Słowa kluczowe
miasta na prawach powiatu w Polsce
wskaźnik koncentracji LQ
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza rozmieszczenia przestępstw stwierdzonych przez policję w 2015 r. w zakończonych postępowaniach przygotowawczych w miastach na prawach powiatu w Polsce. Oprócz analizy rozmieszczenia poszczególnych rodzajów przestępstw poszukiwano także zależności pomiędzy rozmiarami i koncentracją przestępstw w miastach a ich wielkością i znaczeniem w sieci osadniczej kraju. Dane o liczbie popełnionych przestępstw zgromadzono i analizowano według następujących sześciu kategorii: przestępstwa ogółem, przestępstwa kryminalne, przestępstwa gospodarcze, przestępstwa drogowe, przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstwa przeciwko mieniu. Analizie poddano 49 jednostek przestrzennych stanowiących trzon układu osadniczego Polski. Jako miarę koncentracji przestępstw w miastach i grupach miast wykorzystano wskaźnik lokalizacji względem liczby ludności. Rozmieszczenie podstawowych kategorii przestępstw w miastach na prawach powiatu jest silnie zróżnicowane. Obie metropolie zagrożone są głównie przestępczością gospodarczą. Aspirujące metropolie, szybko i burzliwie rozwijające się wielkie miasta, są zagrożone zwłaszcza przestępstwami kryminalnymi i przeciwko mieniu. Duże ośrodki regionalne zagrożone są przede wszystkim przestępstwami przeciwko życiu i zdrowiu, natomiast w najmniejszym stopniu przestępstwami gospodarczymi. Średnie ośrodki regionalne reprezentują przeciętny poziom koncentracji, liczba przestępstw wszystkich kategorii odpowiada liczbie ludności. Najmniej zagrożone przestępczością są małe ośrodki regionalne.Bibliografia
Andresen M.A. 2007. Location quotients, ambient populations, and the Spatial analysis of crime in Vancouver, Canada, Environment and Planning, 39: 2423–2444.
Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego (https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start; dostęp: kwiecień 2017).
Bogacka E. 2009. Poziom i czynniki przestępczości w układzie regionalnym Polski. [W:] P. Churski (red.), Praktyczne aspekty badań regionalnych. Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 8: 33–44.
Bogacka E. 2012. Struktura przestrzenna i czynniki przestępczości na obszarze nadgranicznym Polski z Niemcami. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Brantingham P.L., Brantingham P.J. 1984. Patterns in Crime. Macmillan Publishing Company, New York.
Brantingham P.L., Brantingham P.J. 1995. Location quotients and crime hot spots in the city. [W:] C. Block, M. Dabdoub, S. Fregly (red.), Crime analysis through computer mapping, Police Executive Research Forum, Washington DC, s. 129–150.
Goldschneider M. 2010. Geografia przestępczości. Uwagi na temat przestrzennych analiz przestępczości przy wykorzystaniu technik cyfrowych. Archiwum Kryminologii, Polska Akademia Nauk, Instytut Nauk Prawnych, Zakład Kryminologii, t. 23, s. 23–43
(http://www.inp.pan.pl/wydaw/AK32%20Goldschneider.pdf).
Harries K.D. 1974. The Geography of Crime and Justice. McGraw-Hill, New York, St. Louis.
Hołyst B. 2009. Kryminologia. LexisNexis, Warszawa.
Isard W. i in. 1962. Methods of Regional Analysis: An Introduction to Regional Science. The M.I.T. Press, Cambridge, Massachusetts.http://www.archive.org/details/methodsofregionaOOisar.
Kiersztyn A. 2008. Czy bieda czyni złodzieja? Związki między bezrobociem, ubóstwem a przestępczością. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kodeks karny skarbowy, ustawa z dnia 10 września 1999 r., tekst ujednolicony (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990830930; dostęp: kwiecień 2017).
Kodeks Karny, Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., tekst ujednolicony (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970880553; dostęp: kwiecień 2017).
