000081.
Ławniczak K. (2018), Śledzenie procesu w badaniach politologicznych. Warianty i potencjał zastosowania, „Przegląd Politologiczny”, vol. 1, s. 49–61. doi: 10.14746/pp.2018.23.1.3.
Mintrom M. (1997), Policy Entrepreneurs and the Diffusion of Innovation, „American Journal of Political Science”, vol. 41, no. 3, s. 738–770, doi: 10.2307/2111674.
Mintrom M.; Norman P. (2009), Policy Entrepreneurship and Policy Change, „Policy Studies Journal”, vol. 37, no. 4, s. 649–667, doi: 10.1111/j.1541-0072.2009.00329.x.
Miszczak K. (2008), Reforma Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, w: Traktat z Lizbony. Główne reformy ustrojowe Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa, s. 236–253.
Moravcisk A. (1993), Preferences and Power in the European Community: A Liberal Intergovernmentalist Approach, „Journal of Common Market Studies”, vol. 31, no. 4, s. 473–524.
Moravcsik A. (1999), A New Statecraft? Supranational Entrepreneurs and International Cooperation, „International Organization”, vol. 53, no. 2, s. 267–306, doi: 10.1162/002081899550887.
Palmer J. R. (2015), How do policy entrepreneurs influence policy change? Framing and boundary work in EU transport biofuels policy, „Environmental Politics”, vol. 24, no. 2, s. 270–287, doi: 10.1080/09644016.2015.976465.
Przybylska-Maszner B. (2012), Spory kompetencyjne wokół urzędu Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, „Studia Europejskie”, vol. 2, s. 33–56.
Rada Europejska (2013), European Council meeting. Conclusions, Bruksela.
Rada Europejska (2015a), European Council meeting. Conclusions (17 i 18 grudnia 2015). Bruksela.
Rada Europejska (2015b), European Council meeting. Conclusions (25 i 26 czerwca 2015).
Rada Europejska (2017), European Council meeting. Conclusions (19 października 2017), Bruksela.
Rada Europejska (2018), European Council meeting. Conclusions (13–14 grudnia 2018). Bruksela.
Rewizorski M., Przybylska-Maszner B. (2013), System instytucjonalny Unii Europejskiej po traktacie z Lizbony. Aspekty polityczne i prawne, Difin.
Roth M. (2011), Poland as a Policy Entrepreneur in European External Energy Policy: Towards Greater Energy Solidarity vis-à-vis Russia?, „Geopolitics”, vol. 16, no. 3, s. 600–625, doi: 10.1080/14650045.2011.520865.
Ruszkowski J. (2012), Pierwotne i wtórne delegowanie kompetencji w wielopoziomowym systemie zarządzania Unii Europejskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej”, vol. 6, s. 45–62.
Seawnght J.; Gerring J. (2008), Case selection techniques in case study research: A menu of qualitative and quantitative options, „Political Research Quarterly”, vol. 61, no. 2, s. 294–308, doi: 10.1177/1065912907313077.
Starzyk-Sulejewska J. (2013), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE a polityka zagraniczna państw członkowskich Unii, w: Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, red. E. Haliżak, M. Pietraś, PWN, Warszawa, s. 459–482.
Sus M. (2014), The High Representative and the European External Action Service: Towards Institutional Coherence in the Eastern Partnership, w: New Approaches to EU Foreign Policy, red. I. P. Karolewski, M. Wilga, Routledge, s. 56–89.
Tereszkiewicz F. (2013), Proces instytucjonalizacji Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Europejskie Centrum Edukacyjne, Toruń.
Węc J. J. (2011), Reforma Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej w traktacie lizbońskim, „Politeja”, vol. 15, s. 193–210.
Węc J. J. (2015) Dynamika wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony po wejściu w życie traktatu lizbońskiego, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe Polska – Europa – Świat. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Ziębie z okazji czterdziestolecia pracy naukowej, red. J. Zajac, M. Kaczmarski, A. Włodkowska-Bagan, Warszawa, s. 428–440.
Young O. R. (1991), Political leadership and regime formation: on the development of institutions in international society, „International Organization”, vol. 45, no. 3, s. 281, doi: 10.1017/S0020818300033117.
Zięba R. (2003), Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zięba R. (2007), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Zięba R. (2018), Stagnacja polityki bezpieczeństwa i obrony jako przejaw kryzysu Unii Europejskiej, w: Kryzysy w Unii Europejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku Uwarunkowania – przebieg – implikacje, red. T. Kubin, M. Stolarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 229–348.
Żurawski vel Grajewski P. (2012), Wpływ kryzysu w strefie euro na Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa oraz Wspólną Politykę Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej, „Analizy Natolińskie”, vol. 5, nr 57, Centrum Europejskie, Natolin.