Kostrubiec B. 1972. Analiza zjawisk koncentracji w sieci osadniczej. Problemy metodyczne, Ossolineum, Prace Geograficzne 93, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk (http://www.rcin.org.pl/Content/13860/Wa51_21852_r1972_nr93_Prace-Geogr.pdf; dostęp: kwiecień 2017).
Lach Z., Łaszczuk A. 2004. Geografia bezpieczeństwa. Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa.
McCord E.S., Ratcliffe J.H. 2009. Intensity value analysis and the criminogenic effects of land use features on local crime problems. Crime Patterns and Analysis, 2, 1: 17–30
(http://www.eccajournal.org/V2N1S2009/McCord_and_Ratcliffe.pdf).
Mordwa S. 2012. Struktura i typologia przestrzenna przestępczości w Polsce – przykład wykorzystania walidacji liczby skupień w metodzie k-średnich. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 12: 89–110.
Mordwa S. 2014. Zróżnicowanie przestrzenne poziomu natężenia przestępczości w Polsce w 2012 r., e-terroryzm, 6: 43–47.
Parysek J.J., Wojtasiewicz L. 1979. Metody analizy regionalnej i metody planowania regionalnego. Polska Akademia Nauk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Studia, 69. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Runge J. 2006. Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Siemaszko A. (red.) 2008. Geografia występku i strachu. Polskie badanie przestępczości ’07, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa.
Siemaszko A., Gruszczyńska B., Marczewski M. 2009. Atlas przestępczości w Polsce. 4. Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Sypion-Dutkowska N. 2006a. Zagrożenia zbiorowe w województwie zachodniopomorskim na tle Polski. [W:] C. Koźmiński, M. Dutkowski, T. Radziejewska (red.), Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. III. Środowisko przyrodnicze i problemy społeczno-ekonomiczne. Print Group Daniel Krzanowski, Szczecin, s. 137–145.
Sypion-Dutkowska N. 2006b. Ryzyko zbiorowe w Polsce w ujęciu regionalnym. [W:] M. Gwoździcka-Piotrowska, A. Zduniak (red.), Edukacja w społeczeństwie „ryzyka”. Bezpieczeństwo jako wartość. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa, Poznań, s. 69–81.
Sypion-Dutkowska N. 2008. Ryzyko zbiorowe w Polsce w ujęciu regionalnym. [W:] T. Czyż, T. Stryjakiewicz, P. Churski (red.), Nowe kierunki i metody w analizie regionalnej. Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 3: 65–74.
Sypion-Dutkowska N. 2010. The spatial and temporal car crime analysis in Szczecin (Poland). [W:] T. Michalski, A. Kuczabski (red.), Selected Aspects of Transformation in Countries of Central and Central-Eastern Europe. University of Gdańsk, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin, s. 153–189.
Sypion-Dutkowska N. 2012a. Public safety conditions of local development. Hot spots of commercial crimes in Szczecin. [W:] T. Michalski, A. Radchenko (red.), Global, continental, national and regional conditions of local development. University of Gdańsk, National Academy of Public Administration at the President of Ukraine Association of Doctors of Sciences on Public Administrations, Publishing House „ADNDU”, Gdańsk–Kharkiv, s. 146–155.
Sypion-Dutkowska N. 2012b. Skupiska przestępstw mieszkaniowych w Szczecinie. [W:] T. Rydzewski, J. Smutek (red.), Współczesne aspekty badań przestrzeni geograficznej. Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 20: 146–155.
Sypion-Dutkowska N. 2014. Uwarunkowania przestrzenne przestępczości w wielkim mieście w ujęciu GIS (na przykładzie Szczecina). Studia KPZK PAN, 159: 2–122.
Sypion-Dutkowska N., Leitner M. 2017. Land Use Influencing the Spatial Distribution of Urban Crime: A Case Study of Szczecin, Poland. ISPRS International Journal of Geoinformation, 6(3): 74, doi: 10.3390/ijgi6030074 (http://www.mdpi.com/2220-9964/6/3/74).